PV: Thưa ông, đến nay, Chương trình MTQG đã được tỉnh Cao Bằng triển khai thực hiện như thế nào? Ông có thể cho biết một số khó khăn, vướng mắc?

Ông Bế Văn Hùng: Ngay sau khi có Quyết định phê duyệt Chương trình MTQG, trên cơ sở các văn bản của Trung ương, Ban Dân tộc đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản tổ chức, chỉ đạo, đôn đốc triển khai thực hiện. Trên cơ sở đó, Tỉnh ủy Cao Bằng đã ban hành Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 9/6/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về lãnh đạo thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025; Nghị quyết số 01/2022/NQ-HĐND ngày 25/5/2022 của HĐND tỉnh Ban hành Quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh Cao Bằng; Nghị quyết số 29/2022/NQ-HĐND ngày 15/7/2022 về việc phân bổ vốn ngân sách nhà nước năm 2022 thực hiện các chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh Cao Bằng; Quyết định số 2626/QĐ-UBND ngày 31/12/2021 của UBND tỉnh Cao Bằng thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện các chương trình MTQG tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2021-2025.

Ngân sách Trung ương giao cho tỉnh để thực hiện Chương trình MTQG là 814.085 triệu đồng; dự kiến nguồn ngân sách đối ứng 5% là 40.704 triệu đồng. Tuy nhiên, do nguồn vốn năm 2022 thông báo muộn, tỉnh chỉ có khả năng tạm thời cân đối số vốn là 2.200 triệu đồng hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, số kinh phí cần đối ứng từ ngân sách địa phương theo yêu cầu sẽ bố trí bổ sung trong thực hiện năm 2023.

Hiện nay, còn thiếu Thông tư hướng dẫn thực hiện một số nội dung Chương trình của các bộ, ngành Trung ương làm chủ Tiểu dự án, khối lượng công việc rất lớn, nhưng thời gian còn lại chỉ hơn 4 tháng. UBND tỉnh Cao Bằng đã chỉ đạo các huyện tính toán trước số vốn bố trí trong năm 2022 sao cho hợp lý, các dự án được lựa chọn không vướng mắc mặt bằng, thủ tục đầu tư, phải được đấu thầu xây lắp trong năm 2022, bảo đảm tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư thực hiện các Chương trình MTQG năm 2022 phấn đấu đạt ở mức cao nhất.

PV: Để triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025, tỉnh Cao Bằng đề ra những mục tiêu và giải pháp gì, thưa ông?

Ông Bế Văn Hùng: Trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG, tỉnh Cao Bằng đã bám sát các văn bản của Trung ương để chỉ đạo kịp thời việc tổ chức thực hiện. Đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành; phân công nhiệm vụ rõ ràng trong triển khai thực các nội dung Chương trình. Qua đó: Đẩy mạnh phát triển kinh tế, bảo đảm sinh kế bền vững, ổn định đời sống Nhân dân trên cơ sở tập trung khai thác hiệu quả lợi thế, tiềm năng của từng địa phương. Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất; nâng cao hiệu quả, chất lượng đầu tư các chương trình, dự án phù hợp với điều kiện sinh thái, tập quán sản xuất của từng vùng, từng dân tộc. Ưu tiên phát triển, đầu tư, hoàn thiện kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và dân sinh.

Tập trung giải quyết hiệu quả những vấn đề bức thiết về đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, sắp xếp, di dời, bố trí ổn định dân cư cư trú phân tán ở xóm vùng cao, nhất là vùng nguy cơ cao về thiên tai; bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp, an toàn.

Nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực. Tăng cường công tác y tế cơ sở, thực hiện tốt công tác khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Quan tâm xây dựng đời sống văn hóa vùng nông thôn, đồng bào DTTS; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc theo hướng bền vững gắn với phát triển du lịch. Thực hiện hiệu quả chính sách giải quyết việc làm; nghiên cứu xây dựng cơ chế khuyến khích hộ nghèo, hộ cận nghèo thoát nghèo bền vững.

Nâng cao khả năng ứng dụng và sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ phát triển KT-XH và bảo đảm an ninh trật tự ở nông thôn, vùng đồng bào DTTS. Tăng cường, nâng cao khả năng tiếp cận và thụ hưởng hoạt động trợ giúp pháp lý cho đồng bào DTTS. Xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh; củng cố, tăng cường khối Đại đoàn kết các dân tộc, nâng cao niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Tăng cường đào tạo, quy hoạch, sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ người DTTS; bảo đảm tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức người DTTS phù hợp với tỷ lệ người DTTS trên địa bàn.

Tăng cường xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận An ninh Nhân dân vững chắc ở vùng nông thôn, vùng đồng bào DTTS. Chủ động nắm chắc tình hình, giải quyết những mâu thuẫn ngay từ cơ sở, không để xảy ra các “điểm nóng", “điểm phức tạp” về an ninh trật tự. Nâng cao hiệu quả công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra kết quả thực hiện các chương trình MTQG; coi trọng vai trò của cấp cơ sở và bảo đảm sự tham gia của người dân trong việc giám sát, đánh giá khi triển khai thực hiện các chương trình. Phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong quá trình thực hiện các chương trình…

PV: Ông có đề xuất, kiến nghị gì với Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG để Chương trình sớm đi vào cuộc sống, góp phần phát triển KT-XH ở vùng DTTS tỉnh Cao Bằng?

Ông Bế Văn Hùng: Với nhu cầu và kế hoạch thực hiện các Chương trình MTQG của địa phương giai đoạn 2021 - 2025 và năm 2022, đề nghị Chính phủ và các bộ, ban, ngành Trung ương quan tâm, sớm ban hành Thông tư hướng dẫn các dự án, tiểu dự án ngoài các dự án, tiểu dự án tại Thông tư số 02/2022/TT-UBDT ngày 30/6/2022 của Ủy ban Dân tộc về Hướng dẫn thực hiện một số dự án thuộc Chương trình MTQG để địa phương có cơ sở xây dựng các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện kịp thời.

Với thực tế vốn thực hiện các Chương trình MTQG từ Trung ương giao cho các địa phương chậm như hiện nay, đề nghị Bộ Tài chính có văn bản quy định kinh phí thực hiện Chương trình MTQG trong giai đoạn được phép chuyển nguồn sang năm 2023 (gồm cả vốn đầu tư và vốn sự nghiệp) để địa phương chủ động hơn trong thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn.

Theo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Cao Bằng (nêu tại Thông báo số 319/TB-VPCP ngày 28/11/2021): “Đồng ý lựa chọn tỉnh Cao Bằng để thí điểm chỉ đạo thực hiện xóa nhà ở tạm, dột nát cho các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, nhất là tại các huyện nghèo theo tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 từ Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2030 và Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Giao cho Ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025 xem xét, ưu tiên nguồn lực để triển khai thí điểm. Giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc (cơ quan quản lý Chương trình) căn cứ nội dung, Chương trình MTQG hỗ trợ Cao Bằng thực hiện Chương trình hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát theo đề xuất của tỉnh”.

Tỉnh Cao Bằng đề nghị Trung ương xem xét về Nội dung hỗ trợ nhà ở theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 Thủ tướng Chính phủ có được vận dụng theo Thông tư 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng Hướng dẫn thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo thuộc Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 hay không? Nếu không được vận dụng theo Thông tư 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng thì áp dụng theo hướng dẫn nào?

Bên cạnh đó, đối với các dự án định canh định cư tập trung chưa rõ trình tự thủ tục đối với các dự án đầu tư dở dang các giai đoạn trước, giờ tiếp tục đầu tư giai đoạn này theo Quyết định 1719/QĐ-TTg (Dự án ổn định dân cư theo Quyết định số 2085/QĐ-TTg, dự án ổn định dân cư vùng thiên tai, ổn định dân cư biên giới…), đề nghị Trung ương có hướng dẫn trình tự, thủ tục cụ thể hơn. Đề nghị quy định bổ sung hoặc quy định các định mức hỗ trợ, đầu tư như hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất… vì địa phương hiện nay không có căn cứ triển khai.

PV: Xin cảm ơn ông!