Cồng chiêng ra phố

Đã thành thông lệ, tối thứ 7 hằng tuần, người dân phố núi Pleiku lại hân hoan đến Quảng trường Đại đoàn kết chờ đón các đoàn nghệ nhân trình diễn cồng chiêng trong Chương trình “Cồng chiêng cuối tuần - thưởng thức và trải nghiệm”, do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức. Hàng ngàn người dân và du khách đã được sống trong những thanh âm hội hè và trải nghiệm cồng chiêng cùng các nghệ nhân Ba Na và Gia Rai. 

Tuần này, đến lượt Đoàn nghệ nhân Gia Rai của làng làng Chuét Ngol (xã Chư Á, Tp. Pleiku) biểu diễn. Ngay từ buổi chiều, dưới gốc cây cổ thụ, đoàn nghệ nhân gồm 31 người đã sẵn sàng chuẩn bị trình diễn cồng chiêng phục vụ người dân và du khách. Trong đêm, tiếng chiêng, tiếng trống trầm hùng cất lên lấn át sự ồn ào nơi phố thị.

Nghệ nhân Rah Lan H’Hoănh phấn khởi nói: “Được trình diễn cồng chiêng ngay giữa thành phố, mình vui lắm. Đội cồng chiêng còn tìm ra nhiều bài chiêng mới, hay để phục vụ khán giả thêm phần hấp dẫn”.

Thanh âm cồng chiêng vang vọng, thu hút ngày càng đông người dân và du khách đến với Quảng trường Đại Đoàn Kết. Các nghệ nhân Gia Rai trình diễn cồng chiêng đầy ngẫu hứng. Những vòng xoang nhịp nhàng được nối dài bởi du khách nhiệt tình tham gia…

Dưới bóng cây cao to lừng lững, từng nhóm người ngồi thưởng thức đặc sản, mời nhau vít từng can rượu cần, im lặng lắng nghe thanh âm cồng chiêng vọng lại, thưởng thức không gian đêm hội làng được diễn ra ngay trung tâm thành phố.

Chị Trần Hoàng Ngọc Hà (du khách Hà Nội) cho biết: “Mình rất vui khi được trực tiếp tham gia vào không gian cồng chiêng ngay tại thành phố. Âm thanh cồng chiêng mạnh mẽ, thôi thúc mình hòa vào vòng xoang của các bạn nữ. Một sự trải nghiệm thật thú vị và đáng nhớ!”.

Chiếc gùi đong đầy tình cảm

Xuyên suốt các đêm trình diễn cồng chiêng, điều khiến mọi người quan tâm, ấn tượng đó là chiếc gùi được đặt ngay dưới cây nêu. Chiếc gùi vốn là vật bất ly thân trong sinh hoạt cũng như sản xuất của đồng bào DTTS Gia Lai. Gùi đựng cơm, đựng nước khi lên rẫy, chiếc gùi đựng gạo, đựng rau cho đồng bào ăn. Giờ đây, chiếc gùi còn chứa đựng tình cảm của người dân, khán giả dành cho nghệ nhân. Để rồi sau mỗi nhịp chiêng, vòng xoang, khán giả lại vui mừng đặt những đồng tiền chứa chan tình cảm vào chiếc gùi như thầm động viên, khích lệ các nghệ nhân.

Anh Rơ Lan Lâm, Trưởng thôn, Trưởng đoàn nghệ nhân làng Chuét Ngol, (xã Chư Á, Tp. Pleiku) tâm sự: “Sau mỗi đêm trình diễn, mình và các nghệ nhân đều mong chờ đến lượt trình diễn cho khán giả thưởng thức. Đây không chỉ là niềm đam mê âm nhạc mà còn là niềm tự hào về văn hoá dân tộc. Mình rất mong có nhiều chương trình như thế này để dân làng được thỏa sức trình diễn, giao lưu với mọi người”.

Chương trình “Cồng chiêng cuối tuần - thưởng thức và trải nghiệm” mang ý nghĩa bảo tồn và phát huy giá trị di sản, tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là kinh phí hoạt động, bởi mọi chi phí cho chương trình đều phụ thuộc vào nguồn xã hội hóa. Là người tổ chức chương trình từ năm 2022 đến nay, Thạc sĩ Nguyễn Quang Tuệ, Trưởng phòng Quản lý văn hóa (Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch) trăn trở: “Các đội cồng chiêng ở cấp huyện có đăng ký lên TP. Pleiku biểu diễn để giới thiệu văn hóa truyền thống của địa phương mình, thế nhưng lại không có kinh phí ăn ở, đi lại”.

Việc tìm đâu ra nguồn kinh phí để duy trì một hoạt động có tác động đến văn hóa, du lịch của địa phương đang làm đau đầu các nhà tổ chức, quản lý văn hóa. “Rồi tuần sau, tuần sau nữa, chương trình có còn đủ sức để “chạy” nữa không? Khó quá, nhưng chúng tôi vẫn muốn thử sức thêm như là một cách góp phần bảo tồn văn hóa cồng chiêng”, ông Nguyễn Quang Tuệ bộc bạch.

Để Chương trình “Cồng chiêng cuối tuần - thưởng thức và trải nghiệm” phát huy và lan tỏa, ngoài “chiếc gùi” đong đầy tình cảm của khán giả ưu ái dành cho các đoàn nghệ nhân trình diễn hằng đêm, rất cần sự quan tâm của các cấp, các ngành của tỉnh bằng những chính sách, cơ chế cụ thể. Cần đưa chương trình này vào cùng với những hoạt động phát triển di sản văn hóa tổng thể của địa phương, tạo thành nguồn lực chiến lược, nguồn tài nguyên đặc biệt có giá trị trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong những năm tới.