Những “tín hiệu” đáng mừng khi EVFTA bắt đầu có hiệu lực

Cơ hội lớn nhất mà EVFTA mang lại là mở rộng thị trường nhờ cắt giảm thuế và dỡ bỏ rào cản thương mại để hàng hóa của Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu, thúc đẩy xuất khẩu mạnh hơn.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, thống kê sơ bộ sau hơn 1 tháng EVFTA có hiệu lực và được thực thi, nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực tại thị trường EU. Ước tính sơ bộ cho thấy giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản vào EU tháng 8/2020 đạt 350 triệu USD, tăng trưởng ở mức cao với 17% so với tháng 7/2020.

Riêng đối với mặt hàng gạo, Bộ NN&PTNT cho biết, 8 tháng năm 2020, xuất khẩu gạo đi EU đạt trên 15,8 nghìn tấn, với giá trị xấp xỉ 8,5 triệu USD. Trong khi đó từ ngày 4/9 đến ngày 17/9 đã có 6 doanh nghiệp nộp đơn xin chứng nhận với khối lượng xấp xỉ 4,3 nghìn tấn gạo thơm. Xuất khẩu gạo, trong đó có gạo thơm sang EU từ nay đến hết năm dự kiến sẽ tiếp tục tăng cho dù vẫn chịu tác động từ dịch bệnh COVID-19.

Không chỉ có vậy, mới đây, trong tháng 9/2020, một loạt các mặt hàng nông sản Việt Nam đã xuất khẩu những lô đầu tiên đi EU theo Hiệp định EVFTA. Có thể kể đến như: Xuất khẩu lô tôm đầu tiên vào ngày 11/9; xuất khẩu lô chanh leo 100 tấn sang thị trường Hà Lan vào ngày 16/9; cùng ngày, xuất khẩu 296 tấn cà phê sang thị trường này. Ngày 17/9, tại Bến Tre, Bộ NN&PTNT đã tổ chức xuất khẩu lô trái cây với 20.000 quả dừa tươi sang thị trường Anh, 12 tấn bưởi sang thị trường Đức và 3 tấn thanh long sang thị trường Hà Lan theo Hiệp định EVFTA.

Bên cạnh đó, ngày 22/9, tại tỉnh An Giang, UBND tỉnh phối hợp với Bộ NN&PTTN tổ chức Lễ công bố xuất khẩu lô hàng gạo thơm sang châu Âu theo Hiệp định EVFTA. Lô hàng gồm 126 tấn gạo thơm giống Jasmine 85, sẽ lên đường sang thị trường châu Âu vào cuối tháng 9/2020.

Với việc thuận lợi trong xuất khẩu các mặt hàng nông sản sang EU, hứa hẹn giá trị xuất khẩu của các doanh nghiệp sẽ tăng lên nhanh trong thời gian tới và không ngừng cải thiện về mặt chất lượng sản phẩm. Thông Thuận Group – đơn vị có lô tôm đầu tiên xuất khẩu sang EU cho biết, khi Việt Nam tham gia EVFTA, các đơn hàng của Công ty tại thị trường EU tăng mạnh và có sự dịch chuyển cơ cấu nhóm thị trường xuất hàng của toàn hệ thống. Tháng 9/2020, Thông Thuận Group dự kiến xuất khẩu 9,5 triệu USD, trong đó xuất vào châu Âu khoảng 4,5 triệu USD. Dự kiến trong năm 2020, doanh số xuất khẩu vào EU của Thông Thuận Group đạt khoảng 45 triệu USD.

Với Tập đoàn Lộc Trời – đơn vị có lô gạo thơm xuất khẩu sang thị trường EU xác định, chất lượng sẽ là lợi thế cạnh tranh lớn nhất của nông sản Việt nói chung và mặt hàng gạo nói riêng khi muốn xuất khẩu vào EU. Chính vì vậy, Tập đoàn cho biết, sẽ luôn chú trọng vào việc kiểm soát chất lượng trên khắp các vùng nguyên liệu và cơ sở sản xuất, chế biến của Tập đoàn. Tập đoàn cũng đặt mục tiêu trở thành một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất vào EU trong thời gian tới khi tập trung nhiều nguồn lực vào việc đáp ứng yêu cầu chất lượng ngày càng cao của EU, tăng diện tích vùng trồng để tăng sản lượng xuất khẩu, đa dạng hóa các loại giống, xây dựng thương hiệu của một số loại giống của Việt Nam tại thị trường EU.

Cần chú ý đến tính dài hạn để tận dụng cơ hội từ EVFTA

Trên cơ sở nhận định những thuận lợi do Hiệp định EVFTA mang lại, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, về xuất khẩu nông sản, Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp cùng với Bộ Công Thương cùng với các địa phương, các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp, bà con nông dân tập trung tái cơ cấu các ngành hàng nông sản theo hướng tập trung hàng hóa, chuỗi liên kết từ khâu nguyên liệu đến khâu tổ chức chế biến và đặc biệt là khâu bao bì mẫu mã hàng hóa và tổ chức xuất khẩu.

Đồng thời, một số nhóm ngành đang có lợi thế như: rau quả, thủy sản, sản phẩm cây công nghiệp từ cà phê, chè, hạt điều, cần tập trung đẩy nhanh về số lượng, công tác kiểm soát chất lượng và đặc biệt là chuẩn bị rất kỹ về kỹ năng thương mại.

Bộ trưởng cũng lưu ý, cần chú ý đến tính dài hạn, tính căn cơ và bền vững để tận dụng cơ hội từ hiệp định EVFTA. “Không gì bằng là phải tái cơ cấu lại, hướng sản xuất nông nghiệp theo chuỗi, đảm bảo liên kết chặt chẽ giữa hợp tác xã, doanh nghiệp và bà con nông dân để hình thành chuỗi khép kín từ khâu tổ chức nguyên liệu cho đến khâu tổ chức chế biến đến các doanh nghiệp tham gia trong chuỗi tổ chức thương mại gắn kết với nhau; đảm bảo truy xuất nguồn gốc. Trong đó, tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm cần được nêu lên hàng đầu, có như vậy, chúng ta mới tranh thủ khai thác tốt thị trường này” – Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phân tích.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, với Hiệp định EVFTA, không chỉ khai thác về giá trị của xuất khẩu mà thông qua thị trường châu Âu làm tín chỉ để chứng minh trình độ sản xuất nông sản Việt Nam, trình độ liên kết các nhóm hàng Việt Nam đã đến cấp độ đi được bất cứ thị trường nào trên thế giới. Từ đó, mở rộng hơn dung lượng thị trường, mở rộng hơn quá trình tổ chức sản xuất để tạo sinh kế cũng như lợi nhuận cho bà con nông dân.

Theo Bộ NN&PTNT, để tận dụng cơ hội từ Hiệp định EVFTA, các địa phương, doanh nghiệp cần xác định nhóm ngành hàng có thế mạnh của Việt Nam để tập trung thúc đẩy xuất khẩu vào EU như: Thủy sản, cà phê, hạt điều, tiêu, gỗ và các sản phẩm gỗ, trái cây cả tươi và chế biến, gạo là các sản phẩm xuất khẩu chính sang EU. Trong đó cần quan tâm đến phát triển các sản phẩm nông sản hữu cơ, nông sản sạch vừa mang giá trị kinh tế cao, vừa đảm bảo yếu tố thân thiện với môi trường. Đồng thời, cần tăng cường chế biến để tạo giá trị gia tăng, việc làm và tận dụng tốt nhất ưu đãi thuế quan của EVFTA đối với nông sản đã qua chế biến.

Doanh nghiệp cần cùng Nhà nước, nông dân liên kết chặt chẽ để đảm bảo các điều kiện xuất khẩu để mở rộng thị trường sang EU. Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp, bao gồm các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp FDI, đặc biệt doanh nghiệp trong nước để từng bước lớn mạnh, đảm bảo khâu liên kết với bà con nông dân thông qua các hợp tác xã, thông qua các hình thức tổ chức sản xuất để Việt Nam hình thành được những chuỗi sản xuất khép kín, tổ chức một nền nông nghiệp hiện đại, góp phần thành công vào xuất khẩu nông sản sang thị trường EU./.