Bước vào cuộc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội 53 DTTS năm 2024, Nghệ An gặp không ít khó khăn, thách thức. Là một tỉnh rộng, nhiều thôn bản ở vùng sâu, vùng xa, vùng giáp biên dẫn tới khó di chuyển để tiếp cận người dân. 

Trong khi đó, có một số nơi không có sóng điện thoại hoặc sóng chập chờn nên không thể lấy định vị GPS. Mặt khác, trình độ dân trí còn thấp, chưa đồng đều nên trong quá trình triển khai điều tra phỏng vấn các thành viên hộ còn gặp nhiều khó khăn mất nhiều thời gian. Chưa kể, nội dung phiếu điều tra dài, nhiều câu hỏi khó nên để bố trí thời gian phỏng vấn 1 hộ nhiều nhân khẩu gặp khó khăn…

Nhận diện rõ khó khăn, thách thức ấy; ngay khi bắt tay vào cuộc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội 53 DTTS năm 2024; các địa phương ở Nghệ An đã tận dụng tối đa vai trò, vị trí của đội ngũ Người có uy tín, già làng, trưởng bản trong công tác tuyên truyền, vận động người dân chấp hành chủ trưởng, ủng hộ điều tra viên thu thập thông tin.

Chủ tịch UBND huyện Tương Dương Đinh Hồng Vinh cho biết: Chúng tôi đã giao cho các xã, tổ chức nhiều cuộc họp có sự tham gia của đội ngũ trưởng bản, già làng, Người có uy tín; vận động họ phối hợp tuyên truyền, động viên đồng bào hợp tác cung cấp thông tin cho điều tra viên.

Là một trong những người phối hợp, tham gia trong cuộc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội 53 DTTS năm 2024, Bí thư Chi bộ bản Cà Moong, xã Lượng Minh, huyện Tương Dương - Moong Văn Tình chia sẻ: Bản Cà Moong là nơi sinh sống lâu đời của người Khơ mú. Giao thông cách trở nên nhiều người dân ít đi ra khỏi bản, nói tiếng phổ thông chưa tốt, nhận thức của một số người còn hạn chế… 

"Vì lí do đó nên quá trình điều tra, thu thập thông tin có nhiều khó khăn. Tôi đã cùng Ban chỉ huy bản, động viên, vận động người dân cung cấp thông tin đầy đủ. Nhiều trường hợp còn phải làm phiên dịch vì bà con nói tiếng Khơ Mú dẫn tới điều tra viên không hiểu", ông Moong Văn Tình cho hay.

Những “trợ thủ” đắc lực trong phiên dịch, dẫn đường, tuyên truyền, vận động người dân… đã góp phần quan trọng cho cuộc điều tra 53 DTTS ở Quế Phong đạt kế hoạch đề ra. Hôm gặp chúng tôi khi cuộc điều tra 53 DTTS đã khép lại, Trưởng bản Cắm Pỏm, xã Cắm Muộn, huyện Quế Phong Lô Văn Liên cười: Vào Cắm Pỏm khó đi lắm. Đường xa, dễ sạt lở khi mưa bão. Dân cư lại ở rải rác, chưa kể sóng điện thoại không có, chúng tôi đã cùng các điều tra viên mất rất nhiều thời gian mới lấy đủ thông tin.

Cùng với sự vào cuộc có trách nhiệm, hiệu quả của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín; Chi cục Thống kê các huyện đã phối hợp các cấp, các ngành có liên quan và cấp xã/phường/thị trấn có địa bàn điều tra thực hiện công tác tuyên truyền tại địa phương bằng việc phát trên loa địa phương video hỏi đáp về cuộc điều tra; sổ tay hướng dẫn công tác tuyên truyền; pano về điều tra...

Qua tổng hợp, Nghệ An có 466 địa bàn điều tra và 140 xã được chọn để điều tra đến ngày 21/5/2024, toàn bộ 466 địa bàn và 140 xã đã được rà soát theo đúng hướng dẫn và cập nhật lên hệ thống.

Nhờ những nỗ lực, cố gắng đồng bộ ấy, cuộc điều tra, thu thập thông tin tình hình kinh tế- xã hội 53 DTTS ở Nghệ An đã đạt được những kết quả nhất định. Tính đến ngày 12/8/2024 về cơ bản đã hoàn thành công tác điều tra phiếu hộ 14.450 hộ bằng 100% đã hoàn thành điều tra capi và 139/139 xã bằng 100%, sớm hơn so với Trung ương quy định là ngày 15/8/2024.

Ông Phạm Văn Lệ, Trưởng phòng thông tin tuyên truyền, Cục Thống kê Nghệ An nhấn mạnh: Chúng tôi đánh giá cao vai trò, vị trí quan trọng của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín là những “trợ thủ” đắc lực; đã góp phần to lớn và hiệu quả trong cuộc điều tra, thu thập thông tin tình hình kinh tế- xã hội 53 DTTS ở Nghệ An. Nếu không có những “trợ thủ” này, công cuộc điều tra sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức hơn và tiến độ có thể khó đạt theo kế hoạch.