Lễ Kỷ niệm có sự tham dự của đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; đồng chí Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; đồng chí Đinh Tiến Dũng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; đồng chí Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, cùng các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; các đồng chí là Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động, chiến sĩ Phòng Không - Không quân Thủ đô và các đơn vị trực tiếp tham gia chiến dịch 12 ngày đêm "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không"…

Sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, thế trận phòng không nhân dân

Trong diễn văn kỷ niệm, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, ngay từ những năm đầu của cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, sớm nhận rõ và dự báo chính xác tình hình, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã xác định quyết tâm chiến lược, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, động viên quân và dân miền Bắc chuẩn bị sẵn sàng về mọi mặt... 

Cuối năm 1967, đầu năm 1968, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B.52 ra đánh Hà Nội rồi có thua nó mới chịu thua. Phải dự kiến trước tình huống này càng sớm càng tốt, để có thời gian mà suy nghĩ, chuẩn bị... Ở Việt Nam, Mỹ sẽ nhất định thua, nhưng nó chỉ thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội".

Sau thất bại liên tiếp tại chiến trường miền nam Việt Nam, Mỹ đơn phương tuyên bố hoãn không thời hạn Hội nghị Paris, đồng thời mở cuộc tập kích chiến lược bằng đường không vào miền Bắc nước ta tháng 12/1972 nhằm đánh phá, hủy diệt tiềm lực kinh tế, quốc phòng miền Bắc, gây sức ép buộc ta phải chấp nhận ký Hiệp định Paris theo các điều khoản có lợi cho Mỹ.

Đây là cuộc tập kích huy động lực lượng lớn nhất của Mỹ kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, với hàng trăm máy bay ném bom chiến lược B.52, được mệnh danh là "Siêu pháo đài bay" - "thần tượng bất khả chiến bại" của không lực Hoa Kỳ cùng hàng nghìn máy bay chiến thuật và nhiều tàu sân bay, tàu chiến tối tân, hiện đại.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quân ủy Trung ương, Quân chủng Phòng không - Không quân đã chủ động xây dựng kế hoạch tác chiến đánh trả cuộc tập kích bằng B.52 của Mỹ.

Với sự sáng tạo của nghệ thuật quân sự Việt Nam, qua nhiều năm nghiên cứu, tìm tòi cách đánh B.52, ta đã tổ chức, phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, thế trận phòng không nhân dân vững chắc, hiệp đồng tác chiến hiệu quả giữa các lực lượng, với ý chí "Quyết đánh", "Biết đánh" và "Quyết thắng". Ngay từ trận đầu ra quân, đêm 18/12/1972, quân và dân ta đã bắn rơi tại chỗ "siêu pháo đài bay B.52", mở màn cho những thắng lợi vang dội trong những trận đánh tiếp theo.

Trong 12 ngày đêm chiến đấu anh dũng, mưu trí, sáng tạo, với ý chí kiên cường, niềm tin sắt đá, nêu cao tinh thần "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh", quân và dân Thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng và một số địa phương miền Bắc phối hợp chặt chẽ với các lực lượng vũ trang, nòng cốt là Quân chủng Phòng không - Không quân Quân đội nhân dân Việt Nam đã đánh bại hoàn toàn cuộc tập kích chiến lược đường không quy mô lớn chưa từng có, bắn rơi 81 máy bay các loại, trong đó có 34 chiếc B.52, tiêu diệt và bắt sống hàng trăm giặc lái Mỹ.

Lần đầu tiên trong lịch sử chiến tranh, "siêu pháo đài bay B.52" thảm bại, không lực Mỹ phải chịu tổn thất nặng nề chưa từng có. Chiến thắng đã làm nức lòng đồng bào, chiến sĩ cả nước và nhân loại tiến bộ, được thế giới biết đến với tên gọi "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không"; là kỳ tích có một không hai, mang tầm vóc lịch sử ở thế kỷ 20, bản hùng ca chói lọi trong lịch sử chống giặc ngoại xâm, giữ nước của dân tộc Việt Nam.

Đó là chiến thắng của chính nghĩa, kết tinh lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, là đỉnh cao trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam; làm sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân ta; cổ vũ, động viên, thắp sáng niềm tin cho nhân loại tiến bộ trên thế giới đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ và công bằng xã hội. Hà Nội được bạn bè quốc tế ngợi ca là: "Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người".

Sau thất bại này, nhà cầm quyền Mỹ buộc phải tuyên bố ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra và chấp nhận quay trở lại bàn đàm phán. Ngày 27/1/1973, Hiệp định Paris về "Chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam" được ký kết. Cuối tháng 3/1973, quân đội Mỹ và chư hầu đã phải rút khỏi miền nam Việt Nam.

Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" đã góp phần bảo vệ vững chắc miền Bắc xã hội chủ nghĩa, giữ vững thành quả cách mạng; tạo cục diện mới và là tiền đề quan trọng để quân và dân ta đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước vào mùa Xuân năm 1975, thực hiện trọn vẹn mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu "Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào… Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn".

Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" càng khẳng định chân lý bất hủ mang giá trị thời đại sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Không có gì quý hơn độc lập, tự do".

Trong 12 ngày đêm tháng 12/1972, đế quốc Mỹ đã sử dụng 663 lượt máy bay B.52 và 3.920 lượt máy bay chiến thuật, ném hơn 100.000 tấn bom, đạn xuống Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, thị xã miền Bắc nước ta. 

Riêng ở Hà Nội, không lực Mỹ sử dụng 441 lượt máy bay B.52 cùng nhiều máy bay chiến thuật, trút hàng nghìn tấn bom xuống các khu phố, sân bay, nhà ga, bệnh viện, trường học...; huỷ diệt nhiều phố xá, làng mạc; phá sập 5.480 ngôi nhà, trong đó có gần 100 nhà máy, xí nghiệp, trường học, bệnh viện, nhà ga; giết chết 2.368 dân thường, làm bị thương 1.355 người, hủy diệt phố Khâm Thiên - khu vực có mật độ dân số đông nhất Hà Nội vào thời điểm đó.

Nhưng, đồng bào và chiến sĩ của ta, trong đó có quân dân Thủ đô Hà Nội với tinh thần "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh" đã chiến đấu anh dũng, kiên cường, vượt lên mọi hy sinh gian khổ, biến đau thương, mất mát thành hành động cách mạng, giữ vững niềm tin sắt son vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Năm tháng qua đi, nhưng Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" vẫn mãi mãi là bản hùng ca bất diệt, là biểu tượng sáng ngời của ý chí kiên cường, bất khuất, thông minh, sáng tạo; là niềm tự hào của dân tộc ta, nhân dân ta, quân đội ta, là một trong những chiến công hiển hách trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam anh hùng trong thời đại Hồ Chí Minh. Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta quyết tâm giữ gìn và phát huy cao độ truyền thống vẻ vang đó trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

Với phương châm: "Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Sáng tạo - Phát triển", Đảng bộ Thành phố xác định quyết tâm chính trị cao trong xây dựng, phát triển Thủ đô giai đoạn 2020 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045; với mục tiêu tổng quát: Đến năm 2030, Thủ đô Hà Nội là thành phố "Văn hiến – Văn minh - Hiện đại"; trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao với khu vực và thế giới, phấn đấu phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực.

Tại lễ kỷ niệm, Bí thư Thành ủy Hà Nội kêu gọi toàn Đảng bộ, mỗi cán bộ, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân Thủ đô tiếp tục phát huy cao độ tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, học tập và noi theo tấm gương kiên trung, bất khuất của các bậc tiền nhân, gương anh dũng, ý chí quyết tâm, lòng quả cảm của các thế hệ anh hùng liệt sĩ, đồng chí, đồng bào, quyết tâm đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, phát triển nhanh và bền vững, xây dựng, phát triển Thủ đô Hà Nội "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại" với tinh thần "Cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước", góp phần làm cho cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín của Việt Nam không ngừng được nâng cao, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa - dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, xứng đáng với công lao to lớn, khát vọng cháy bỏng và sự hy sinh cao cả của các thế hệ đi trước, viết tiếp trang sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam anh hùng.

Thế hệ trẻ quyết tâm tiếp nối truyền thống cha ông, bảo vệ Tổ quốc

Tại buổi lễ, Trung tướng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Tuân bày tỏ, Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là thắng lợi to lớn, xuất sắc, toàn diện cả về quân sự, chính trị, ngoại giao; cả về chiến dịch, chiến thuật và kỹ thuật, thể hiện khả năng to lớn của bộ đội Phòng không - Không quân trong hiệp đồng tác chiến với lực lượng phòng không ba thứ quân, tạo nên sức mạnh tổng hợp bảo vệ miền Bắc, bảo vệ Thủ đô.

Ngày nay, trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, Quân chủng Phòng không - Không quân vẫn là lực lượng nòng cốt trong tác chiến đường không. Quân chủng được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương xây dựng tiến thẳng lên hiện đại. Đây là vinh dự lớn nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao cho một quân chủng kỹ thuật hiện đại.

Là người cựu chiến binh từng tham gia vào Chiến dịch lịch sử “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, Trung tướng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Tuân mong muốn lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ chiến sĩ toàn quân chủng tiếp tục quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; cụ thể hóa và vận dụng linh hoạt, sáng tạo những bài học quý báu từ Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” để tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao...

“50 năm đã qua, nhưng tinh thần, khí thế của Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” vẫn còn vang vọng mãi mãi, là bản anh hùng ca về ý chí, trí tuệ Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Những bài học đó tiếp tục được đúc kết, nghiên cứu và vận dụng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, Trung tướng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Tuân nhấn mạnh.

Vinh dự, xúc động và tự hào khi được đại diện cho thế hệ trẻ phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Thiếu tá Bùi Thanh Bình, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn tên lửa 77, Trung đoàn tên lửa 257, Sư đoàn Phòng không 361, Quân chủng Phòng không - Không quân bày tỏ, nửa thế kỷ đã trôi qua, nhìn lại Chiến thắng lịch sử “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, đặc biệt là qua những thước phim tư liệu, những câu chuyện kể xúc động của các bác, các chú cựu chiến binh, những người đã từng tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu trong 12 ngày đêm lịch sử đó, chúng tôi càng thêm thấm thía và cảm nhận sâu sắc rằng: Để có được những ngày hòa bình, tươi đẹp như hôm nay, đất nước ta đã phải trải qua những cuộc đấu tranh trường kỳ, gian khổ, đầy máu và nước mắt, nhưng rất đỗi tự hào và vẻ vang. 

Trong đó, Bản hùng ca bất diệt “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” mãi mãi đi vào lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta như một “Bạch Đằng”, “Chi Lăng”, “Đống Đa” của thế kỷ 20… trở thành biểu tượng của ý chí, trí tuệ Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, là thắng lợi của chân lý “Không có gì quý hơn độc lập, tư do”. Chiến thắng đó đã góp phần quan trọng đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta đi đến thắng lợi hoàn toàn.

Kế thừa và phát huy tinh thần chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, Thiếu tá Bùi Thanh Bình cho biết, thế hệ trẻ nguyện quyết tâm viết tiếp những trang sử vẻ vang, tiếp nối truyền thống cha ông, lấy đó làm lý tưởng sống, làm động lực để phát huy trí tuệ, lòng nhiệt huyết, ra sức xây dựng Quân đội, Quân chủng Phòng không - Không quân “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc, góp phần xây dựng một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa “Giàu mạnh, hùng cường, sánh vai với các cường quốc năm châu” như Bác Hồ hằng mong ước./.