Mỏi mòn chờ được xây nhà mới

Huyện Đắk Glong có 30 dân tộc cùng sinh sống, trong đó đồng bào DTTS chiếm khoảng 60% dân số toàn huyện. Thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là Chương trình MTQG 1719, nhiều hộ dân trên địa bàn xã Quảng Khê được hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà ở. Nhưng vì đất ở hiện tại lại nằm trong khu vực quy hoạch phát triển du lịch nên các hộ dân chưa được xóa nhà dột nát.

Lập gia đình rồi tách hộ, vợ chồng anh K’lim dân tộc Mạ ở bon Sa Diêng, xã Quảng Khê, huyện Đắk Glong, dựng tạm căn nhà bằng cây lồ ô đập dập trên đất của bố mẹ để ở. 2 năm trước, gia đình anh được xét duyệt, bố trí kinh phí hỗ trợ nhà ở theo Dự án 1, Chương trình MTQG 1719. Tuy nhiên, quỹ đất của địa phương không còn, chính quyền vận động người thân cho tặng và bố mẹ anh K’lim đồng ý cho đất để vợ chồng anh làm nhà.

Những tưởng cuộc sống của gia đình 4 người của anh K’lim, sẽ bước sang trang mới nhờ sự quan tâm hỗ trợ của Nhà nước và người thân. Song, phần đất bố mẹ cho anh lại bị quy hoạch vào phân khu chức năng phát triển du lịch, theo Quyết định số 2081, ngày 09/12/2022 của UBND tỉnh Đắk Nông, không thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Từ đó đến nay, dự án xây dựng nhà vẫn nằm im tại chỗ, gia đình anh K’lim vẫn phải sống trong căn nhà xuống cấp, dột nát, tiếp tục chờ đợi chính quyền tháo gỡ vướng mắc.

Ngước mắt nhìn quanh ngôi nhà cũ được quây bằng những thân cây lồ ô đập dập đang dần mục nát theo thời gian, anh K’lim chia sẻ: căn nhà này được dựng từ khi vợ chồng mình ra ở riêng. Nhà dựng tạm bợ nên xuống cấp nhanh, phên tre lô ô bị mục, mưa xuống là lại bị dột hoặc nước hắt từ bên ngoài vào. Khi nghe thông báo được hỗ trợ kinh phí xây nhà, vợ chồng, con cái mừng vui lắm. Nhưng chờ mãi chính quyền vẫn chưa giải quyết được thủ tục, giấy tờ, chúng tôi mong xây nhà sớm được ngày nào hay ngày đó.

Hoàn cảnh tương tự như anh K’lim, gia đình bà H’Ốch ở bon Sa Ú Dru, xã Quảng Khê, cũng thuộc đối tượng được hỗ trợ nhà ở, nhưng phần đất dự định xây dựng bị vướng ranh giới phân khu chức năng phát triển du lịch.

Trong căn nhà gỗ xuống cấp, bà H’Ốch tâm sự: Căn nhà gỗ này đã dựng từ lâu nên nhiều tấm ván đã mục. Bản thân tôi mắc bệnh hiểm nghèo, nhưng hoàn cảnh khó khăn không có tiền chữa bệnh nên việc làm nhà là rất khó. Khi biết gia đình được hỗ trợ nhà, cả gia đình đều mừng vui, nhưng tôi chờ mãi, đến giờ vẫn chưa thể xây dựng.

Không riêng xã Quảng Khê, một số địa phương khác trên địa bàn huyện Đắk Glong cũng gặp khó khăn trong việc hỗ trợ đất ở, nhà ở vì vướng quy hoạch. Cụ thể, xã Đắk Plao, Đắk Som cũng nằm trong phân khu chức năng phát triển du lịch, còn xã Đắk Ha, Quảng Sơn lại thuộc ranh giới quy hoạch vùng khoáng sản bô xít.

Vì nằm trong quy hoạch, không thể chuyển đổi mục đích sử sụng đất mà đến nay nhiều hộ dân được hỗ trợ kinh phí làm nhà vẫn mỏi mòn chờ đợi.

Nỗ lực tháo gỡ khó khăn

Theo kết quả rà soát cuối năm 2022, huyện Đắk Glong có 4.545 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 25,68%. Thực hiện Chương trình MTQG 1719, nhiều hộ gia đình trên địa bàn được hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà ở theo Dự án 1, Chương trình MTQG 1719, năm 2022 huyện Đắk Glong xét duyệt 40 hộ được hỗ trợ đất ở, 50 hộ được hỗ trợ xây nhà ở, 63 hộ được hỗ trợ đất sản xuất với tổng kinh phí 5,3 tỷ đồng. Năm 2023, huyện Đắk Glong tiếp tục được duyệt hỗ trợ đất ở cho 46 hộ, nhà ở cho 70 hộ và đất sản xuất cho 17 hộ với tổng kinh phí 5,4 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, đất của các hộ dân đang nằm trong quy hoạch phân khu phát triển du lịch và bô xít nên chưa thể giải quyết hỗ trợ cho người dân. Đến nay, việc giải ngân thực hiện 3 nội dung trên vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc chưa thể giải ngân.

Bà Hoàng Thị Mỵ, Phó trưởng Phòng Dân tộc huyện Đắk Glong cho biết, huyện đã và đang triển khai nhiều giải pháp, nỗ lực tháo gỡ khó khăn để thực hiện hỗ trợ cho người dân. Huyện đã thành lập Tổ giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, do Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường làm tổ trưởng. Sau khi kiểm tra thực tế và làm việc với các địa phương, tổ sẽ tổng hợp báo cáo, tham mưu UBND huyện phương án tháo gỡ. Cụ thể là tạo điều kiện thuận lợi nhất để giải quyết tách thửa, chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho các hộ đồng bào DTTS theo quy định pháp luật, để triển khai chương trình.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Đắk Glong Trần Nam Thuần cho biết: quá trình triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia có nhiều nội dung còn vướng mắc, liên quan đến quy hoạch và đã báo cáo cụ thể. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của huyện là hiện nay quỹ đất để hỗ trợ giải quyết vấn đề đất ở, đất sản xuất không còn. Nếu không giải quyết được đất ở thì cũng khó hỗ trợ được nhà ở cho người dân.

Để giải quyết đất ở cho người dân, huyện làm việc với các xã, tích cực vận động người thân (bố, mẹ, anh chị em ruột) cho tặng đất. Sau đó, huyện sẽ kiến nghị các cấp có thẩm quyền tạo điều kiện, xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật, rồi hỗ trợ người dân xây dựng nhà ở.