Kiếm tiền từ… “rốn lũ”

Tân Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) mùa này rất đỗi yên bình. Sương sớm bảng lảng, những dãy núi đá vôi trùng điệp ôm lấy thung lũng bao la, những đồng cỏ bất tận, và những bản làng bình yên. Điểm nhấn ở xã Tân Hóa, còn là dòng sông Rào Nan chia thung lũng thành hai bờ, thành những xóm làng trù phú ngút ngát sắn, ngô.

Dòng Rào Nan xanh ngăn ngắt, cùng với cảnh sắc sơn thủy hữu tình của hệ thống hang động Tú Làn tuyệt đẹp cũng đã từng đi vào những phân cảnh cho những bộ phim nổi tiếng như: “Kong - Đảo Đầu lâu” của đạo diễn Jordan Vogt-Roberts, “Người Bất tử” của Victor Vũ…

Chẳng thế mà Chủ tịch UBND xã Tân Hóa Trương Thanh Duẫn đã rất tự hào: Dòng Rào Nan khởi nguồn từ vùng núi giáp biên giới Việt - Lào, chảy ngầm một quãng rồi xuôi về Tân Hóa. Ngày nắng, nước sông xanh màu ngọc bích. Những dãy núi đá vôi như mọc lên từ dưới nước, thăm thẳm mà lộng lẫy đến nao lòng.

Ấy thế mà mùa mưa, nước từ thượng nguồn ồng ộc đổ về. Dòng nước đục hung dữ cuốn theo bao đất đá, cỏ cây chạy băng băng qua bao xóm làng, nương bãi bỗng khựng lại nơi cuối làng, để rồi dãy núi đá vôi “níu lại” cuộn xoáy mà “hành hạ” dân làng. Mùa lũ, Tân Hóa là biển nước bao la. Bao năm rồi, người dân miền núi nơi đây đã chẳng lạ gì cảnh chới với trong biển nước, phó mặc nhà cửa ngập ngang mái để dắt díu nhau lánh nạn.

Trong “cái khó ló cái khôn”, người dân Tân Hóa đã nghĩ ra mô hình nhà nổi chống lũ. Đó là những căn nhà rộng khoảng 20 m2 làm bằng gỗ, gắn cố định trên hệ thống thùng phuy nhựa. Nước nổi thì nhà nổi. Mùa lũ, mô hình nhà nổi đã trở thành nơi trú ẩn an toàn của các thành viên trong gia đình, đồng thời là nơi cất giữ các tài sản có giá trị và lương thực, thực phẩm phục vụ cho cuộc sống. Cuộc sống những ngày mưa lũ đã trôi qua an toàn trên những căn nhà nổi như thế.

Những nỗi khó khăn, vất vả của người dân vùng lũ, lại là ý tưởng gợi mở để một công ty du lịch nghĩ đến mô hình du lịch trải nghiệm cuộc sống mùa lũ. Đó là ý tưởng mới, táo bạo đầy hấp dẫn với du khách đến từ các thành phố lớn hoặc người nước ngoài.

Chủ nhân của mô hình độc, lạ ấy là Công ty Du lịch Chua Me Đất (Oxalis). Đây là công ty nổi tiếng với việc tổ chức Tour du lịch “Khám phá hang động lớn nhất thế giới - hang Sơn Đoòng” cùng nhiều sản phẩm du lịch độc đáo, thân thiện với môi trường ở Di sản thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng.

Chia sẻ với chúng tôi, Tổng Giám đốc Oxalis Nguyễn Châu Á cho biết: Kinh nghiệm tổ chức các Tour du lịch khám phá hệ thống hang động Tú Làn giúp chúng tôi nghĩ ngay đến việc làm sao để có thể đón được khách du lịch cả trong mùa nước lũ dâng. Ở Quảng Bình tuy mức độ khác nhau, nhưng năm nào cũng có mưa lũ. Trong mưa lũ, cũng có nơi không bị ảnh hưởng lớn, mưa nhiều lại tạo nên cảnh quan đẹp, hiếm có. Từ gợi ý của việc “sống chung” với lũ, chúng tôi xây dựng các sản phẩm du lịch thích ứng với thời tiết.

Hứa hẹn nhiều điều hấp dẫn

Giữa tháng 2 vừa rồi, Khu lưu trú thích ứng thời tiết Tú Làn Lodge được khai trương, lấy ý tưởng từ nhà nổi ở Tân Hóa. Tú Làn Lodge được thiết kế khung nhà tiền chế lắp ghép bên triền núi thôn Yên Thọ, xã Tân Hóa, cách mặt đất khoảng 15 m và sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường.

Phía trước khuôn viên Tú Làn Lodge, là cánh đồng bao la được ôm trọn bởi những dãy núi đá vôi hùng vĩ, vừa mang vẻ sang trọng, hiện đại nhưng cũng rất hài hòa với thiên nhiên. Đến Tú Làn Lodge, du khách có thể tận hưởng làn gió mát vào mùa Hè và không chịu ảnh hưởng bởi lũ lụt vào mùa mưa; có thể ngắm cảnh hoàng hôn với những ánh chiều đỏ rực nấn ná phía chân trời xa, cũng như cảnh mây la đà phủ kín các triền núi lúc bình minh.

Đặc biệt, các hoạt động trải nghiệm ở Tú Làn Lodge sẽ đón khách bằng thuyền máy, tại điểm tập kết theo quy định đến khu vực ngã ba Tân Lý, sau đó đưa khách vào khu điều hành Tú Làn để ngắm cảnh, trải nghiệm mùa lụt tại Tân Hóa và nghỉ ngơi ở khu điều hành Tân Hóa; chèo Kayak, Sup, thuyền ngắm cảnh quan mùa lụt tại khu vực trước cửa của khu điều hành Tú Làn; chèo Kayak, Sup đi tặng quà cho người dân; trải nghiệm cuộc sống của người dân trong mùa lụt…

Nhưng Tú Làn Lodge không chỉ có vậy. Ông Nguyễn Châu Á khoe: Bên cạnh trải nghiệm cuộc sống ở “rốn lũ”, nơi đây còn là chỗ trú ẩn, khu vực cấp điện và nước sạch cho người dân Tân Hóa vào mùa lụt khi nước lên cao.

Ngoài ra, hơn 120 lao động ở Tân Hóa sẽ có thu nhập từ 6 - 8 triệu đồng cho 14 - 16 ngày làm việc mỗi tháng. Từ những “hai lúa”, nông dân vùng lũ Tân Hóa sau các khóa tập huấn, đào tạo đã trở thành đầu bếp, trợ lý giám sát an toàn, lễ tân, nhân viên khuân vác phục vụ khách du lịch. Một điểm rất phù hợp thực tiễn là, người dân vừa hợp tác với Oxalis để phục vụ khách du lịch, vừa có thể làm công việc đồng áng hay chăm sóc gia đình.

Ông Bùi Anh Tuấn - Bí thư Huyện ủy Minh Hóa chia sẻ, Tuor du lịch đang ở dạng "chạy thử" cho mùa lũ sắp tới. Hiện Oxalis đã tổ chức cho khách lưu trú tại Tú Làn Lodge, trải nghiệm ăn tối tại nhà người dân, qua đó giới thiệu các sản phẩm địa phương, đồng thời giúp người dân có thêm thu nhập.

 Huyện cũng tập trung chỉ đạo thực hiện các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là hoàn thiện cơ sở hạ tầng nông thôn; vệ sinh môi trường tạo cảnh quan xanh sạch đẹp; bảo vệ rừng để doanh nghiệp thuê môi trường rừng làm du lịch sinh thái.

Người dân được đào tạo về cách phục vụ khách du lịch khi họ đến lưu trú, sử dụng dịch vụ ăn uống. Nhờ thế, du khách được trải nghiệm gần hơn cuộc sống của người dân địa phương. Khách du lịch được quan sát tận mắt những nhà nổi độc đáo - mô hình giúp người dân thích nghi qua các mùa lũ lụt; thưởng thức các món đặc sản địa phương.

Bàn về câu chuyện ở thì tương lai, ông Nguyễn Châu Á bật mí: Oxalis đang phối hợp Sở Du lịch Quảng Bình và chính quyền địa phương, thực hiện đề án phát triển Tân Hóa thành làng du lịch cộng đồng đạt chuẩn của Tổ chức Du lịch thế giới. Để làm được điều này, trước mắt, doanh nghiệp hỗ trợ một số hộ dân xây dựng 10 phòng Homestay và giới thiệu khách để mô hình hoạt động hiệu quả.

Xưa, người dân Tân Hóa vào rừng lấy gỗ, săn bắn trái phép. Nay, họ trở thành những người bảo vệ từng cành cây, ngọn cỏ, từng lối đi trong hang động hay con cá dưới suối; nhặt từng cọng rác vương vãi trên lối mòn mà người dân hay khách du lịch đi qua. Bởi hơn ai hết, họ hiểu rằng, chính những tài nguyên độc đáo đó đưa khách du lịch đến Tân Hóa và tạo việc làm, tăng thu nhập giúp người dân vượt lên khó khăn do thiên tai để tiến tới ấm no, giàu đẹp.

“Trải nghiệm cuộc sống mùa lụt” ở Tân Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình), có lẽ là Tour du lịch duy nhất được tổ chức trong mùa lũ lụt ở Việt Nam. Sản phẩm du lịch đã cho thấy sự tự tin và cách “sống chung” với thiên tai của người dân, từ đó hứa hẹn mang lại những trải nghiệm thú vị cho du khách. Với tiềm năng phong phú và mô hình thích ứng biến đổi khí hậu, Tân Hóa trở thành điểm nhấn du lịch không lệ thuộc thời tiết ở Quảng Bình.