Những năm 2006, bà con nhiều bản làng ở huyện Tương Dương phải di dời, nhường đất để xây dựng thủy điện Bản Vẽ. Thời điểm ấy ông Thuyết là cán bộ Tư pháp xã, thành viên của Ban tuyên truyền, vận động bà con nhường đất vì dòng điện quốc gia.

Về quê mới ở Thanh Chương, lạ nước, lạ cái, lạ phong tục tập quán… những thành viên trong Ban vận động như ông Thuyết lại tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn bà con xây dựng nếp sống mới ở vùng đất mới. Từ việc cầm cái cày, cái bừa, đến việc chăn nuôi, thả cá… đều phải bày dạy tỉ mỉ, để bà con quen việc, quen nếp.

Khi cuộc sống ở quê mới bắt đầu đi vào ổn định, cũng là lúc ông Thuyết nghỉ hưu theo chế độ, ấy là năm 2009. Con đông, tận 7 người, ông Thuyết cùng vợ nai lưng làm việc từ sáng đến tối để đủ cho những đứa con tuổi ăn, tuổi học. “Ngoài chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà, cá, trồng keo… khi rảnh rỗi vợ chồng tôi lại đi bóc vỏ keo thuê kiếm thêm tiền”, ông Thuyết kể lại những tháng ngày vất vả của hai vợ chồng.

Có kiến thức, chăm chỉ làm ăn, nuôi dạy con cái trưởng thành nên người… năm 2018, ông Thuyết được bà con người Thái ở bản Mà bầu chọn là Người có uy tín. Ông Thuyết tâm sự: Ban đầu tôi chối không nhận, vì sợ mình không làm tròn vai đối với bà con, nhưng bà con nhất quyết không đồng ý và khăng khăng đã "chọn mặt gửi vàng". 

Khi đã nhận vai trò của Người có uy tín, bước chân ông Thuyết lại rong ruổi khắp bản làng, như thể nhiều năm trước khi ông còn là cán bộ Tư pháp xã. “Cái chức cán bộ xã còn có thời gian làm việc cụ thể. Còn mình, thì bất kể thời gian. Cứ hễ rảnh rỗi lúc nào, thậm chí là đêm hôm, khi một gia đình nào đó bất hòa, mình lại có mặt để hòa giải, động viên, phân tích đúng sai”, ông Thuyết tâm sự.

Nói thế là trong những năm là Người có uy tín của bản, ông có kỷ niệm không thể quên? – Tôi đặt câu hỏi và ông Thuyết say sưa: “Kia, nhà vợ chồng anh Khăm Căn Thân và chị Lo Thị Hiền”. Nói rồi, ông khoát tay một đoạn rồi tiếp: Anh chồng hay uống rượu, về nhà gây sự, rồi còn đánh vợ. Có đêm, nghe báo có xích mích, tôi chạy sang gặp gỡ, khuyên giải mà không ăn thua. Vậy là sau đó, tôi đã trao đổi với Tổ hòa giải của bản và mời hai vợ chồng lên hòa giải.

Tôi háo hức chờ đợi kết quả, còn ông thì như đoán được ý tôi mà mặc kệ. Nhấp ngụm trà thơm phức, ông kể rành rẽ: Sự việc ấy mới xảy ra giữa năm 2024 thôi. Hôm nay thì hai vợ chồng đã hoà thuận rồi, anh chồng cũng bỏ được tật hay uống rượu rồi. Ngày ngày, tôi đã thấy hai vợ chồng chí thú làm ăn. Như độ này thì họ đi bóc vỏ keo thuê đấy.

Hôm nay, dẫu đã bước sang tuổi 79, nhưng bước chân ông Thuyết hãy còn nhanh nhẹn lắm. Bước chân ấy đã in đậm khắp bản Mà, khi thì tuyên truyền, vận động bà con trồng cây gây rừng, khi lại phát triển kinh tế hộ, khi thì động viên lớp trẻ chăm học để có cái chữ cho đời đỡ khổ.

Trong mỗi lời kể về quá trình tuyên truyền, vận động bà con trong bản, ông Thuyết đã cho thấy một thái độ chân thành, một ý thức trách nhiệm và cả sự nhiệt huyết không ngừng nghỉ với chính công việc mà mình đang đảm nhiệm.

Khi chúng tôi hãy còn miên man nghĩ về những tháng ngày ông Thuyết đảm nhận vai trò Người có uy tín của bản, thì ông đã lại lật đật, kéo tay chúng tôi ra ngõ. Chỉ lên cuối rồi lại đầu bản, ông chậm rãi: Khi bắt tay xây dựng nông thôn mới, bà con chưa rõ ý của việc này nên đồng thuận chưa cao. Cán bộ xã cũng về họp dân tuyên truyền nhưng vẫn khó khăn. Thấy rõ trách nhiệm của mình, tôi đi từng nhà một, phân tích, giải thích cho mỗi người hiểu. Khi vỡ ra, cả bản ai cũng đồng tình.

Bản Mà là bản 100% đồng bào Thái với 156 hộ. Đời sống người dân chủ yếu là sản xuất nông nghiệp nên còn nhiều khó khăn. Sau nhiều năm cố gắng ở vùng đất mới, nhìn những con đường nội bản tinh tươm, láng nhựa sạch sẽ; những đường cờ Tổ quốc tung bay, xen lẫn những cây hoa, cây cảnh được trồng xuống ven các trục đường… đã cho thấy một cuộc sống bình yên đang hiện hữu. Trong tất cả những gì mà bản Mà có được hôm nay, có bước chân, có lời nói, có hành động ý nghĩa, trách nhiệm, tâm huyết nhưng khó gọi thành tên, mà Người có uy tín Lương Văn Thuyết đã nỗ lực suốt bao năm qua.

Con cái lớn rồi ra riêng, lại có lương hưu, vợ chồng ông Thuyết sống thanh đạm trong nếp nhà nhỏ sau hai khúc cua ngắn, tính từ trung tâm xã. Ngày ngày, người dân trong bản lại thấy ông miệt mài chăm đàn gà, con lợn, ao cá và đọc thêm sách, báo. Rồi như nhớ ra, cụ hỏi:

- Anh ở báo nào?

- Cháu ở Báo Dân tộc và Phát triển.

- À, tờ báo ấy tôi có đó, được cấp phát theo diện dành cho Người có uy tín. Này, Báo có nhiều thông tin hay, bổ ích cho bà con đấy. Có những thông tin từ báo, tôi đã nói lại cho bà con hiểu khi họp thôn bản. Cụ thể là việc gìn giữ bản sắc văn hóa đồng bào. Mà như bản tôi, xã tôi là vùng đất tái định cư, dễ xâm nhập của văn hóa ngoại lai nên càng phải gìn giữ, bảo vệ cho thế hệ mai sau.

Cả một buổi chuyện trò, ông Thuyết đã như mở lòng mình với một hậu bối. Còn chúng tôi, từ lời của ông, mà hiểu thêm về một con người nhiệt huyết, trăn trở với việc làng, việc bản, dẫu đã ở tuổi ngoài “thất thập cổ lai hy”. Chia tay, ông nắm vai tôi lắc lắc: Chế độ chính sách dành cho Người có uy tín rất đầy đủ, cấp tỉnh, cấp xã rất quan tâm. Chúng tôi còn được tham quan, học tập kinh nghiệm ngoài tỉnh, trong tỉnh, trong huyện nữa đấy. Mà cũng phải thế cháu à. Đó cũng là cách cung cấp, bồi dưỡng thêm kiến thức cho Người có uy tín để họ đảm nhiệm tốt hơn vai trò tuyên truyền, vận động tại địa phương chứ.