2 năm cho một MV

MV xẩm Công cha ngãi mẹ sinh thành là câu chuyện về tình yêu bao la của người cha, người mẹ, về tình yêu quê hương đất nước và sức mạnh của những người con ưu tú đã lớn lên từ vòng tay cha mẹ để bảo vệ, xây dựng một Việt Nam hùng cường trải qua hàng ngàn năm lịch sử. Trong MV, khán giả sẽ thấy những hình ảnh quen thuộc, bắt đầu từ truyền thuyết cha Rồng mẹ Tiên với bọc trăm trứng, những hình ảnh thân thương về ruộng đồng; về tình mẹ tình cha; về những bữa cơm gia đình ấm áp, những bình yên của quê hương yêu dấu đã nuôi đứa con nhỏ trưởng thành, đem sức mạnh bảo vệ quê hương, đất nước… Cuối cùng, người con ấy vẫn luôn trở về bên mẹ cha yêu dấu, luôn ghi nhớ trong lòng Công cha ngãi mẹ sinh thành.

Tân Nhàn chia sẻ, các album của chị trước nay dù là 10 bài hay 12 - 13 bài, dù mất rất nhiều thời gian để đi học hỏi các nghệ nhân dân gian như album Níu dải lụa đào, thì cũng chỉ mất 1 năm.

Trong khi đó, MV Công cha ngãi mẹ sinh thành được thực hiện suốt 2 năm. Tân Nhàn “thai nghén” MV này ngay sau khi hoàn thành liveshow Trở về năm 2019- một liveshow được giới chuyên môn đánh giá cao ở tính cống hiến khi táo bạo kết hợp âm nhạc dân gian, truyền thống với dàn nhạc giao hưởng và dàn nhạc dân tộc. Sau hiệu ứng của Trở về, Tân Nhàn đã bàn bạc với nhạc trưởng Đồng Quang Vinh, người chỉ huy dàn nhạc giao hưởng và dân tộc trong liveshow, tiến hành hoà âm phối khí cho bài xẩm Công cha ngãi mẹ sinh thành. Bắt gặp ý tưởng, sự táo bạo dám nghĩ, dám làm và tinh thần cống hiến cho tinh hoa nghệ thuật truyền thống của dân tộc ở Tân Nhàn, nhạc trưởng Đồng Quang Vinh đã hào hứng bắt tay vào thực hiện hoà âm phối khí cho bài xẩm. 

 Quá trình hoà âm phối khí của nhạc trưởng Đồng Quang Vinh mất tới nửa năm. Anh đã dành rất nhiều thời gian dày công nghiên cứu tỉ mỉ để có thể đem đến cho bài xẩm một bài phối hoàn toàn khác biệt, vẫn đảm bảo được tinh tuý từ bài xẩm đã gắn liền với nghệ nhân Hà Thị Cầu mà tôn vinh được một tinh thần xẩm mới của Tân Nhàn.

Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh chia sẻ về ý tưởng của bản phối khí của mình: "Tiếng hát ca sĩ Tân Nhàn ở âm khu cao như tiếng người mẹ, tiếng đàn cello của nghệ sĩ Đinh Hoài Xuân ở âm khu thấp như tiếng cha. Đây cũng là sự kết hợp của Đông và Tây, của Âm và Dương. Đứa con là sự kết tinh của những yếu tố tuyệt vời nhất từ hai vế này. Đi khắp thế giới, vẫn thấy cha mẹ yêu mình nhất, quê hương đất nước mình là đẹp nhất”.

Trong phần âm nhạc của MV, người nghe sẽ cảm nhận rõ không gian âm nhạc ngũ cung đặc trưng của âm nhạc truyền thống, cùng với đó là phảng phất tiếng mõ tụng kinh phản ánh một không khí Phật giáo, mầu văn hóa phương Đông, hoà quyện với âm nhạc giao hưởng phương Tây. Phần phối khí được nhạc sĩ, nhạc trưởng Đồng Quang Vinh kết hợp dấu ấn văn hóa tôn giáo Đông – Tây, nhưng không trực tiếp, chỉ gợi ra cho người nghe những chiều không gian âm nhạc khác nhau, và có thể lay động được mỗi người ở bất cứ đâu trên thế giới.

Nghệ sĩ cello Đinh Hoài Xuân chia sẻ: “Tôi rất hạnh phúc khi được tham gia tác phẩm này của chị Tân Nhàn. Một tác phẩm vô cùng thú vị, và đặc biệt, cái cách Tân Nhàn kết hợp khéo léo giữa nhạc giao hưởng từ bản phối của nhạc trưởng Đồng Quang Vinh và tiếng cello cùng giọng hát rất hay của chị là điều hết sức độc đáo”.

NSƯT Cồ Huy Hùng, Trưởng khoa Nhạc cụ truyền thống, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đã đánh giá sự kết hợp, hòa quyện tuyệt vời ấy giúp bài xẩm Công cha ngãi mẹ sinh thành vừa đậm tính dân tộc lại vừa sang trọng của âm nhạc giao hưởng. Người nghe có thể thấy được bài xẩm đã thực sự bước sang một không gian khác, một tầng âm nhạc khác nhưng không mất đi chất liệu dân gian cổ truyền, lại phù hợp hơn với gu thưởng thức đương đại.

Nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng cho rằng, đây là một MV rất thú vị. Giọng hát của Tân Nhàn tương phản với tiếng đàn cello của Đinh Hoài Xuân. Hai họa tiết này đặt trên nền một tổng thể bức tranh đằng sau là phần nhạc đệm của Đồng Quang Vinh. Phần nhạc đệm đa phong cách, lúc thì đưa người nghe trở về vài trăm năm trước ở Châu Âu, lúc thì hướng tới không gian âm nhạc mang tính chất thời thượng với những bộ gõ thời hiện đại. Tổng thể của khối âm thanh này tạo nên một tính chất âm nhạc rất thú vị, rất độc đáo. Một MV về âm nhạc dân gian đương đại rất đáng nghe và rất sáng tạo.

Nhạc sĩ Huy Tuấn tin rằng tất cả những khán giả chưa biết nhiều về xẩm sẽ cảm thấy dễ thẩm thấu hơn qua phần thể hiện của Tân Nhàn: “Tôi đã từng nghĩ đây là tác phẩm mãi mãi thuộc về nghệ nhân Hà Thị Cầu cho đến khi nghe lại phần trình diễn của Tân Nhàn cũng như cách thể hiện của Tân Nhàn trong tác phẩm này…”

NSND Quốc Hưng (Trưởng khoa Thanh nhạc, Học viện âm nhạc Quốc gia Việt Nam) nhận định: “Đây là một tác phẩm rất độc đáo. Khi nói đến xẩm, người ta nghĩ ngay dến đàn nhị, hồ và tiếng gõ nhịp, nhưng 3 nghệ sĩ đã làm khác đi hoàn toàn. Một sự mới lạ qua sự kết hợp, hoà quyện cả một dàn nhạc, đàn cello và 1 giọng hát đậm chất dân gian của Tân Nhàn…”.

Nhà nghiên cứu âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Quang Long khẳng định: “Đây là một tác phẩm có giá trị, có đóng góp của Tân Nhàn cùng ekip. Thông qua cách hát, Tân Nhàn đã giữ được tinh thần xẩm, giữ được chất Việt lại có nét rất riêng của chị. Việc thay thế cây đàn hồ thành violon cell tưởng lạ nhưng chấp nhận được, vì nó có nét tương đồng: đều là nhạc cụ dây vĩ, không phím và âm khu trung trầm.

Trong khi phần phối khí dù rất mới lạ, có sự pha trộn, kết hợp với âm nhạc phương Tây nhưng những đặc trưng của xẩm như câu lưu không (nhạc dạo) và nét nhạc điểm xuyết được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong tác phẩm vẫn được giữ nguyên. Điều đó tạo sự độc đáo, mới lạ cho những người chưa quen với xẩm, lần đầu tiếp xúc với xẩm và tạo sự thú vị đối với những người đã rất quen với xẩm, với ca hát truyền thống dân tộc.

“Ấn tượng nhất, tôi nhìn thấy tính đối xứng là điểm trụ trong phần âm nhạc của MV này. Đối xứng Đông Tây, đối xứng âm dương, đối xứng giữa tiếng hát với tiếng đàn cello. Nó là “triết lý” để xây dựng nên tác phẩm này. Và vì thế nó sẽ hài hòa được tai nghe của người nghe dù là ở nơi đâu. Đồng thời đây cũng là một trong những đóng góp của Tân Nhàn cho đời sống âm nhạc, cho nghệ thuật thưởng thức âm nhạc và cho nền âm nhạc đậm đà bản sắc Việt vươn ra với thế giới”, nhạc sĩ Quang Long chia sẻ.

Hội tụ tinh hoa truyền thống Việt

Nếu như phần âm nhạc là xẩm, là tinh tuý của âm nhạc dân tộc kết hợp với tinh tuý âm nhạc cổ điển phương tây, thì hình ảnh MV Công cha ngãi mẹ sinh thành khiến người xem ngỡ ngàng bởi phần đồ hoạ. Quản lý hậu kỳ MV, Vũ An Linh, cho biết, đây là lần đầu tiên ê-kíp sử dụng chất liệu đặc biệt là tranh sơn mài và họa tiết thời Lý để đưa vào đồ hoạ 3D kết hợp với những giai điệu dân gian nhằm tạo ra 1 MV dễ dàng tiếp cận với người xem, kể cả người trẻ tuổi lẫn người lớn tuổi. 

Theo đạo diễn MV, Trần Xuân Chung, ban đầu dự án dự tính sẽ kéo dài trong 03 tháng, nhưng cuối cùng đã lên tới hơn 1 năm để hoàn thiện vì sự kỹ tính của cả ê-kíp trong từng khuôn hình. MV là sự hội tụ, kết hợp đặc sắc giữa: những câu chuyện truyền thuyết nổi bật của người Việt, những hoạ tiết, hoa văn đặc trưng của thời Lý, và điểm nhấn là chất liệu đồ hoạ theo lối tranh sơn mài đặc trưng của người Việt tạo nên dấu ấn khác biệt cho MV. Màu sắc của toàn bộ MV cũng khiến người xem thấy rất đậm nét màu sắc đặc trưng của tranh sơn mài.

NTK Cao Minh Tiến cũng góp phần hoàn thiện câu chuyện truyền thống hòa quyện đương đại cho MV bằng chính những thiết kế rất riêng biệt. Các thiết kế áo dài của Cao Minh Tiến đều lấy cảm hứng, hoạ tiết thời Lý theo yêu cầu từ ê-kíp, bên cạnh đó, việc khai thác hình tượng chiếc lá bồ đề cũng làm cho tinh thần Phật giáo thấm nhuần trong phần phục trang của MV. Cao Minh Tiến nói: “Tôi rất hào hứng, hưng phấn với MV này, một MV mà mọi người cùng nhau xây dựng và tạo nên một tác phẩm giàu tính nghệ thuật mang một cá tính riêng của mỗi nghệ sĩ nhưng vẫn tạo nên một tổng thể hài hoà tôn vinh âm nhạc, hình ảnh của ca sĩ Tân Nhàn”.

Khát vọng đưa âm nhạc truyền thống tiệm cận với âm nhạc đương đại thế giới

MV xẩm “Công cha ngãi mẹ sinh thành” phần nào cho thấy con đường không mệt mỏi của Tân Nhàn trong nỗ lực tôn vinh giá trị âm nhạc truyền thống suốt nhiều năm qua. Qua MV có thể nhìn thấy khát vọng đưa nghệ thuật truyền thống hòa nhập với âm nhạc đương đại thế giới của nữ ca sĩ. 

Nhiều năm trước khi bắt đầu nghiên cứu, tìm hiểu âm nhạc truyền thống, Tân Nhàn đã hiểu rằng đây là con đường đi không hề dễ dàng khi thế hệ trẻ ngày càng xa rời âm nhạc truyền thống trong cơn lốc của hội nhập, của thế giới phẳng. Tuy nhiên, vừa là đam mê, vừa là trách nhiệm của một người giảng dạy thanh nhạc cho thế hệ trẻ, Tân Nhàn đã không nản lòng mà quyết tâm chinh phục bằng được lối đi này dù khó khăn đến đâu đi chăng nữa. “Âm nhạc, nghệ thuật truyền thống Việt Nam rất đặc sắc, rất đẹp, chúng ta cần quảng bá nhiều hơn với thế giới. Đó cũng là cách quảng bá hình ảnh Việt Nam”, Tân Nhàn chia sẻ.

Đồng tình với khát vọng này, nhạc trưởng Đồng Quang Vinh nói: “Văn hoá dân tộc, âm nhạc Việt Nam vô cùng đẹp đẽ và chúng ta có một sứ mạng đó là phải tiếp tục truyền lại tình yêu đó cho những thế hệ tiếp theo để các bạn mang ra thế giới để các bạn biết rằng Việt Nam rất đẹp”.

NSND Đỗ Quốc Hưng chia sẻ: “Tôi nghĩ đây là tiền đề để các bạn trẻ có thể phát huy và sáng tạo với nghệ thuật truyền thống. Đặc biệt, chất lượng hình ảnh của MV đạo diễn rất giỏi, dàn dựng rất công phu từng câu từng chữ một, bối cảnh đan xen giúp khán giả xem rất dễ cảm thụ”. /.