Âm nhạc chưa được coi trọng

Tại tọa đàm Để “sống sót” trong ngành giải trí diễn ra mới đây, nhạc sĩ, nhà sản xuất âm nhạc Anh Quân chia sẻ: “Làm nhạc lâu năm, từ sáng tác, biểu diễn tới sản xuất, tôi thấy âm nhạc cũng giống như các ngành khác, cần sự tương tác và ủng hộ của khách hàng. Tuy nhiên, ngành của chúng tôi khó khăn hơn rất nhiều”. Theo đó, nhạc sĩ Anh Quân cho rằng, với người Việt Nam, ca hát được yêu thích chỉ sau bóng đá. Có thể nói, âm nhạc ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống tinh thần của người dân, nhưng lại chưa được coi trọng một cách thực sự và hầu hết vẫn chỉ nghĩ bật nhạc cho rôm rả, cho vui là chính. Còn với những người làm nghề, âm nhạc không đơn thuần là giải trí, đằng sau các ca khúc là công sức, là sự hao tâm khổ trí của rất nhiều người, nhưng lại không mấy khi được nêu tên và được biết tới.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Phan Khôi, Giám đốc Marketing Công ty CP Bitexco, người đã tổ chức nhiều chương trình âm nhạc và đưa hàng loạt nghệ sĩ nổi tiếng thế giới đến với Việt Nam cho rằng, “lượng tiền đầu tư cho quảng cáo, truyền thông và đổ vào âm nhạc là rất lớn. Doanh nghiệp nghiên cứu thị trường kỹ càng sẽ biết một đồng đầu tư vào âm nhạc sẽ rất hiệu quả. Điều này để thấy cơ hội phát triển của âm nhạc Việt Nam”.

Dù có lợi thế, tiềm năng như vậy, nhưng theo ông Khôi, thị trường âm nhạc Việt Nam chưa tạo ra được một đời sống âm nhạc đúng nghĩa, chưa thực sự chuyên nghiệp, lành mạnh. Một số nghệ sĩ nước ngoài từng từ chối tới Việt Nam biểu diễn, bởi họ đánh giá thị trường âm nhạc của chúng ta quá yếu. Việc đánh giá này được dựa trên một số yếu tố như mức độ bảo vệ quyền tác giả âm nhạc (người Việt thường chỉ nghe nhạc miễn phí), lượng khán giả có thói quen và sẵn sàng bỏ tiền ra mua vé xem sản phẩm âm nhạc không nhiều, năng lực của các nhà tổ chức không được đánh giá cao, thiếu thông tin về thị trường âm nhạc trong nước… “Bởi vậy, các ca sĩ, ban nhạc nổi tiếng chọn dừng chân tại các nước trong khu vực và ít khi đến Việt Nam, trừ khi họ biểu diễn mang tính giao lưu văn hóa hoặc đã qua thời hoàng kim”, ông Phan Khôi nhận định.

Bảo vệ bản quyền, hỗ trợ nghệ sĩ làm nghề

Để âm nhạc Việt Nam phát triển chuyên nghiệp, lành mạnh, nhạc sĩ Anh Quân cho rằng: “Một ngành công nghiệp muốn phát triển được phải có hệ thống luật pháp hỗ trợ; đặc biệt, với các ngành nghệ thuật phải có hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ được thực hiện nghiêm. Chúng ta chưa coi trọng sở hữu trí tuệ thì chưa thể có nền công nghiệp âm nhạc đúng nghĩa”.

Tại nhiều quốc gia, âm nhạc được bảo vệ bản quyền chặt chẽ. Nghệ sĩ danh tiếng ở nước ngoài chỉ đi tour vào những thời điểm nhất định, không cần thường xuyên đi biểu diễn quanh năm vì họ làm tốt khâu bảo vệ bản quyền. Tác phẩm âm nhạc không bị copy và bán lậu, khi nhạc được phát ở bất kỳ địa điểm kinh doanh nào, từ siêu thị, nhà hàng... nghệ sĩ đều được trả tiền minh bạch và họ sống sung túc bằng tiền bản quyền.

Trong khi đó, ở Việt Nam còn có tình trạng “mất một sản phẩm vật chất thì rất được quan tâm, nhưng mất sản phẩm trí tuệ thì không mấy người chú ý”. Khi không nhận được tiền bản quyền cho tác phẩm của mình, nghệ sĩ phải tất tả chạy show, không có nhiều thời gian cũng như tài chính để dành cho việc sáng tạo.

Nhạc sĩ Anh Quân nêu, cần có hoạch định rõ ràng về sự phát triển âm nhạc nước nhà, có những chương trình đầu tư dài hạn cho nghệ sĩ phát huy tài năng, được làm nghề một cách đúng nghĩa. “Các nghệ sĩ trẻ cũng có khao khát hòa vào dòng chảy nghệ thuật thế giới. Nếu được sự hỗ trợ về luật pháp, tổ chức, doanh nghiệp quan tâm đến nghệ thuật thì chúng ta sẽ có tương lai tốt, vì tất cả phải bắt đầu từ sản phẩm tốt”, nhạc sĩ Anh Quân khẳng định. Bên cạnh đó, việc giáo dục nghệ thuật cũng phải được chú ý. Khi khán giả hiểu âm nhạc, thì chỉ cần nghệ sĩ họ yêu thích có buổi biểu diễn, họ sẽ mua vé để xem, cho dù có khi phải tiết kiệm cả năm…

Còn theo ông Phan Khôi, âm nhạc vẫn được người Việt Nam quan tâm, thị trường âm nhạc vẫn “trăm hoa đua nở”, không ai đứng chờ. Bởi vậy, những người làm âm nhạc, nhà sản xuất, tổ chức cần có sự chủ động của mình, có tiếng nói định hướng rõ nét tạo bản sắc của thị trường âm nhạc Việt hòa trong dòng chảy của âm nhạc thế giới. Nhưng trước hết, phải giải quyết được vấn đề bản quyền; nâng cao ý thức, hiểu biết của công chúng về âm nhạc và tôn trọng tác quyền cùng với hạ tầng, thể chế phù hợp.