Dân chỉ biết kêu trời

Theo phản ánh của ông Nông Văn Bình người dân thôn Mảm 1, xã An Lương: Gia đình ông có căn nhà 2 tầng được xây dựng kiên cố, khoảng tháng 05 năm 2019, dự án thủy điện Thác Cá 1 đã nổ mìn khiến căn nhà của gia đình ông bị rạn nứt nhiều vị trí. Do bị rạn nứt nên cứ mỗi khi trời mưa căn nhà bị thấm nước gây ẩm mốc ảnh hưởng đến sức khỏe và mỹ quan ngôi nhà.

Ông Bình cho biết thêm, ngoài gia đình ông thôn Mảm 1 còn có hơn 50 hộ bị rạn nứt nhà, sập tấm lợp, rời phao trần do thủy điện Thác Cá 1 nổ mìn gây ra. Sự việc xảy ra từ năm 2019, nhưng đến nay, chính quyền và chủ đầu tư Dự án thủy điện Thắc Cá 1 là Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái vẫn thờ ơ, bỏ mặc không bồi thường hỗ trợ người dân nên chúng tôi chỉ biết kêu trời.

Cũng bị rạn nứt nhà giống như nhiều hộ dân nơi đây, anh Hà Đình Quang, giáo viên Trường THCS An Lương cho biết: Năm 2019, sau tiếng nổ mìn lớn từ Dự án thủy điện Thác Cá 1, căn nhà của gia đình anh đã bị rạn nứt nhiều chỗ. Khi sự việc xảy ra người dân đã phản ánh đến chính quyền địa phương. 

Theo đó, UBND xã đã cử cán bộ cùng đại diện chủ đầu tư dự án Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái xuống kiểm tra trực tiếp, lập danh sách những hộ bị ảnh hưởng, nhưng tới nay chúng tôi vẫn chưa nhận được quan tâm, hỗ trợ, bồi thường của chính quyền và doanh nghiệp.

Trách nhiệm của chính quyền và doanh nghiệp ở đâu?

Ngày 7/2 làm việc với phóng viên báo Dân tộc và Phát triển, ông Thái Mạnh Cường, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái cho biết: Vào năm 2019 khi thi công cửa hầm đập Dự án thủy điện Thác Cá 1 đơn vị có nổ mìn, lần nổ cao nhất có sử dụng 20 kg thuốc nổ. Khi nhận được phản ánh nhiều hộ dân bị rạn nứt nhà, công ty cùng chính quyền xã đã xuống từng hộ xác minh. Qua kiểm tra sơ bộ vết nứt rất bé, chủ yếu là vết nứt chân chim, UBND xã cùng người dân có kiến nghị yêu cầu Công ty hỗ trợ, nhưng không có cơ sở nào để hỗ trợ cho người dân.

Cũng theo ông Cường, nếu thuê đơn vị chuyên môn về đánh giá do thủy điện nổ mìn làm rạn nứt nhà dân Công ty hoàn toàn chịu trách nhiệm, nếu không phải, người dân phải trả tiền cho đơn vị thẩm định đánh giá.

Về sự việc trên, ông Hoàng Văn Cội, Chủ tịch UBND xã An Lương cho biết: Trong quá trình xây dựng Nhà máy thủy điện Thác Cá 1 đơn vị thi công có nổ mìn rất to, nói không có dư chấn thì không phải, còn mức độ ảnh hưởng như nào, thì phải do cơ quan chuyên môn đánh giá. Ngay sau khi nhận được phản ánh của người dân, UBND xã đã mời doanh nghiệp cùng các cơ quan chuyên môn của huyện xuống kiểm tra.

Ông Cội cho biết thêm, UBND xã cũng đã nhiều lần kiến nghị đề xuất doanh nghiệp xem xét bồi thường, hỗ trợ cho những hộ bị ảnh hưởng, nhưng đến nay Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái vẫn chưa giải quyết. Tuy nhiên, khi phóng viên yêu cầu được tiếp cận biên bản kiểm tra sự việc thì địa phương này lại không cung cấp được.

Để rõ hơn về công tác kiểm tra, xử lý, giải quyết sự việc trên, chúng tôi đã làm việc với UBND huyện Văn Chấn. Ông Đinh Văn Trường - Phó Chủ tịch huyện cho biết: Người dân xã An Lương trong vài năm về đây mới có nhà xây, nên bị rạn nứt nhà là do nguyên nhân nào thì chưa thể đánh giá. Khi công trình thủy điện Thác Cá 1 gần đi vào vận hành, người dân phản ánh doanh nghiệp nổ mìn gây nứt nhà, nên không có cơ sở để đánh giá nữa.

Tiếp thu ý kiến phản ánh của bà con, huyện cũng chỉ đạo rà soát và đánh giá cụ thể. Tuy nhiên theo ông Trường, bồi thường hỗ trợ tiền cho những hộ gia đình bị rạn nứt nhà là không có. Theo ông Trường, hầu hết vết nứt của các hộ dân xã An Lương là nứt chân chim và do yếu tố kỹ thuật trong xây dựng.

Ngày 9/2/2023, theo ghi nhận của phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển tại thực địa, rất nhiều ngôi nhà của người dân thôn Mảm 1, xã An Lương bị rạn nứt. Vết nứt lớn, rạn nứt nhiều vị trí của các ngôi nhà, chứ không phải nứt bé, nứt chân chim như lời ông Đinh Văn Trường, Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Chấn và ông Thái Mạnh Cường, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái khẳng định.

Nhiều ngôi nhà có giá trị lên hàng tỷ đồng, được xây dựng kiên cố, nay rạn nứt, thấm nước, ẩm mốc nhưng không được bồi thường hỗ trợ. Sự việc xảy ra đã nhiều năm, thế nhưng chính quyền không vào cuộc kiểm tra xử lý dứt điểm, khiến nhiều hộ dân bức xúc. Người dân nơi đây khẩn thiết, mong muốn chính quyền tỉnh Yên Bái sớm vào cuộc chỉ đạo các sở, ban, ngành làm rõ sự việc, đem lại niềm tin cho Nhân dân.