Một trong những nghi lễ đầu tiên của đời người là nghi lễ đặt tên cho trẻ nhỏ khi vừa tròn 1 tháng tuổi.

Lễ đặt tên cho trẻ nhỏ người Giáy phải có sự tham gia chứng kiến của hai bên gia đình nội, ngoại. Lễ vật dâng cúng có thịt lợn, thịt gà, thịt vịt, hương, hoa... Sau khi nấu nướng xong thức ăn và sắp xong lễ vật, nghi lễ đặt tên cho trẻ nhỏ bắt đầu.

Trong nghi lễ đặt tên cho trẻ nhỏ người Giáy, nhà ngoại chuẩn bị sẵn chiếc địu để tặng cháu.

Đầu tiên, ông bà nội hoặc bác gái bế đứa trẻ ra vái trước bàn thờ để trình diện tổ tiên. Đến bữa ăn, bố mẹ đứa trẻ mang ra một cái khay đựng 8 chén rượu màu, 1 bát hương, 1 bát gạo, trên bát gạo có một quả trứng gà đặt thẳng đứng. Bố mẹ đứa bé bưng khay đến mâm các cụ cao niên nhờ tìm tên đẹp đặt cho cháu.

Cụ cao tuổi nhất sẽ được mời đặt tên cho cháu nhỏ đầu tiên. Cụ bốc một chút gạo thả lên quả trứng, nếu hạt gạo đậu trên quả trứng tức là tên cụ đặt đã được thần linh chấp nhận. Nếu không có hạt gạo nào đậu lại thì khay lễ được chuyển sang cho người khác đặt tên, cho đến khi có hạt gạo đậu lại quả trứng thì tên chính thức của cháu nhỏ mới chính thức được chấp thuận. Mọi người trong mâm nhận rượu đỏ uống và tặng cho trẻ những món quà như vòng tay, đồng bạc trắng hoặc tiền mặt, quà bánh... cùng lời chúc may mắn.

Trong Lễ đặt tên cho trẻ nhỏ, bên nhà ngoại đã chuẩn bị sẵn địu, tã lót để tặng cho cháu. Khi tặng, nhà gái cất lời hát kể về quá trình làm đất trồng bông dệt vải, may vá thành cái địu mang đi tặng cháu. Mong cháu hay ăn chóng lớn, chúc cháu khỏe mạnh. Bên nhà nội hát đáp lại cảm ơn nhà ngoại đã có quà cho cháu. Món quà này được đặt lên bàn thờ cùng mâm lễ vật để tổ tiên chứng giám cho đứa trẻ từ nay đã có tên chính thức.

Lễ đặt tên cho trẻ nhỏ là một phong tục đẹp vẫn được cộng đồng người Giáy gìn giữ đến ngày nay. Nghi lễ này góp phần làm phong phú, đa dạng thêm cho kho tàng văn hóa phong tục của dân tộc Giáy ở Lào Cai.

SÔNG LAM