Theo thống kê của Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai, đến hết tháng 9/2023, vốn năm 2022 chuyển nguồn năm 2023 đã giải ngân 12.164/115.870 triệu đồng, đạt 10,5%; vốn kế hoạch giao năm 2023 đã giải ngân 284.506/1.067.365 triệu đồng, đạt 26,7%. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ giải ngân chậm đối với nguồn vốn Chương trình MTQG 1719. Cụ thể như, đối với Dự án 1 về “Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt”, đối với nội dung hỗ trợ nhà ở yêu cầu đối tượng được hỗ trợ cần có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, việc đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các huyện còn rất chậm, nhiều hộ là đối tượng được thụ hưởng chính sách nhưng chưa có “sổ đỏ”, dẫn tới việc chưa thể nhận hỗ trợ.

Bên cạnh đó, đối với đất ở, đất sản xuất hiện phụ thuộc vào quỹ đất của địa phương, trong khi các địa phương lại không còn quỹ đất. Nguyên nhân này do cấp huyện, cấp xã chưa chủ động trong việc quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch điểm dân cư để tạo quỹ đất thực hiện.

Còn đối với Dự án 2 về “Quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết”, việc giải ngân thực hiện dự án này cũng gặp khó do các địa phương không có quỹ đất (đất ở, đất sản xuất) để bố trí sắp xếp dân cư cho các hộ có nhu cầu di chuyển.

Theo Trưởng Ban Dân tộc Lào Cai - Nông Đức Ngọc, trong triển khai các dự án, nguyên nhân dẫn đến việc giải ngân chậm đã được xác định rõ, vướng mắc ở đâu thì xác định trách nhiệm và tìm phương án tháo gỡ ở đó.

 Cụ thể, khó khăn, vướng mắc thuộc trách nhiệm của địa phương (cấp huyện, xã) đang gặp phải hiện nay tại Dự án 1, Dự án 2 là không còn quỹ đất công; quy định đối tượng được hỗ trợ phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. “Chúng tôi cũng đã đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch bố trí dân cư. Đây là nút thắt để giải bài toán quỹ đất bố trí cho dân cư, có như vậy mới tạo được quỹ đất để thực hiện”.

Đối với cấp tỉnh, cũng đang khẩn trương chỉ đạo các ngành tham mưu xây dựng các văn bản phù hợp với những quy định mới của Trung ương và tình hình thực tế của địa phương; ban hành quyết định của UBND tỉnh về hướng dẫn thực hiện dự án hỗ trợ phát triển sản xuất; quy định thực hiện công tác quản lý duy tu, bảo dưỡng công trình… Tuy nhiên, việc xây dựng các văn bản phải thực hiện theo quy trình, do vậy phần nào cũng ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện Chương trình.

Cũng theo ông Ngọc, với trách nhiệm của cơ quan Thường trực Chương trình, Ban Dân tộc tỉnh cũng đã đề nghị UBND tỉnh, chỉ đạo các ngành đẩy nhanh tiến độ tham mưu, hoàn thiện dự thảo các văn bản của tỉnh để sớm ban hành, làm căn cứ triển khai thực hiện; kịp thời điều chỉnh nguồn vốn cho phù hợp với tình hình thực tế, nhằm đạt tỷ lệ giải ngân nguồn vốn cao nhất.

Đối với các khó khăn, vướng mắc thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành Trung ương, Lào Cai sẽ tiếp tục kiến nghị để sớm ban hành tài liệu, văn bản quy định, hướng dẫn triển khai thực hiện.