Đơn cử, tại làng Suối Mây, thị trấn Vân Canh, huyện Vân Canh (Bình Định), công trình nước sinh hoạt tự chảy Suối Mây nằm ở đầu nguồn được đưa vào sử dụng đầu những năm 2000. Đến nay, qua nhiều lần duy tu, sửa chữa, công trình đã ngưng hoạt động. Các bể chứa nước tập trung ở làng Suối Mây cũng không có giọt nước nào. 

Còn tại làng Cát và làng Canh Tiến (xã Canh Liên), các công trình cấp nước sinh hoạt tự chảy và bể chứa nước cộng đồng được xây dựng cách đây hơn 10 năm cũng đã xuống cấp, hư hỏng. Các công trình vẫn còn hoạt động nhưng hiệu quả cấp nước không cao, tình trạng người dân thiếu nước sinh hoạt vẫn xảy ra. Tương tự, ở làng Hòn Mẻ (xã Canh Thuận), các bể chứa nước sinh hoạt cộng đồng cũng xuống cấp nặng, đường ống bị rỉ sét, hoen ố. Tại địa phương này còn có công trình nước sinh hoạt tự chảy La Da, được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng năm 2006, cung ứng nước sinh hoạt cho khoảng 1.000 nhân khẩu ở làng Kà Bưng, Hà Lũy và Hà Văn Dưới. Hiện nay, công trình đã được đầu tư sửa chữa, nhưng việc cấp nước vẫn không bảo đảm, khiến người dân gặp khó khăn, thiếu nước phục vụ sinh hoạt. 

Ông Đinh Văn Diễn, Chủ tịch UBND xã Canh Liên chia sẻ: Xã thường xuyên bố trí lực lượng và vận động người dân tự bảo quản, duy tu, sửa chữa các công trình cấp nước sinh hoạt tự chảy và bể cấp nước tập trung. Tuy nhiên, do điều kiện địa hình đồi núi nên việc này gặp không ít khó khăn, các công trình thường nhanh xuống cấp. Thực trạng này khiến nhiều người dân ở làng Cát, làng Canh Tiến bị thiếu nước sinh hoạt. 

“Địa phương mong các cấp, các ngành chức năng liên quan của huyện, tỉnh và Trung ương có giải pháp bền vững để giải quyết tình trạng này” , ông Diễn mong muốn. 

Theo ông Trần Văn Khổ, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vân Canh, các công trình cấp nước sinh hoạt tự chảy và bể chứa nước sinh hoạt cộng đồng xuống cấp do được đầu tư xây dựng cách đây đã nhiều năm. Trong khi đó, huyện khó khăn trong bố trí kinh phí sửa chữa, bảo dưỡng. “Địa phương đã và đang rà soát, tổng hợp các công trình xuống cấp, hư hỏng nặng để bố trí kinh phí khắc phục, bảo đảm việc cấp nước sinh hoạt cho người dân sử dụng” , ông Khổ thông tin. 

Nghịch lý là, trong khi nhiều địa bàn các công trình nước sinh hoạt không có tiền sửa chữa, thì ngay tại trung tâm thị trấn Vân Canh, một nhà máy nước được đầu tư hàng chục tỷ đồng, có công suất thiết kế 1.400m3/ngày đêm, cung cấp nước sạch sinh hoạt cho khoảng 12.000 hộ dân nhưng lại nằm “đắp chiếu” nhiều năm nay. Nguyên nhân khiến công trình hoạt động không hiệu quả là do vị trí đặt nhà máy nước sạch chưa hợp lý. 

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Kim Vũ, Chủ tịch UBND huyện Vân Canh cho biết: Nhà máy đặt ở vị trí cao, vào mùa nắng hạn, nhà máy không có đủ nước để hoạt động. Bởi thời điểm này, nước từ sông Hà Thanh cạn dần; cộng với việc phải qua 2 lần bơm mới đến được nhà máy, gây tốn kém. 

“Để giải quyết vấn đề bất cập, huyện Vân Canh đã phối hợp với các ban, ngành tìm phương án để đưa nhà máy nước đi vào hoạt động. Tuy nhiên đến nay, vẫn chưa tìm được phương án khả thi nhất” , ông Vũ cho biết thêm.