Sản xuất theo chuỗi giá trị là nội dung số 1 thuộc Tiểu Dự án 2, Dự án 3 của Chương trình MTQG 1719.

Trước đây, Quảng Nam (nay là TP. Đà Nẵng) là một trong những địa phương đầu tiên triển khai hiệu quả các mô hình thuộc dự án này, qua đó giúp cho hàng trăm hộ dân trên địa bàn cải thiện sinh kế. Tiêu biểu như mô hình nuôi hươu sao tại các xã Za Hung, Ba, Tư, Sông Kôn, huyện Đông Giang (cũ).

Dự án được địa phương triển khai bài bản, người dân được tập huấn kỹ thuật, đi học tập mô hình tại Hà Tĩnh và được cấp giống ban đầu. Mỗi hộ được hỗ trợ 5 con hươu giống, hướng dẫn chăm sóc và cam kết bao tiêu đầu ra sản phẩm nhung hươu, yếu tố then chốt giúp người dân yên tâm phát triển kinh tế.

Ông Alăng Nhơi, thôn Ban Mai, xã Sông Vàng chia sẻ: “Mô hình nuôi hươu sao phù hợp với khí hậu, đất đai địa phương. Sau hơn 2 năm, đàn hươu không chỉ sinh sản tốt mà còn mang lại thu nhập ổn định, khoảng 30 - 40 triệu đồng mỗi năm nhờ bán nhung huơu, góp phần cải thiện đời sống gia đình tôi”.

Ông Đỗ Hữu Tùng, Chủ tịch UBND xã Sông Kôn (nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Giang) cho biết: “Địa phương đã hỗ trợ hàng chục hộ dân tại nhiều xã, cấp 225 con hươu sao lấy nhung và khoảng 550 con heo giống địa phương, kết hợp tập huấn kỹ thuật và giám sát sát sao từ chính quyền địa phương”.

Ngoài nuôi hươu, các mô hình trồng quế, trồng dược liệu, hỗ trợ trâu, bò, heo… cũng được triển khai rộng khắp tại các huyện miền núi Phước Sơn, Bắc Trà My (Quảng Nam cũ)… Nhờ nguồn vốn hơn 23 tỷ đồng từ Chương trình MTQG 1719, riêng năm 2024 huyện Phước Sơn đã thực hiện 27 dự án sản xuất, hỗ trợ hàng trăm con giống trâu, bò, dê cho người dân nghèo, cận nghèo.

Theo thống kê của Sở Dân tộc và Tôn giáo Quảng Nam hồi giữa tháng 6/2025: Trong giai đoạn I của Chương trình MTQG 1719, Quảng Nam (trước khi sáp nhập tỉnh) đã triển khai hơn 364 mô hình, dự án giảm nghèo thông qua phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch và khởi nghiệp. Trong đó, có hơn 150 dự án sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, thu hút 3.391 hộ đồng bào tham gia.

Ông Đặng Tấn Giản, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Đà Nẵng cho biết: Trong những năm qua, Quảng Nam tập trung vào các cây, con giống phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu như heo, bò, trâu, hươu sao, quế, chè, sầu riêng, bưởi da xanh... Từ đó, giúp hàng ngàn hộ dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và từng bước thoát nghèo.

Tương tự, tại Quảng Ngãi, năm 2023, địa phương đã dành hơn 145 tỷ đồng để hỗ trợ sản xuất theo chuỗi giá trị cho các hợp tác xã và doanh nghiệp. Nhiều mô hình liên kết được triển khai hiệu quả, như: sản xuất và tiêu thụ gừng gió, trồng quế, phát triển cây dược liệu, tre lấy măng, chanh dây… 

Các mô hình này không chỉ cung cấp cây giống, kỹ thuật trồng, mà còn đảm bảo đầu ra sản phẩm cho người dân. Qua đó, hình thành vùng nguyên liệu tập trung và nâng cao hiệu quả kinh tế cho các hộ DTTS.

Có thể thấy, các dự án hỗ trợ chuỗi giá trị đã giải quyết sinh kế cho khoảng 8.000 hộ nghèo, cận nghèo và các hộ khác tại vùng đồng bào DTTS. Đây là hướng đi căn cơ, góp phần xóa bỏ tư duy sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, tiến tới nền nông nghiệp hàng hóa ứng dụng khoa học kỹ thuật.

Theo Bộ Dân tộc và Tôn giáo, sau gần 5 năm triển khai nội dung số 1 của Tiểu Dự án 2, Dự án 3 thuộc Chương trình MTQG 1719, cả nước đã triển khai 403 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Có 817 doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia; 13.596 hộ đồng bào DTTS được hưởng lợi. 

Ngoài ra, còn có 2.562 dự án phát triển sản xuất cộng đồng với sự tham gia của 20.453 hộ dân và 12 mô hình khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh tại vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Những con số này cho thấy hiệu quả rõ nét của chính sách. Các mô hình hỗ trợ sản xuất theo chuỗi giá trị không chỉ tạo sinh kế, việc làm bền vững mà còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi tư duy sản xuất, nâng cao giá trị kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích.