Hướng đi mới

Huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai từng được biết đến là thủ phủ hồ tiêu với diện tích lớn nhất nhì ở Tây Nguyên. Một thời, hồ tiêu được ví như “vàng đen” vì mang lại lợi nhuận kinh tế cao, hàng ngàn người dân được đổi đời. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh, sự biến đổi khí hậu khiến diện tích lớn hồ tiêu bị thiệt hại nặng nề. Điều này khiến nhiều gia đình khánh kiệt vì không còn đủ khả năng để trang trải nợ nần. Người người phải bỏ xứ đi làm ăn xa, bán nhà, bán đất để trả lãi ngân hàng. Trước thực trạng trên, nhiều hộ gia đình đã bắt đầu chuyển đổi sang mô hình nuôi chim yến tại nhà với hi vọng vực dậy kinh tế và tìm hướng đi mới.

Ông Phạm Tiến Dũng (Thị trấn Chư Sê), Chủ tịch Hội yến sào Chư Sê- một trong những hộ dân tiên phong nuôi chim yến đầu tiên của huyện cho biết: Trước đây, gia đình tôi đầu tư hơn 8 ha tiêu, tương đương với 16.000 trụ. Đến năm 2014, vì ảnh hưởng của dịch bệnh nên hơn 8 ha tiêu bị chết hết. Trước những khó khăn về kinh tế, tôi quyết tâm tìm hướng đi mới để tìm cách trả nợ ngân hàng, vực dậy kinh tế gia đình. Sau khi tìm hiểu trên mạng internet và những người đi trước, tôi nhận thấy Chư Sê có rất nhiều tiềm năng trong việc nuôi chim yến như khí hậu và vùng thức ăn rất phù hợp. Nghĩ là làm, tôi quyết định bắt đầu thử sức với mô hình nuôi yến.

“Ban đầu, tôi thực hiện xây dựng nhà nuôi chim yến tại nhà với diện tích 90m2. Trong những năm đầu thì sản lượng yến thấp, nhưng từ năm thứ 5 trở đi thì lượng yến thu ổn định. Đến nay, tôi đã mở rộng ra được 5 căn nhà yến. Có 2 căn nhà 90m2 và căn 320m2 đã cho thu nhập ổn định, khoảng 26 kí (kg) yến/tháng”. Ông Dũng cho biết thêm.

Cũng chuyển đổi từ trồng tiêu sang mô hình nhà nuôi chim yến, gia đình chị Trịnh Thị Mười (xã Ia Pal, huyện Chư Sê) cũng đã có những nguồn thu nhập ổn định. “Gia đình tôi trước đây đầu tư hơn 5.000 trụ tiêu. Trước khi bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh tiêu cho thu nhập rất cao và trở thành nguồn kinh tế chính trong gia đình. Tuy nhiên, đến năm 2015, vì ảnh hưởng bởi mưa bão, dịch bệnh mà hàng ngàn trụ tiêu của tôi cũng bị chết hết. Không ngại khó, tôi bắt đầu đi tìm hiểu và chuyển đổi mô hình sang làm nhà nuôi yến vào cuối năm 2018. Đến nay, sản lượng yến đã tăng theo hằng năm và cho thu nhập hiệu quả”.

Theo thống kế, hiện nay, trên địa bàn huyện Chư Sê đã có gần 230 nhà yến phân bố ở hầu hết các xã, thị trấn; trong đó, tập trung nhiều nhất trên địa bàn thị trấn Chư Sê với khoảng 100 nhà yến. Người dân tự cải tạo, cơi nới các công trình nhà ở hoặc đầu tư xây dựng mới các nhà nuôi yến, sử dụng các thiết bị âm thanh để dẫn dụ chim yến về làm tổ, sinh sản. Đến nay, hơn 2/3 số nhà yến trên địa bàn huyện đã cho thu tổ với sản lượng khoảng 50 kg tổ yến thô/tháng, trung bình mỗi hộ thu từ 1-3 kg tổ thô/tháng. Với giá thị trường từ 18-20 triệu đồng/kg, thu nhập của mỗi hộ từ nhà yến dao động từ 18-60 triệu đồng. Bên cạnh đó, nhiều hộ còn phát triển các mặt hàng yến sạch, yến tinh chế, yến chưng với giá bán cao hơn, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.

Để yến sào Chư Sê vươn xa

Tuy nghề nuôi chim yến đang trở thành một hướng đi mới đầy hiệu quả để phục hồi kinh tế của huyện Chư Sê nhưng các hộ gia đình theo nghề nuôi chim yến cũng gặp không ít khó khăn trong việc chuyển đổi mô hình kinh tế. Theo ông Phạm Tiến Dũng, Chủ tịch Hội yến sào Chư Sê, một trong những khó khăn hiện nay là khí hậu liên tục biến đổi khiến sản lượng yến cho thu chưa cao, nên không thể tổ chức thu mua mà chỉ bán lẻ tại chỗ. Các thành viên trong hội yến sào muốn mở rộng thêm nhà nuôi yến ngoài khu dân cư nhưng chưa tiếp cận được vốn ngân hàng vì chưa có quy định cho vay trong nghề nuôi yến. Bên cạnh đó, hiện nay, yến sào Chư Sê cũng chưa xây dựng được thương hiệu để từ đó nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

“Chúng tôi rất mong chính quyền địa phương cùng các thành viên trong hội yến sào Chư Sê cùng chung tay đoàn kết, xây dựng yến sào Chư Sê trở thành sản phẩm OCOP, xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, nhằm đưa sản phẩm yến sào vươn xa ra thị trường trong và ngoài nước. Từ đó nâng cao giá trị sảnphaarm, giúp người dân có điều kiện để phát triển kinh tế”, ông Dũng cho biết thêm.

Đánh giá về mô hình nhà nuôi yến và định hướng trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Hợp, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Chư Sê cho biết: Việc chuyển đổi từ trồng tiêu sang mô hình nuôi chim yến rất hiệu quả, đem lại thu nhập cao và ổn định cho người sản xuất. Thời gian tới, phòng Nông nghiệp sẽ tiếp tục hướng dẫn cho các hộ về mặt thủ tục hành chính trong quá trình xây dựng nhà yến, thực hiện theo đúng quy hoạch, kế hoạch và những quy định về vùng nuôi chim yến đã được quy định. Đẩy mạnh việc triển khai những công việc liên quan đến cơ sở chăn nuôi để đảm bảo vệ sinh môi trường, tiếng ồn và vệ sinh an toàn thực phẩm. Vận động các hộ nuôi yến đầu tư các trang thiết bị vào chăn nuôi cũng như chế biến sản phẩm để đưa ra sản phẩm chất lượng nhất.

“Đồng thời, chúng tôi sẽ hướng dẫn Hội yến liên kết lại với nhau để tìm hướng đi phù hợp trong thời gian tới, triển khai tới các hộ về việc đăng kí sản phẩm OCOP. Từng bước xây dựng thương hiệu yến sào Chư Sê để tham gia vào các sàn thương mại điện tử nhằm quảng bá sản phẩm yến sào ra thị trường trong và ngoài nước”, ông Hợp cho biết thêm.