Tại Phiên họp, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Nghị quyết nêu rõ tên gọi của Nghị quyết là: Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, mục đích ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/01/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển TP. Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đây là căn cứ pháp lý, là công cụ quan trọng để TP. Hải Phòng bứt phá và trở thành động lực tăng trưởng, phát huy tốt vai trò đầu tàu của vùng Đồng bằng sông Hồng, cực tăng trưởng phát triển kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, để tăng cường thúc đẩy cho sự phát triển kinh tế vùng Đồng bằng sông Hồng.

Dự thảo Nghị quyết bao gồm 3 Chương với 12 Điều, gồm quy định 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, bao gồm: Quản lý đầu tư; Quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên và môi trường; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP. Hải Phòng quản lý; thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu Thương mại tự do tại TP. Hải Phòng.

Phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố về quản lý đầu tư; Quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; Quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, môi trường; Quản lý khoa học và công nghệ, Đổi mới sáng tạo; Thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý; Thành lập và hoạt động Khu thương mại tự do tại Thành phố. 

Đối tượng điều chỉnh gồm cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức, cá nhân khác có liên quan. Đồng thời, bổ sung giải thích một số từ ngữ do chưa có định nghĩa theo quy định hiện hành.

Đáng chú ý, dự thảo Nghị quyết cũng quy định thành lập Khu thương mại tự do tại TP. Hải Phòng, một số chính sách đặc thù ưu đãi như đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư, kinh doanh; thủ tục xuất nhập khẩu; thủ tục xuất nhập cảnh, tạm trú và giấy phép lao động (khoản 1); thủ tục đất đai, đầu tư xây dựng (khoản 2, khoản 3); tối ưu hóa ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế (khoản 5); hoạt động đầu tư, kinh doanh khác trong Khu thương mại tự do (khoản 6) và cho phép chi nhánh ngân hàng nước ngoài được mở phòng giao dịch trong Khu thương mại tự do ngoài trụ sở chi nhánh (khoản 7).

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, cơ quan thẩm tra tán thành việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết 35 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng và nhận thấy hồ sơ cơ bản đủ cơ sở chính trị, đủ căn cứ pháp lý, có căn cứ thực tiễn, đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, dự thảo Nghị quyết đã có điều khoản mở, áp dụng cho trường hợp sáp nhập. Tuy nhiên, đánh giá tác động, mục tiêu đặt ra, hiện cơ bản dựa trên cơ sở địa giới hiện có, dân số hiện hữu, tiềm năng của riêng Hải Phòng trước sáp nhập.

Vì vậy, Cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng chính sách phù hợp, tương ứng để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội; bảo đảm phù hợp với Văn bản số 14708-CV/VPTW về thông báo ý kiến của Bộ Chính trị về việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, nhà nước.

Về thành lập Khu thương mại tự do tại TP. Hải Phòng, Cơ quan thẩm tra cho rằng việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do là cần thiết, là quyết tâm chính trị của TP. Hải Phòng và Chính phủ; có đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Vì vậy, Cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ: Tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền...; cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; Trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.