Tham dự Hội thảo có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Hồ Đại Dũng; đại diện một số vụ, đơn vị của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, Ủy ban Dân tộc (UBDT), Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT); đại diện lãnh đạo cơ quan công tác dân tộc và sở, ban, ngành một số tỉnh, thành phố vùng đồng bào DTTS và miền núi; đại diện lãnh đạo các trường Dự bị đại học dân tộc của UBDT và một số trường đại học trong khu vực; cùng sự tham dự của các nhà khoa học, cán bộ, giảng viên, giáo viên, nhà nghiên cứu, nhà quản lý liên quan đến nội dung của Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Lê Sơn Hải cho biết: Hệ thống trường Dự bị đại học dân tộc là Trường chuyên biệt, nhằm thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước, là nơi tạo nguồn cán bộ người DTTS và miền núi, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực góp phần quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh ở vùng DTTS miền núi.

Tuy nhiên, trải qua quá trình phát triển, qua thực tế đào tạo mô hình Dự bị đại học dân tộc hiện nay, các chính sách phát triển hệ thống các trường Dự bị đại học dân tộc đang gặp rất nhiều khó khăn, bất cập trong trong quá trình triển khai thực hiện, đòi hỏi phải có cơ chế, chính sách, giải pháp mới để củng cố phát triển mô hình chuyên biệt này.

“Hội thảo là dịp để các nhà khoa học, nhà quản lý chia sẻ những kinh nghiệm và đề xuất giải pháp đổi mới và phát triển mô hình trường Dự bị đại học gắn với tạo nguồn nhân lực cho vùng đồng bào DTTS và miền núi; nhằm triển khai thực hiện hiệu quả Quyết định số 1292/QĐ-TTg ngày 24/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ GD&ĐT”, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Lê Sơn Hải nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận về một số nội dung chính như: Thực trạng công tác quản lý các trường Dự bị đại học, công tác đào tạo dự bị đại học thời gian qua; vai trò, trách nhiệm, nhu cầu, yêu cầu của các địa phương đối với công tác đào tạo dự bị đại học. Từ đó, đề xuất, kiến nghị các giải pháp, cơ chế, chính sách nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác quản lý nhà nước; công tác quản lý, điều hành của các trường Dự bị đại học, gắn với tạo nguồn nhân lực cho vùng đồng bào DTTS và miền núi trong bối cảnh tình hình mới.

Chia sẻ về những khó khăn, thách thức trong công tác tuyển sinh, ông Nguyễn Tuấn Anh - Hiệu trưởng Trường Dự bị Đại học Dân tộc Trung ương cho biết: Hiện nay, 3/4 trường Dự bị đại học dân tộc không tuyển đủ chỉ tiêu, trong đó có những trường chỉ tuyển được 50% học sinh, mặc dù học sinh của các trường Dự bị đại học được hưởng rất nhiều ưu đãi. Tỷ lệ học sinh đỗ thẳng vào các trường đại học đã đạt khoảng 55%, một số trường đạt tới trên 90%, nên học sinh DTTS có rất nhiều điều kiện thuận lợi trong việc lựa chọn ngành học khi đăng ký xét tuyển vào các trường đại học.

Bên cạnh đó, một số trường trường đại học, đặc biệt là đại học tập trung bình và dưới sử dụng mọi hình thức để tuyển đủ chỉ tiêu, như: Hạ điểm chuẩn bằng với điểm sàn của Bộ GD&ĐT, xét tuyển học bạ... Vì vậy, phần lớn chỉ có những học sinh DTTS chưa đạt nguyện vọng đỗ vào các trường đại học trọng điểm thì mới chọn con đường bồi dưỡng qua hệ Dự bị đại học.

Nhu cầu của học sinh đối với loại hình Dự bị đại học đang ngày càng giảm sút do chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố về khoảng cách địa lý, điều kiện kinh tế gia đình, sự thay đổi trong thị trường lao động cần “nhiều thợ hơn thầy”. “Đây là những khó khăn, thách thức mà rất cần các cấp lãnh đạo từ Trung ương đến địa phương, các cơ sở giáo dục Dự bị đại học phải tìm cách tháo gỡ, có hướng đi đột phá, để vừa bảo đảm chỉ tiêu tuyển sinh hằng năm, cũng như nâng cao chất lượng bồi dưỡng nhằm tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao cho vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030”, ông Nguyễn Tuấn Anh kiến nghị.

Bà Vũ Thị Ánh - Vụ Phó Vụ Giáo dục Dân tộc (Bộ GD&ĐT) cho rằng: Trong những năm học gần đây, số lượng học sinh đăng ký vào học Dự bị đại học có dấu hiệu giảm (đặc biệt năm học 2018 - 2019 số lượng học sinh tuyển đạt 67,9% so với chỉ tiêu được giao). Nguyên nhân một phần do theo xu hướng tuyển sinh chung của các trường đại học, cao đẳng và phần khác là do chất lượng giáo dục bậc trung học tại các địa phương vùng DTTS ngày càng được nâng cao, nhiều học sinh DTTS sau khi tham gia kỳ thi THPT Quốc gia đã đỗ thẳng vào các trường đại học, cao đẳng mà không phải qua 1 năm học dự bị. Đây là một tín hiệu tốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục vùng khó, nhưng cũng đặt ra những khó khăn, thách thức cho công tác tuyển sinh, đào tạo của các trường Dự bị đại học.

“Trong bối cảnh thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018, quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng trong các năm tiếp theo còn tiếp tục được điều chỉnh đòi hỏi công tác tuyển sinh hệ Dự bị đại học phải có những thay đổi, phù hợp với thực tế”, bà Ánh cho biết.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng đã đưa ra những kiến nghị, giải pháp để củng cố lại hệ thống trường Dự bị đại học dân tộc. Cần tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá trong tuyển sinh Dự bị đại học, đưa thông tin về các chế độ chính sách Dự bị đại học đối với đồng bào DTTS. Điều chỉnh bổ sung cơ chế chính sách đặc thù dành cho học sinh Dự bị đại học và xây dựng mô hình liên cấp trong các trường Dự bị đại học nhằm bảo đảm chất lượng tạo nguồn nhân lực, đổi mới nội dung, chương trình, môi trường học tập để thu hút học sinh…

Phát biểu kết luận Hội thảo, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Lê Sơn Hải khẳng định: Hệ thống trường Dự bị đại học đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần tạo nguồn nhân lực cho vùng đồng bào DTTS và miền núi. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai thực hiện, mô hình Dự bị đại học dân tộc đã nảy sinh nhiều vướng mắc bất cập, cần có sự điều chỉnh để phù hợp với giai đoạn mới.

Thời gian tới, cần rà soát, xác định lại mô hình đào tạo Dự bị đại học dân tộc để đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây là loại hình đào tạo đặc thù, cần phải có chính sách đặc biệt cho mô hình đặc biệt, cần có cơ chế đủ mạnh để phát triển mô hình chuyên biệt này. Cần bảo đảm về cơ sở vật chất, tăng cường, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng công tác giảng dạy. Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Lê Sơn Hải đề nghị, các vụ đơn vị của UBDT nghiên cứu, sửa đổi xây dựng chính sách phát triển hệ thống các trường Dự bị đại học dân tộc. Các trường cần có phương án đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo...

Trước đó, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Lê Sơn Hải cùng các đại biểu đã tham quan, không gian Ngày hội trải nghiệm sắc màu các dân tộc Việt Nam năm học 2022 - 2023, chào mừng Kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam của Trường Dự bị đại học dân tộc Trung ương.