Đưa sản vật về phố

Ngoảnh mặt về núi, trang trọng đặt túi gạo rẫy, can mật ong rừng lên chiếc bàn lớn kê sẵn trước nhà, A Điểu (xã Ya Tăng, huyện Sa Thầy, Kon Tum) thành kính cầu mong cho một năm mưa gió thuận hòa. Đã bao mùa Xuân đi qua, A Điểu cũng như các nông dân khác từ làng Lút, làng Điệp Lốp… xem đó là hành động từ tâm thức. Lời khẩn cầu vừa dứt cũng là lúc các sản vật được gói ghém để đưa về miền xuôi. Chuyến đi nào cũng háo hức như lần đầu tiên.

Các sản vật đặc trưng của các dân tộc ở xã Ya Tăng được đưa về thị trấn Sa Thầy giới thiệu, bán.

Nhấp chén rượu sâm dây pha mật ong rừng Ya Tăng trước khi lên đường, A Điểu liên tưởng và tự tin: Xưa, từ các buôn làng heo hút ở núi Ngọc Linh xuất hiện loài thảo dược được cộng đồng người Xơ-đăng và một số dân tộc anh em khác vừa chữa bệnh vừa bồi bổ sức khỏe giờ thành sản phẩm nức tiếng khắp nước đó là sâm Ngọc Linh. Giữa mênh mông đại ngàn còn nhiều dược thảo khác mà buôn làng nôm na gọi chung là sản vật. Bằng sự chăm chỉ kiếm tìm, khát vọng bảo tồn, gìn giữ rồi trong tương lai sẽ có những sản phẩm nữa được khắp nơi ưa chuộng không phải là giấc mơ viển vông.

Nhớ lần về phố thị mới đây, nét mặt chị K’Linh ở Ya Xiêr (huyện Sa Thầy) bừng lên niềm vui, chia sẻ: Có người phải đăng ký mãi mới được đi. Được đi rồi thì đứng giới thiệu cả ngày cũng không biết mệt. Đầu Xuân 2019, các sản phẩm đặc trưng từ xã Ya Xiêr được chọn đưa về trung tâm huyện Sa Thầy giới thiệu đến Nhân dân địa phương và khách du lịch khắp nơi có: Chuối leo núi sấy khô Ya Xiêr, rượu cần Ya Xiêr và nhiều loại dược liệu bổ dưỡng do chính tay những người ở buôn làng tìm, trồng, chế biến...

Gửi đi những thông điệp

Mỗi sản vật từ các buôn sâu đem về miền xuôi, thị tứ không đơn giản là món ăn, sản phẩm mà ở đó còn toát lên nhiều thông điệp. Anh Rơ Mah Long chân tình bộc bạch rằng: Món muối kiến vàng này thì có một số nơi cũng làm được nhưng hiếm đâu có vị chua trộn lẫn trong vị ngọt, đậm đà như muối kiến vàng Krông Pa. Muối kiến vùng này được làm theo bí quyết riêng biệt với các nguyên tắc nghiêm ngặt phải tuân thủ đó là an toàn sức khỏe, chính xác trọng lượng. Nguyên liệu chủ đạo của món này không gì khác ngoài kiến vàng. Loài kiến xuất hiện chủ yếu ở các vườn cây ăn quả trên cao nguyên nên hấp thụ được nhiều hương hoa và sự tinh túy.

Các sản vật đặc trưng của xã Ya Xiêr được đưa về trung tâm huyện Sa Thầy giới thiệu.

Như một báo hiệu tích cực, từ Tết đến nay, Rơ Mah Long đã nhận được đơn đặt hàng lên đến 250kg muối kiến vàng...

Tất cả các sản vật từ buôn, từ xã khi xuất bán đi nơi khác dù là nhỏ lẻ hay khối lượng lớn thì cũng luôn phải ghi chi tiết xuất xứ và cam kết bảo đảm tuyệt đối là “hàng sạch”. Quá trình tạo ra mỗi loại cây, quả, hạt trải qua muôn trùng gian khó, thất bát nhưng trăm người như một chung một lời thề không tráo, độn sản phẩm.

Nâng cao đời sống

Bền bỉ khích lệ lòng chăm chỉ và tinh thần sáng tạo của cộng đồng các dân tộc trong xã, ông Rơ Mah Nhơn, Chủ tịch UBND xã Ya Tăng tự hào: Sự hồn hậu, chất phác bám rễ trong mỗi người nên đa số đều thật bụng lắm. Không ai nói dối bao giờ. Vậy nên khách hàng từ nhiều vùng miền khác nhau đến đây mua các sản phẩm đặc trưng của xã họ rất thích thú. Hơn một tháng trước, xã cũng đã tiến hành đưa các sản vật như: Chuối rừng, mật nhân, chanh dây… của các làng xuống trung tâm huyện trưng bày, giới thiệu và bán. Chọn và xây dựng một sản phẩm mũi nhọn sẽ được tiến hành sớm. Từ đó góp phần nâng cao đời sống vật chất lẫn tinh thần cho người dân.

Vừa trở về sau chuyến xuống núi đầu tiên, A Tiến và hàng chục nông dân khác ở xã Ya Xiêr lại tất bật đi khai thác đặc sản. Tiến khoe rằng: Đầu năm phải đi để lấy may. Mọc ven rừng, dọc đồi lại được sơ chế, phơi phóng hoàn toàn tự nhiên dưới nắng trời nên chuối hột rừng khô mang thương hiệu Ya Xiêr, Ya Tăng có hương vị rất đặc biệt hiếm nơi nào có được. Khách từ tận Hà Nội, Đà Nẵng… cũng liên tục điện thoại đặt hàng, hứa hẹn năm 2019 sung túc.

Từ khách hàng trở thành đại lý thu mua, ông Lê Văn Chinh ở TP. Kon Tum (tỉnh Kon Tum) vui mừng nhận định và dự báo: Chất lượng đã giúp các sản phẩm đặc trưng của núi rừng, làng xã trên địa bàn Gia Lai, Kon Tum ngày càng được ưa chuộng. Thế nên, ngay cả các điểm thu mua lớn cũng phải cam kết buôn thật, bán thật. Trước đây từng có thương lái trộn lẫn gạo thường vào gạo rẫy, bị lộ đã phải nghỉ kinh doanh. Từ Tết Nguyên đán đến nay đã có gần 200 đơn đặt hàng gửi về, hứa hẹn trong năm Kỷ Hợi này, hàng ngàn hộ dân sẽ no ấm hơn nhờ các sản vật của chính làng mình.

HÀ VĂN ĐẠO