Ngày 7/1/2024, tại Nhà hát lớn - Thủ đô Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, UBND Thành phố Hà Nội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 45 năm Ngày chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và cùng quân dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng (07/01/1979 - 07/01/2024).

Dự Lễ kỷ niệm có: Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai; một số đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư; Phó Thủ tướng Lê Minh Khái; lãnh đạo các bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng, viện nghiên cứu, trường đại học; lãnh đạo Thành phố Hà Nội và các tỉnh giáp biên giới với Campuchia; lãnh đạo Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam; lãnh đạo Trung ương Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia và Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia các tỉnh, thành phố phía Bắc; đại diện các tầng lớp nhân dân, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, cựu chuyên gia, cựu quân tình nguyện Việt Nam đã từng làm nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia và học sinh, sinh viên đại diện thế hệ trẻ,... 

Về phía Camphuchia có Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đảng nhân dân Campuchia, Phó Thủ tướng Campuchia Neth Savoeun và Đoàn đại biểu cấp cao Campuchia; Đại sứ Campuchia Chea Kimtha và cán bộ Đại sứ quán Campuchia tại Việt Nam; lưu học sinh Campuchia đang học tập tại Việt Nam.

Tham dự buổi lễ còn có Đại sứ, Đại biện Đại sứ quán các nước Đông Nam Á, đại diện Liên Hợp Quốc tại Việt Nam.

Lễ kỷ niệm 45 năm Ngày chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và cùng quân dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng là dịp để Đảng, Chính phủ, nhân dân hai nước ôn lại lịch sử đấu tranh bảo vệ tổ quốc, phối hợp chiến đấu chống kẻ thù chung của quân dân hai nước Việt Nam - Campuchia.

Đây là hoạt động có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm tri ân các thế hệ đi trước đã hy sinh, cống hiến máu xương, sức lực vì hòa bình, phát triển của hai dân tộc; tuyên truyền, nhắc nhở các tầng lớp nhân dân hai nước, đặc biệt là thế hệ trẻ trân trọng giữ gìn, củng cố, phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt Việt Nam - Campuchia.

Đánh đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt là hành động phù hợp pháp lý và đạo lý, thể hiện tinh thần quốc tế cao cả, trong sáng, chí nghĩa, chí tình

Trình bày diễn văn tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước đồng chí Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệt liệt chào mừng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện các cơ quan Trung ương và địa phương, đại diện các gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, các đồng chí cựu chuyên gia, quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia đã tới dự Lễ kỷ niệm.

Đồng chí Lê Minh Khái nhiệt liệt chào đón đồng chí Neth Savoeun, Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đảng nhân dân Campuchia, Phó Thủ tướng Vương quốc Campuchia cùng Đoàn đại biểu cấp cao Campuchia có mặt tại buổi lễ, mang đến những tình cảm thân thiết, thắm tình đoàn kết, hữu nghị của nhân dân Campuchia đối với nhân dân Việt Nam và các cựu chuyên gia, cựu quân tình nguyện Việt Nam đã từng làm nghĩa vụ quốc tế trong những năm tháng đầy hy sinh, gian khổ tại Campuchia.

Đồng chí Lê Minh Khái hoan nghênh và chào mừng các vị khách quý đến từ Đại sứ quán các nước ASEAN và một số tổ chức quốc tế tại Việt Nam tham dự Lễ kỷ niệm có ý nghĩa lịch sử trong quan hệ Việt Nam – Campuchia.

Đồng chí Lê Minh Khái cho biết, trong chuyến thăm cấp Nhà nước đến Vương quốc Campuchia tháng 7/2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: "Lịch sử không bao giờ bị lãng quên và không ai bị quên lãng. Vinh quang đời đời thuộc về những người con ưu tú đã ngã xuống vì Tổ quốc của hai dân tộc".

"Với tinh thần đó, hôm nay chúng ta cùng ôn lại lịch sử đoàn kết gắn bó mật thiết, kề vai sát cánh bên nhau qua những lúc khó khăn, hoạn nạn cũng như trong hòa bình và phát triển giữa hai dân tộc Việt Nam - Campuchia", đồng chí Lê Minh Khái bày tỏ.

Theo đó, sau chiến thắng năm 1975, nhân dân Việt Nam và Campuchia thiết tha mong muốn được sống trong hòa bình để khôi phục và phát triển đất nước sau nhiều năm chiến tranh hy sinh, gian khổ.

Tuy nhiên, ngay sau khi lên cầm quyền tháng 4/1975, tập đoàn Pôn Pốt đã lợi dụng thành quả cách mạng, phản bội nhân dân Campuchia và lập nên cái gọi là "Nhà nước Campuchia dân chủ", thi hành chế độ diệt chủng đưa đất nước Campuchia rơi vào thảm họa khủng khiếp chưa từng có trong lịch sử, hàng nghìn trường học, bệnh viện bị đóng cửa, hàng triệu người dân vô tội bị giết hại. Chỉ trong 3 năm 8 tháng và 20 ngày, đã có hơn 3 triệu người dân Campuchia và hàng chục ngàn người dân Việt Nam bị giết hại dã man.

Chế độ hà khắc đã bao trùm lên đất nước Campuchia đau thương, như đồng chí Rua Xa-may, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia phát biểu ngày 11/01/1979: "Không tự do đi lại, không tự do hội họp, không tự do ngôn luận, không tự do tín ngưỡng, không tự do học hành, không tự do hôn nhân, không bệnh viện, không tiêu tiền, không buôn bán, không chùa chiền,… và không có cả nước mắt để khóc trước cảnh đau thương của dân tộc. Chỉ còn căm thù và uất hận".

Lực lượng yêu nước của Campuchia lúc đó cũng đứng trước tình thế vô cùng khó khăn, như lời của đồng chí Hun Sen đã từng kể lại rằng khi ấy "chả còn gì ngoài hai bàn tay trắng và ngồi chờ cái chết".

Cùng với đó, tập đoàn Pôn Pốt huy động phần lớn sức mạnh quân sự chủ lực tiến hành xâm lược biên giới Tây Nam, xâm phạm nghiêm trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, xuyên tạc lịch sử, khiêu khích, kích động hận thù dân tộc, chà đạp lên những giá trị tốt đẹp của mối quan hệ hữu nghị truyền thống, láng giềng tốt đẹp giữa hai dân tộc Việt Nam – Campuchia.

Trong bối cảnh đó, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã nỗ lực giữ gìn mối quan hệ láng giềng hữu nghị và những thành quả của cả quá trình mà các nhà cách mạng, yêu nước vì nhân dân hai nước đã sát cánh bên nhau giành động lập dân tộc thông qua việc đưa ra các đề nghị đàm phán hòa bình song phương, sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, trong đó có Phong trào không liên kết và tổ chức Liên Hợp Quốc nhưng tập đoàn Pôn Pốt vẫn điên cuồng theo đuổi chính sách, tiếp tục các hành động xâm lược, tàn sát người dân Việt Nam ở các địa phương dọc biên giới hai nước và diệt chủng nhân dân Campuchia ở trong nước.

Đáp lại lời kêu gọi khẩn thiết của Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia của nhân dân Campuchia và để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc, bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân Việt Nam, Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân Việt Nam đã thực hiện quyền tự vệ chính đáng của mình, đập tan các hành động xâm lược, cùng với lực lượng vũ trang và nhân dân Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng tàn bạo vào ngày 07 tháng Giêng năm 1979.

Theo đồng chí Lê Minh Khái: Đó là hành động phù hợp pháp lý và đạo lý, thể hiện tinh thần quốc tế cao cả, trong sáng, chí nghĩa, chí tình, sẵn sàng hy sinh xương máu vì mối quan hệ gắn bó thủy chung, lâu đời giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước; là sự tiếp nối truyền thống đoàn kết đấu tranh chống kẻ thù chung của hai dân tộc.

Chiến thắng chế độ diệt chủng Pôn Pốt là chiến thắng chung của nhân dân Việt Nam - Campuchia

Đồng chí Lê Minh Khái nhấn mạnh: Chiến thắng lịch sử này là chiến thắng chung của Nhân dân hai nước, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Campuchia và Việt Nam, khép lại một trang sử đen tối nhất của đất nước Campuchia; cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng; mở ra kỷ nguyên mới, phát triển trong độc lập, tự do, hòa bình, trung lập và phồn vinh.

Chiến thắng chế độ diệt chủng Pôn Pốt cũng đã góp phần quan trọng giữ vững hòa bình, ổn định ở khu vực Đông Nam Á và trên thế giới.

Đồng chí Lê Minh Khái cho biết: Sau ngày giải phóng, hàng ngàn cán bộ chuyên gia, hàng vạn quân tình nguyện Việt Nam tiếp tục sát cánh cùng nhân dân Campuchia thực hiện công cuộc hồi sinh dân tộc và ngăn chặn sự quay trở lại của chế độ diệt chủng.

Trong cuộc chiến đấu vô cùng gian khổ, ác liệt đó, biết bao anh hùng, chuyên gia, quân tình nguyện Việt Nam và lực lượng vũ trang ách mạng Campuchia đã hy sinh hoặc để lại một phần xương máu của mình trên chiến trường.

Với truyền thống uống nước nhớ nguồn, chúng ta bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các Anh hùng liệt sĩ Việt Nam và Campuchia đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập, tự do của mỗi nước, vì vận mệnh chung và tình hữu nghị, đoàn kết của hai dân tộc Việt Nam – Campuchia.

Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam mãi mãi ghi nhớ công lao to lớn của các đồng chí quân tình nguyện, cán bộ chuyên gia Việt Nam đã không quản ngại hy sinh, vượt muôn vàn khó khăn gian khổ trong cuộc đấu tranh chính nghĩa bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc, kề vai sát cánh cuàng quân và dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng Pôn Pốt tàn bạo, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả.

Sau nhiều năm xét xử, ngày 16/11/2018, Tòa án Đặc biệt Tư pháp Campuchia dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc đã chính thức ra phán quyết các cựu thủ lĩnh của tập đoàn Pôn Pốt phạm tội ác diệt chủng, chống lại loài người.

Phán quyết này đã trả lại công lý cho những nạn nhân vô tội bị sát hại bởi bè lũ diệt chủng Pôn Pốt và một lần nữa khẳng định tính chính nghĩa sáng ngời, sự giúp đỡ vô tư, trong sáng của lực lượng chuyên gia, quân tình nguyện Việt Nam.

"Có thể thấy, sự kiện ngày 07 tháng Giêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng, thể hiện tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết quốc tế trong sáng, bảo vệ, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ", đồng chí Lê Minh Khái khẳng định.

Đưa quan hệ Việt Nam - Campuchia phát triển lên một tầm cao mới

Phát biểu tại Lễ Kỷ niệm 45 năm "Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt" ngày 20/6/2022, đồng chí Hun Sen nhấn mạnh: "Bản án của Tòa án này là sự công nhận của Liên Hợp Quốc rằng hành động của Việt Nam là đúng đắn" và "Lịch sử cũng khắc ghi hành đồng của quân đội Việt Nam là để cứu người dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pôn Pốt".

Đồng chí Lê Minh Khái bày tỏ: Nhìn lại chặng đường 45 năm kể từ ngày chiến thắng 07/01/1979, chúng ta vui mừng nhận thấy đất nước Campuchia sau khi được sự giúp đỡ của Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế đã hồi sinh mạnh mẽ, lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, tự gánh vác sứ mệnh bảo vệ và xây dựng, phát triển đất nước.

Dưới sự trị vì anh minh của Quốc vương Campuchia, sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), Thượng viện, Quốc hội và sự điều hành của Chính phủ, đất nước Campuchia không ngừng phát triển vững mạnh, an ninh chính trị, trật tự xã hội được giữ vững, kinh tế tăng trưởng cao liên tục, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, vai trò và vị thế Campuchia không ngừng được nâng lên trong khu vực và trên thế giới. Đặc biệt, cuộc bầu cử Quốc hội khóa VII vừa qua là minh chứng cho thấy sự tin tưởng mạnh mẽ của người dân Campuchia đối với vai trò của Đảng CPP và con đường xây dựng, phát triển đất nước hiện nay của Campuchia.

Kế thừa truyền thống đoàn kết, tinh thần anh dũng quật cường của ngày 7/1/1979, sự gắn bó và giúp đỡ lẫn nhau, Việt Nam và Campuchia tiếp tục đưa quan hệ "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài" phát triển lên một tầm cao mới.

Theo đó, đưa quan hệ chính trị đi vào chiều sâu, coi đây là nền tảng định hướng quan trọng trong quan hệ hợp tác, củng cố trụ cột về hợp tác quốc phòng – an ninh, phối hợp chặt chẽ trong công tác đối ngoại, nâng cao hiệu quả về hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học – kỹ thuật.

Năm 2022, kim ngạch thương mại Việt Nam – Campuchia đã đạt trên 10 tỷ USD và hai bên quyết tâm sớm đạt 20 tỷ USD. Việt Nam là nước có lượng khách quốc tế du lịch lớn thứ hai đến Campuchia trong năm 2023. Hai bên cũng đã ký nhiều văn kiện hợp tác, đặc biệt là trong lĩnh vực kết nối hai nền kinh tế và tham gia hợp tác, kết nối khu vực.

Bên cạnh đó, giao lưu nhân dân ngày càng phát triển với nhiều hoạt động phong phú, thiết thực. Ngày càng có nhiều thanh niên, sinh viên Campuchia sang học tập tại các cơ sở giáo dục của Việt Nam, trong đó một số đại diện đang có mặt tại buổi lễ hôm nay, đồng chí Lê Minh Khái "mong các em học tập tốt và tiếp nối truyền thống của thế hệ đi trước".

Theo đồng chí Lê Minh Khái, khu vực biên giới giữa hai nước vốn bị tàn phá nặng nề trong các cuộc chiến tranh trước đây, nay đã trở thành khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển. Nhân dân hai nước giao lưu thuận lợi, gần gũi, thân thiện và cùng hỗ trợ nhau phát triển. Thời gian qua, các lực lượng chức năng hai nước đã phối hợp chặt chẽ, quản lý tốt đường biên giới, hoàn thành 84% phân giới cắm mốc trên đất liền và đang quyết tâm hoàn thành công tác này.

Với tình cảm nhiệt thành, thủy chung, các cơ quan chức năng và nhân dân Campuchia đã tích cực hỗ trợ và giúp đỡ Việt Nam trong công tác tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia về với Tổ quốc thân yêu. Phía Việt Nam cũng đã hợp tác, hỗ trợ Campuchia trong việc đưa 49 hài cốt chiến sĩ lực lượng vũ trang đoàn kết cứu nước Campuchia về nước vào ngày 01/12/2022.

Việt Nam – Campuchia: Cùng nhau hướng về tương lai tươi sáng

Thay mặt Đảng, Nhà nước, đồng chí Lê Minh Khái gửi tới các đồng chí thương binh, bệnh binh, cựu chuyên gia, cựu quân tình nguyện, các gia đình có người thân đã tham gia chiến đấu, hy sinh trên chiến trường Campuchia qua các thời kỳ lòng biết ơn sâu sắc, lời thăm hỏi ân tình nhất.

Nhân dịp này, đồng chí Lê Minh Khái chân thành cảm ơn sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu của Campuchia đã dành cho Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây cũng như trong ông cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày ngay.

Đồng chí Lê Minh Khái khẳng định: Trước sau như một, Việt Nam luôn coi trọng, dành ưu tiên cao cho việc không ngừng củng cố và tăng cường mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện với Campuchia, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Dẫn câu ca dao "Sông Cửu Long nghìn năm vẫn chảy. Nghĩa bạn bè mãi mãi không phai", đồng chí Lê Minh Khái tin tưởng mối quan hệ Việt Nam – Campuchia sẽ tiếp tục phát triển lên tầm cao mới và khẳng định rằng: "Đây cũng là nguyện vọng tha thiết của nhân dân hai nước, cũng như của các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì nền độc lập, tự do của của hai dân tộc".

Theo đồng chí Lê Minh Khái, năm 2023 vừa đi qua, chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn. Bước vào năm 2024 với nhiều hứa hẹn, triển vọng, cùng nhau hướng về tương lai tươi sáng của hai nước, hai dân tộc, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, đồng chí Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ chúc quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài giữa Việt Nam và Campuchia mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững. Chúc các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, lãnh đạo Campuchia, các vị khách quý, các đại biểu, bạn bè quốc tế sức khỏe, hạnh phúc và thành công.