Cả đời vì sự nghiệp giáo dục

Ma Nghĩa sinh ra và lớn lên trong vùng căn cứ cách mạng ở buôn Ma Lưng, xã Cà Lúi, huyện Sơn Hòa (Phú Yên), mảnh đất giàu truyền thống cách mạng đã nuôi dưỡng ước mơ và tiếp thêm nghị lực cho chàng thanh niên dân tộc Chăm Hroi. Với vai trò là giáo viên, Hiệu trưởng trường tiểu học, hơn 15 năm làm nghề giáo, Ma Nghĩa đã mang hết tâm huyết, kiến thức của mình truyền thụ cho thế hệ trẻ. Lớp lớp thế hệ học trò được ông dạy dỗ, dìu dắt nay đã trưởng thành, trở thành những người có ích cho gia đình, xã hội, đóng góp công sức, trí tuệ để xây dựng quê hương, buôn làng.

Hơn 15 năm công tác trong ngành Giáo dục, năm 1992, Ma Nghĩa được chính quyền địa phương phân công về công tác tại UBND xã Cà Lúi. Trên cương vị, lĩnh vực công tác mới, ông hết lòng vì công việc, có nhiều đóng góp cho quê hương nên được tín nhiệm bầu làm Phó Chủ tịch UBND xã Cà Lúi liên tiếp 3 nhiệm kỳ. Mặc dù công việc hết sức bận rộn, nhưng phẩm chất nhà giáo trong ông vẫn luôn cháy bỏng. Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc học tập nên ông không ngừng trau dồi kiến thức từng ngày.

Năm 2016, Ma Nghĩa nghỉ hưu. Từ đó đến nay, được sự tin tưởng của Sở Nội vụ, Sở Giáo dục và Đào tạo, Ma Nghĩa trở về với nghề giáo, giảng dạy tiếng Ê Đê cho hơn 600 học viên cán bộ, công chức, viên chức và cán bộ chiến sĩ Công an huyện Sơn Hòa. Trung tá Trần Trung Tín, Đội trưởng Đội An ninh Công an huyện Sơn Hòa chia sẻ: “Nhờ thầy giáo Ma Nghĩa có nhiều kinh nghiệm và dạy hết sức nhiệt tình, chúng tôi cơ bản tiếp thu được tiếng và phong tục tập quán của dân tộc Ê Đê, từ đó thuận lợi trong công tác, nắm bắt được tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bà con, dễ dàng tuyên truyền mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với buôn làng”.

Không chỉ là một thầy giáo, một cán bộ tận tâm với nghề, Ma Nghĩa còn là người có tấm lòng nhân hậu, bao dung. Trước đây, tình hình kinh tế địa phương khó khăn, buôn Ma Lưng chưa có trường mầm non. Năm 2017, gia đình Ma Nghĩa đã quyết định hiến tặng địa phương 3.000m2 đất sát bên đường để xây dựng trường. Nhờ vậy, trẻ em được chăm lo dạy dỗ chu đáo, cha mẹ các cháu rất mừng, yên tâm đi làm rẫy.

Tấm lòng, tình cảm và sự cống hiến của ông Ma Nghĩa cho sự nghiệp giáo dục đã được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận, bà con buôn làng kính trọng, yêu mến. Ma Nghĩa cũng được các cấp tặng thưởng rất nhiều Bằng khen, Giấy khen vì sự nghiệp giáo dục. Năm 2020, ông vinh dự được tỉnh chọn tham dự Hội nghị Khuyến học toàn quốc và người tiêu biểu trong công tác giữ gìn an ninh vùng đồng bào dân tộc thiểu số tổ chức tại Hà Nội.

Ma Nghĩa thổ lộ: “Hàng ngày, nhìn các con, các cháu chăm chỉ học hành là nguồn động viên, phần thưởng quý giá đối với người làm nghề giáo như tôi”.

“Giữ lửa” cho buôn làng

62 tuổi đời, hơn 40 năm làm nghề giáo và tham gia công tác xã hội ở địa phương, liên tiếp 3 nhiệm kỳ là Phó Chủ tịch UBND xã Cà Lúi, ông Ma Nghĩa có rất nhiều đóng góp cho sự phát triển, bình yên của buôn làng. Xã Cà Lúi có khoảng 660 hộ dân, gần 2.900 người, 90% là người dân tộc thiểu số; trình độ nhận thức của một số bà con có mặt còn hạn chế. Các tập tục lạc hậu như nghi kỵ thuốc độc, bắt vạ đòi đền trâu, đền bò; phân xử thắng thua bằng lặn nước… ăn sâu trong nhận thức của người dân. Những tập tục lạc hậu này nếu không được xóa bỏ kịp thời dễ xảy ra hậu quả xấu, gây chia rẽ, ảnh hưởng đến an ninh trật tự địa phương.

Là Người có uy tín, có trình độ lại am hiểu phong tục tập quán địa phương, những năm qua, Ma Nghĩa đã tham gia hòa giải nhiều vụ mâu thuẫn xảy ra ở xã, góp phần bảo vệ sự bình yên của buôn làng. Một trong những vụ việc mà ông nhớ nhất là hòa giải mâu thuẫn giữa ông Ma Uôn ở buôn Ma Đao và ông Ma Phởi ở buôn Ma Nhe vào năm 2000.

Ma Uôn và Ma Phởi là anh em họ. Hai người thường xuyên gặp gỡ, uống rượu cùng nhau. Hôm đó, sau khi hai anh em uống rượu về, Ma Uôn tự nhiên bị đau bụng quằn quại, cho rằng Ma Phởi bỏ thuốc độc nên Ma Uôn bắt vạ Ma Phởi, đòi buôn làng phân xử theo tập tục của đồng bào dân tộc thiểu số. Sau khi nắm được tình hình, chính quyền địa phương, Ma Nghĩa và già làng đã hai lần đến nhà Ma Uôn vận động, giải thích nhưng Ma Uôn vẫn không nghe, cương quyết đòi xử theo tập tục.

Mâu thuẫn trở nên hết sức căng thẳng, đến lần thứ ba, với vai trò là Phó Chủ tịch UBND xã, Ma Nghĩa đã cùng với một số cán bộ xã, y tế xã đưa Ma Uôn đến Bệnh viện Đa khoa Phú Yên để khám bệnh. Kết quả xét nghiệm của bệnh viện cho biết Ma Uôn bị sốt siêu vi và sốt rét rừng nên cơ thể đau bệnh, suy nhược. Nhờ được khám, chữa trị kịp thời, Ma Uôn đã khỏi bệnh. Việc hòa giải giữa Ma Uôn và Ma Phởi thành công, hai gia đình lại hòa thuận như xưa.

"Ma Nghĩa là tấm gương cho thế hệ trẻ chúng tôi noi theo về đạo đức và năng lực. Cả cuộc đời ông, bất kỳ ở cương vị nào ông cũng luôn cống hiến cho buôn làng".

Ông Sô Minh HươngChủ tịch UBND xã Cà Lúi

Có thể nói sự bình yên của các buôn làng ở xã Cà Lúi có sự đóng góp tích cực của Ma Nghĩa. Ông thường xuyên tuyên truyền, vận động thanh niên trong thôn không được uống rượu say, gây gổ đánh nhau, gây mất an ninh trật tự thôn buôn; tuyên truyền bà con từ bỏ các tập tục lạc hậu; không tin, không nghe theo lời kẻ xấu chia rẽ khối Đại đoàn kết dân tộc. Đại úy Sô Minh Dế, Phó Trưởng Công an xã Cà Lúi cho biết: “Ma Nghĩa là người hiểu biết rộng và rất có uy tín, nhờ đó mà ông tham gia hòa giải thành công rất nhiều trường hợp mâu thuẫn xảy ra trong buôn. Sự bình yên của buôn làng có sự đóng góp rất lớn của ông”.

Đặc biệt với vốn kiến thức của mình, ông có công rất lớn trong việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, khôi phục lễ hội cầu mưa, lễ hội cúng bến nước, lễ hội mừng lúa mới. Ngoài ra, ông còn truyền dạy cho những người trẻ có năng khiếu về văn hóa dân gian, các điệu hát dân ca; vận động các nghệ nhân duy trì nghề dệt thổ cẩm truyền thống và truyền dạy lại các thế hệ con cháu. Già làng Ma Hiền ở xã Cà Lúi cho biết: “Buôn làng hôm nay đã xóa bỏ được các tập tục lạc hậu, phục hồi được các lễ hội truyền thống của dân tộc mình, bà con vui cái bụng lắm, là nhờ Ma Nghĩa đó, cái bụng của Ma Nghĩa tốt lắm”.

Ở buôn Ma Lưng trước đây, kinh tế chủ yếu dựa vào trồng sắn, mía và làm lúa rẫy; người dân vẫn còn thiếu ăn, thiếu mặc, tỷ lệ hộ nghèo còn cao… Năm 2016, hệ thống kênh mương thủy lợi từ sông Cà Lúi hoàn thành, dòng nước mát đã về tận thôn buôn. Thấy được ưu điểm vượt trội của cây lúa nước, Ma Nghĩa đã vận động bà con và xung phong đi đầu trong canh tác lúa nước. Ông cho biết, trước kia làm lúa rẫy cho năng suất thấp nay làm lúa nước năng suất tăng cao hơn. Nhiều gia đình đã sắm được tivi, tủ lạnh, xe máy và nông cụ phục vụ cho sản xuất. Khi trong buôn còn một số gia đình có hoàn cảnh khó khăn, Ma Nghĩa đã cùng với các đoàn thể trong xã vận động, giúp đỡ xây nhà, hướng dẫn cách làm ăn, giúp họ vươn lên thoát nghèo...

Giờ đây, bất kỳ ai đặt chân đến xã Cà Lúi, nơi rừng thiêng nước độc năm xưa sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước màu xanh bạt ngàn của những rẫy mía, sắn… đang phủ khắp các triền đồi, cùng cánh đồng lúa nước bên dưới đang thì con gái, hứa hẹn một mùa bội thu. Đường vào buôn Ma Lưng được bê tông sạch đẹp, những ngôi nhà mới khang trang ngày càng nhiều… Có được sự thay da đổi thịt này, không thể không nhắc đến công lao của Ma Nghĩa, người “giữ lửa” cho buôn làng luôn được ấm áp, bình yên./.