Nỗi lo sông lở

Nhiều năm nay, hàng chục hộ dân sinh sống dọc sông Kôn đoạn chảy qua xóm 1, xóm 2, xóm 3 và xóm 4, thôn Hòa Thuận, xã Tây Thuận (huyện Tây Sơn) phải sống thấp thỏm vì bờ sông bị sạt lở, xâm thực nghiêm trọng. Nhiều diện tích đất canh tác dọc triền sông của bà con đã bị “hà bá” nhấn chìm. Nhiều ngôi nhà chỉ cách mép bờ sông chừng 3 - 4m.

Người dân ở địa phương cho biết, cách đây chừng 10 năm, khoảng cách từ bờ sông đến vùng đất canh tác dọc sông rông gần 10m. Nhưng 3 năm trở lại đây, mưa lũ triền miên, nước lũ xâm thực, ăn sâu vào trong mỗi năm tới 1 - 2m. Đến nay, bờ sông đã tiến sát, cuốn trôi nhiều diện tích đất canh tác tại đây.

Tương tự tại huyện Hoài Ân cũng có nhiều điểm sạt lở bờ sông rất nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đất ở của người dân và đường giao thông. Các điểm sạt lở xảy ra chủ yếu dọc bờ sông An Lão đoạn qua xã Ân Thạnh, Ân Tín, Ân Mỹ, Ân Hảo Đông, Ân Hảo Tây và sông Kim Sơn đoạn qua xã Ân Đức, Ân Hữu và thị trấn Tăng Bạt Hổ.

Còn tại An Lão, nhiều vị trí cũng bị nước sông khoét sâu vào bờ, gây sạt lở nghiêm trọng. Ông Nguyễn Thành Lập, ở thôn Thuận An, xã An Tân (An Lão) cho biết: Trước đây, trước mặt nhà tôi còn có một dãy nhà khác và 100m đất trồng dâu, trồng sắn… nhưng bây giờ, thì dãy nhà nằm ở đằng đó đã bị đổ sập, đất canh tác cũng không còn. Nước sông chỉ còn cách móng nhà của tôi chừng 4m.

Trong khi đó, tại huyện Vân Canh, tình trạng sạt lở bờ sông Hà Thanh cũng thường xuyên diễn ra tại các xã như: Canh Vinh, Canh Hiển, Canh Hiệp... Ông Đỗ Kim Chung, người dân ở xã Canh Vinh chia sẻ: Tình trạng sạt lở bờ sông diễn ra từ nhiều năm nay. Nguyên nhân khiến nạn sạt lở bờ sông Hà Thanh gia tăng qua từng năm, một phần do ảnh hưởng bởi tình hình mưa lũ; phần nữa, do nạn khai thác cát bừa bãi trước đó làm lòng sông bị biến dạng; từ đó, khiến dòng chảy bị thay đổi nên mỗi khi nước từ thượng nguồn đổ về lại xoáy sâu vào bờ, gây sạt lở.

Vẫn là do thiếu kinh phí!

Tình trạng sạt lở bờ sông trên địa bàn tỉnh Bình Định ngày càng nghiêm trọng. Tuy nhiên, để khắc phục được tình trạng này cần nguồn kinh phí rất lớn nên trước mắt, các địa phương chỉ khắc phục từng bước.

Theo lãnh đạo UBND huyện Tây Sơn, bờ tả và bờ hữu sông Kôn dài gần 40km. Từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Trung ương, tỉnh, vốn ngân sách của huyện, địa phương đã xây dựng được khoảng hơn 10km kè chống sạt lở sông Kôn. Tuy nhiên so với con số 40km bờ sông đang trong diện bị xâm thực, xói lở thì con số thực hiện còn khiêm tốn. Do kinh phí ngân sách có hạn, nên UBND huyện phải sắp xếp thứ tự ưu tiên cho các đoạn đê cấp thiết, xung yếu, có nguy cơ vỡ cao.

Cũng theo đánh giá của UBND huyện Tây Sơn, ngoài các điểm xung yếu trên, hiện nay vẫn còn nhiều điểm đê sông Kôn sạt lở; kinh phí không đủ để cùng lúc kiên cố hóa các công trình. Vì vậy, biện pháp tạm thời của huyện là phối hợp với chính quyền các địa phương chủ động kiểm tra, chuẩn bị bố trí trước địa điểm di dời dân trong những trường hợp cần thiết, cắm biển báo vùng có nguy cơ sạt lở để người dân chủ động đề phòng và sơ tán kịp thời.

Còn tại huyện Hoài Ân, theo ông Nguyễn Hữu Khúc, Chủ tịch UBND huyện, hầu hết, các điểm sạt lở qua khảo sát đều nằm trong diện cần đầu tư, tu bổ, nâng cấp khẩn cấp; tuy nhiên, kinh phí để đầu tư, nâng cấp đê, kè ở những đoạn, điểm sạt lở này quá lớn, huyện không “kham nổi”".

“Trước mắt, để chủ động ứng phó với tình hình bão, lũ sắp tới trong khi chờ nguồn kinh phí hỗ trợ để nâng cấp các tuyến đê, kè; UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch di dời các hộ dân nằm trong diện chịu ảnh hưởng bởi thiên tai đến nơi tránh, trú an toàn; đồng thời, phân công cán bộ địa phương có nhiệm vụ hỗ trợ, giúp đỡ người dân trong việc di dời; nhất là các hộ gia đình nằm sát mép sông”, ông Khúc cho biết.