Phát huy vai trò Người có uy tín 

Vùng đồng bào DTTS và miền núi Quảng Bình có dân số trên 6.400 hộ với gần 28.000 người (chiếm khoảng 2,96% dân số toàn tỉnh), trong đó: Dân tộc Bru - Vân Kiều có 4.543 hộ, 19.209 khẩu; dân tộc Chứt có 1.717 hộ, 7.064 khẩu. Đây là 2 DTTS có số dân đông nhất, còn lại là các DTTS khác với số dân không nhiều như: Mường, Thổ, Tày, Nùng, Thái…

 Trong những năm qua, tỉnh Quảng Bình đã xây dựng và phát huy được vai trò của đội ngũ Người có uy tín trong đồng bào DTTS, là hạt nhân nòng cốt đưa các chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến từng thôn, bản, từng hộ gia đình; tích cực đi đầu trong các phong trào thi đua tại cơ sở, giúp chính quyền giải quyết tốt các vướng mắc trong đồng bào DTTS, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, góp phần ổn định an ninh trật tự tại địa phương.

Ngoài ra, Người có uy tín còn làm tốt công tác thông tin hai chiều giữa cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể để nắm tình hình trong Nhân dân ở khu dân cư, thực hiện tốt phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Người có uy tín luôn giữ gìn khối đại đoàn kết trong cộng đồng dân cư; Tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS khu vực biên giới đề cao cảnh giác, kiên quyết đấu tranh, không nghe theo những luận điệu tuyên truyền của kẻ xấu; cùng với các lực lượng như Công an, Quân đội xây dựng thế trận lòng dân, thế trận an ninh Nhân dân, giữ vững bình yên bản, làng.

Những năm qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức, đoàn thể xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Bình luôn dành sự quan tâm đặc biệt và triển khai thực hiện tốt các chính sách đối với Người có uy tín trong đồng bào DTTS. Nhờ đó, đội ngũ này đã có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh trật tự ở địa phương. Đặc biệt, trong các năm 2021- 2022, Quảng Bình đã tổ chức các hội nghị biểu dương Người có uy tín, qua đó kịp thời động viên, khen thưởng và phát huy hiệu quả hơn nữa vai trò, nhiệm vụ Người có uy tín đối với gia đình, cộng đồng và địa bàn vùng đồng bào DTTS.

Với tinh thần cần cù, sáng tạo, giàu kinh nghiệm trong cuộc sống, những Người có uy tín tiêu biểu là những tấm gương sáng trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Họ luôn động viên con cháu, mọi người trong bản làng tích cực lao động, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, xóa bỏ những tập quán canh tác lạc hậu, tạo ra những mô hình điển hình làm kinh tế giỏi. Đồng bào DTTS ở một số địa phương đã chuyển đổi tập quán sản xuất từ sản xuất nương rẫy sang sản xuất thâm canh lúa nước. Nhiều hộ đã biết cải tạo vườn đồi, trồng rừng kinh tế kết hợp với chăn nuôi gia súc, gia cầm, tạo thành các mô hình kinh tế trang trại tổng hợp.

Trong 5 năm qua, số hộ làm ăn khá, giỏi trong đồng bào DTTS đều tăng qua từng năm. Theo thống kê toàn tỉnh Quảng Bình, hiện có hơn 700 hộ làm ăn khá, giỏi (tăng 9,2 lần so với năm 2009), trong đó có gần 200 hộ có thu nhập 70 triệu đồng/năm trở lên. Tỷ lệ hộ nghèo DTTS giảm bình quân từ 4 - 5%/năm trong giai đoạn 2016- 2020. Năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS giảm 8,2%/năm.

Đóng góp cho sự phát triển của bản làng

Hiện nay, Người có uy tín trong đồng bào DTTS ở Quảng Bình có 104 người, chủ yếu là các già làng, trưởng bản... Trong những năm qua, nhờ thực hiện tốt công tác dân tộc, các chương trình, dự án, chính sách (Chương trình xây dựng nông thôn mới, Chương trình 135, Quyết định số 2085/QĐ-TTg, Quyết định số 2086/QĐ- TTg,…) đã góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, bộ mặt nông thôn miền núi, vùng đồng bào DTTS địa phương có nhiều khởi sắc. Trong đó, có phần đóng góp xứng đáng của nhiều Người có uy tín trên địa bàn tỉnh.

Điển hình như ở bản Hóa Lương (xã Hóa Sơn, huyện Minh Hóa), ông Cao Duy Ư đã dành trọn tâm huyết tuyên truyền và vận động bà con đồng bào người Sách, người Rục chăm chỉ lao động, sản xuất. Ông Ư luôn tâm niệm, để dân hiểu, dân tin và làm theo thì bản thân mình phải gương mẫu trong tất cả các phong trào ở địa phương. Vì vậy thời gian qua, ông đã vận động con cháu trong gia đình và bà con dân bản chấp hành pháp luật, không rượu chè, cờ bạc, phá rừng mà phải chăm lo phát triển kinh tế, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc.

Tượng tự, ông Hồ Pheo, Người có uy tín ở bản Ka Ai (xã Dân Hóa) là một điển hình về tinh thần gương mẫu, đi đầu, góp phần thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào người Khùa, người Mày nơi đây. Không chỉ nêu gương trong phát triển kinh tế gia đình, ông Pheo luôn giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất với bà con về cách chọn giống, kỹ thuật nuôi trồng để có năng suất, thu nhập cao. Nhờ vậy, từ chỗ chỉ biết trồng lúa rẫy bằng phương thức “phát, đốt, cốt, trỉa” và chăn nuôi thả rông theo kiểu nhờ trời, đến nay, người Khùa, người Mày ở đây đã biết đầu tư chuồng trại chăn nuôi, trồng rừng để phát triển kinh tế. Đặc biệt, cùng với sự giúp đỡ của Bộ đội Biên phòng và hướng dẫn của ông Pheo, đồng bào người Mày ở bản Ka Ai đã sản xuất được lúa nước. Ông Hồ Pheo cũng là người tiên phong xóa bỏ những hủ tục, khuyến khích con cháu học hành.

Không những hăng hái tham gia lao động sản xuất, ông còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, thực hiện tốt các hoạt động nhân đạo từ thiện, tuyên truyền vận động dân bản xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, thực hiện dân số - kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Tiêu biểu như bà Phạm Thị Lâm (người Mã Liềng, xã Lâm Hóa, huyện Tuyên Hóa), ông Hồ Phoi, dân tộc Bru - Vân kiều (xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa), bà Hồ Thị Con, dân tộc Vân Kiều (bản Bến Đường, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh)... Nhờ đó văn hóa truyền thống của các dân tộc được giữ gìn và phát huy, những tập tục lạc hậu ngày càng được đẩy lùi, xóa bỏ. Hiện nay, 64/64 xã miền núi, vùng cao đồng bào DTTS có nhà văn hoá xã, có 100% thôn bản có nhà sinh hoạt cộng đồng, toàn tỉnh có 22 bản đạt danh hiệu “Bản văn hoá”.

Hiện, tỉnh Quảng Bình có 3 lễ hội của đồng bào DTTS và miền núi là Lễ hội Đập trống của người Ma Coong, xã Thượng Thạch, huyên Bố Trạch, Lễ hội Trỉa lúa của người Bru - Vân Kiều, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh và Lễ hội Mừng cơm mới của người Bru - Vân Kiều, xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy đã được Bộ Vǎn hóa Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Các di sản trên góp phần quảng bá những giá trị vǎn hóa, thúc đẩy phát triển du lịch cũng như phát triền kinh tế - xã hội tại địa phương. Đây là một trong những hoạt động của Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn 2021 -2030.

Ông Trần Hữu Ninh, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh Quảng Bình chia sẻ: “Những già làng, trưởng bản, Người có uy tín trong đồng bào DTTS thực sự là "cầu nối" quan trọng giữa Đảng, chính quyền và Nhân dân, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ngày càng vững mạnh. Đây là những hạt nhân tiêu biểu, phát huy vai trò gương mẫu, đi đầu trong thực hiện và tuyên truyền, vận động bà con chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa ở bản làng và có nhiều đóng góp tích cực trong thực hiện phong trào thi đua yêu nước”.