Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội Lâm Văn Mẫn, Chủ tịch Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn và Thứ trưởng thường trực Bộ Dân tộc và tôn giáo Hồ Văn Niên đồng chủ trì hội thảo.

Khai mạc hội thảo, ông Vũ Hồng Thanh, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, hội thảo là dịp để các bên đề xuất các sáng kiến, ý tưởng và giải pháp có tính khả thi, đột phá nhằm khắc phục khó khăn, bất cập hiện nay. Qua đó, kiến nghị với Đảng, Quốc hội, Chính phủ về việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, tính thực tiễn và phù hợp hơn, hướng tới mục tiêu tiếp cận công bằng về giáo dục cho đồng bào DTTS.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung phân tích, chia sẻ và làm rõ những thách thức và định hướng giải pháp cho giáo dục vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Theo bà Vũ Thị Hiền Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, cần sớm ban hành Quyết định phê duyệt mục tiêu, nhiệm vụ, kinh phí thực hiện các Chương trình giai đoạn 2026 -2030; trong đó, bổ sung đối tượng thụ hưởng là các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên, các trường mầm non vùng đồng bào DTTS và miền núi.

“Cần kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn, khảo sát nhu cầu, tập huấn cho đội ngũ trực tiếp thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia sau khi sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp để đảm bảo triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ. Có cơ chế đặc thù bổ sung biên chế, đào tạo và bố trí cán bộ chuyên môn giáo dục tại cấp xã. Nghiên cứu bổ sung, điều chỉnh các chính sách thu hút, đào tạo, bồi dưỡng đối với nhà giáo công tác tại các vùng đặc biệt khó khăn đảm bảo thỏa đáng, phù hợp để tuyển dụng, giữ chân được nhà giáo. Có cơ chế ưu tiên tập trung các nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin, thiết bị thông minh cho các trường vùng đồng bào DTTS và miền núi…”, bà Vũ Thị Hiền Hạnh đề xuất.

Còn theo bà Đinh Thị Lan, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Ngãi, để thu hút giáo viên đến các vùng sâu, vùng xa., phải có cơ chế, chính sách ưu tiên tuyển dụng người tại chỗ, tạo nguồn nhân lực bền vững. Cùng với đó, cần thường xuyên theo dõi, đánh giá hiệu quả của các chính sách đã ban hành. Nhà nước đầu tư rất nhiều cho mỗi học sinh DTTS, do đó cần cơ chế giám sát từ đầu vào đến đầu ra để đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục đích, mang lại kết quả thực chất.

Cũng liên quan đến đội ngũ giáo viên, bà Trần Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Cần Thơ đề nghị, Trung ương nghiên cứu, bổ sung và điều chỉnh các chính sách nhằm thu hút, đào tạo, bồi dưỡng, giữ chân đội ngũ nhà giáo công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. 

Đồng thời, kiến nghị Bộ GD&ĐT tổ chức các lớp đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú về các kỹ năng dạy cho học sinh DTTS, sư phạm đa văn hóa, phương pháp dạy tiếng Việt cho học sinh nói tiếng mẹ đẻ khác…

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thủ tướng Lê Thành Long ghi nhận những kết quả đạt được trong phát triển GD-ĐT vùng đồng bào DTTS và miền núi trong thời gian qua. Đồng thời, Phó Thủ tướng chỉ ra những khó khăn, thách thức giữa giáo dục vùng đồng bào DTTS và miền núi so với mặt bằng chung của cả nước. Cụ thể như, mạng lưới trường lớp chưa đồng bộ; chất lượng giáo dục chưa đồng đều; tỷ lệ học sinh học tiếp sau trung học cơ sở còn thấp; cơ sở vật chất và thiết bị dạy học vẫn còn thiếu thốn.

Để giải quyết những thách thức trên, Phó Thủ tướng đề xuất, rà soát, hệ thống hóa và nâng cao hiệu quả chính sách. Tập trung nguồn lực để thực hiện những chính sách đã ban hành nhưng triển khai chưa hiệu quả; tìm ra nguyên nhân gốc rễ của việc này. Đồng thời, chính sách đang hiệu quả thì tiếp tục đẩy mạnh. Giải pháp bổ sung cần phải thực sự là những đột phá mới.

Song song là quy hoạch lại mạng lưới trường học cho phù hợp, đặc biệt là gắn với việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Ưu tiên và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư, tận dụng và lồng ghép hiệu quả các nguồn lực từ ba chương trình mục tiêu quốc gia. Tập trung cải thiện và nâng cao chất lượng giáo dục với việc chú trọng dạy và học tiếng dân tộc, tiếng Việt, nâng cao kỹ năng cho giáo viên; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, các bộ, ngành, địa phương sẽ tiếp thu các đề xuất, rà soát trong phạm vi thẩm quyền của mình để tổ chức thực hiện.