Phóng viên: Thưa ông, trong thời gian qua, tỉnh Lai Châu đã triển khai các chính sách như thế nào để phát huy tốt vai trò của NCUT trong đồng bào DTTS?

Ông Nguyễn Đức Thuận: Đội ngũ NCUT của tỉnh Lai Châu bao gồm nhiều thành phần: Bí thư Chi bộ; trưởng thôn, bản; nhân sỹ, trí thức; cán bộ nghỉ hưu; già làng; trưởng dòng họ; người sản xuất giỏi; người có chức sắc tôn giáo và các thành phần khác. Trong số đó, có 282 người dân tộc Thái; 260 người Mông; 9 người Kinh; 138 người Dao; 51 người Hà Nhì; 33 người Giáy; 19 người Khơ Mú; 1 người Hoa; 38 người La hủ; 17 người Mảng; 15 người Lào; 14 người Lự; 3 người Cống; 2 người Si La; 2 người Tày; và 1 người dân tộc Kháng.

Ban Dân tộc tỉnh Lai Châu hiện đang triển khai thực hiện 2 quyết định của Thủ tướng Chính phủ đối với NCUT là Quyết định 12/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Về tiêu chí lựa chọn, công nhận NCUT và chính sách đối với NCUT trong đồng bào DTTS và Quyết định 1719/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025.

Thực hiện Quyết định 12/2018/QĐ-TTg, từ năm 2021-2023, ngành công tác dân tộc các cấp đã tổ chức thăm hỏi, tặng quà dịp tết Nguyên đán cho 2.262 lượt người có uy tín; thăm hỏi, hỗ trợ 74 NCUT ốm đau, nằm viện; thăm viếng 17 NCUT, thân nhân NCUT qua đời. Đồng thời tổ chức 6 hội nghị cung cấp thông tin cho 614 người; 11 lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho 518 NCUT; đưa 16 đoàn bao gồm 495 người đi giao lưu trao đổi, học tập kinh nghiệm trong và ngoài tỉnh.

Từ năm 2021-2023, thực hiện Quyết định 1719/2021/QĐ-TTg, chúng tôi đã tổ chức 6 hội nghị cung cấp thông tin cho 311 người có uy tín; 12 lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho 527 NCUT; tổ chức 11 đoàn với 373 NCUT đi giao lưu trao đổi, học tập kinh nghiệm trong và ngoài tỉnh. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tổ chức Hội nghị biểu dương, tôn vinh NCUT năm 2023 với quy mô 250 đại biểu; đặt Báo Dân tộc và Phát triển cho NCUT trong đồng bào DTTS theo tiểu Dự án 1, Dự án 10 cho 885 NCUT với số kỳ là 78 kỳ thực hiện trong Quý II, III, IV của năm 2023.

Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về vai trò cũng như những đóng góp của NCUT trong đời sống xã hội vùng DTTS và miền núi tỉnh Lai Châu?

Ông Nguyễn Đức Thuận: Trong những năm qua, NCUT thực sự là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước, chính quyền với người dân. Họ luôn là những người tiên phong trong việc tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Đồng thời gương mẫu đi đầu trong việc tìm tòi các biện pháp, cách làm hay nhằm khai thác và phát huy tiềm năng, thế mạnh về đất đai, khí hậu, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi, sản xuất, tăng thu nhập cho bản thân và gia đình. Họ tích cực hướng dẫn giúp đỡ những hộ nghèo, hộ gia đình khó khăn trong thôn, bản, khu dân cư cách làm kinh tế, nâng cao thu nhập. 

Qua đó, đã giải quyết việc làm cho hàng ngàn người, nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm tỷ lệ hộ nghèo. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện nhiều mô hình nhóm hộ, tổ hợp tác, hộ gia đình là NCUT, các vị già làng, trưởng dòng họ làm kinh tế giỏi, làm giàu chính đáng; nhiều hộ gia đình có thu nhập trung bình 100 - 200 triệu đồng/năm.

Với mối quan hệ và ảnh hưởng của mình với cộng đồng, những NCUT trong đồng bào các DTTS tại Lai Châu thực sự là chỗ dựa vững chắc của các cấp ủy, chính quyền trong việc tuyên truyền và tổ chức cho bà con thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội của địa phương. Đồng thời tích cực tham gia ngăn ngừa, hòa giải các mâu thuẫn, tranh chấp trong nội bộ Nhân dân, không để xảy ra tình hình phức tạp, điểm nóng phát sinh trong cộng đồng dân cư, giữ gìn khối đại đoàn kết dân tộc. NCUT cũng tích cực vận động Nhân dân các thôn, bản không nghe, không tin theo luận điệu của các thế lực thù địch để chống phá Nhà nước ta. Đồng thời thông qua đó, NCUT đã thực sự phát huy vai trò của mình trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, các phong tục tập quán, tín ngưỡng, lễ hội, nghề truyền thống.

Phóng viên: Xin ông chia sẻ kinh nghiệm của Lai Châu trong vận động và phát huy vai trò của NCUT trong việc thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, an ninh- quốc phòng của tỉnh?

Ông Nguyễn Đức Thuận: Từ thực tế công tác, chúng tôi rút ra các bài học kinh nghiệm sau: Trước hết, công tác vận động phát huy vai trò NCUT phải được tiến hành thường xuyên và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong việc thống nhất các tiêu chuẩn của NCUT phải tích cực tìm hiểu, gặp gỡ, vận động họ để phát huy, tranh thủ tối đa khả năng, năng lực và uy tín của họ.

Hai là, thường xuyên tổ chức cung cấp thông tin, tập huấn, giao lưu, học tập kinh nghiệm cho NCUT để NCUT cập nhật kịp thời đầy đủ thông tin, nắm vững những chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, tình hình của địa phương để chủ động tuyên truyền tới đồng bào.

Ba là, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở và tạo điều kiện cho NCUT phát huy vai trò trong đồng bào DTTS; tổ chức gặp mặt và triển khai nhiệm vụ cho NCUT tham gia công tác cùng chính quyền, các đoàn thể chính trị xã hội ở cơ sở.

Bốn là, cấp ủy, chính quyền, mặt trận tổ quốc và các đoàn thể cần nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò, ảnh hưởng của NCUT trong cộng đồng, xác định NCUT là cánh tay nối dài của cấp ủy, chính quyền, mặt trận các cấp trong công tác tuyên truyền, vận động quần chúng thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Xin trân trọng cảm ơn ông!