Tại các Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN và các Đối tác đã kiểm điểm, đánh giá hợp tác hai bên thời gian qua và trao đổi, đề ra những định hướng phát triển quan hệ ASEAN với các Đối tác, đồng thời dành thời gian trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Các Đối tác nhấn mạnh coi trọng quan hệ với ASEAN, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và hội nhập khu vực, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tham gia, đóng góp trách nhiệm và xây dựng vào những nỗ lực của ASEAN nhằm ứng phó hiệu quả với các thách thức chung, thúc đẩy xây dựng cấu trúc khu vực rộng mở, bao trùm, minh bạch và đề cao luật pháp quốc tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ ASEAN -Nhật Bản

* Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 25, Lãnh đạo các nước ASEAN và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio hoan nghênh những tiến triển tích cực trong quan hệ ASEAN-Nhật Bản thời gian qua. Hợp tác kinh tế ASEAN-Nhật Bản là một điểm sáng trong nỗ lực phục hồi và phát triển bền vững của khu vực. Năm 2021, Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ 3 của ASEAN, với tổng kim ngạch thương mại đạt 240,2 tỉ USD.

Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio nhấn mạnh coi trọng mối quan hệ đối tác gần 5 thập kỷ với ASEAN, tái khẳng định ủng hộ đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực cũng như Quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP), cam kết tiếp tục tích cực tham gia, đóng góp tích cực, hiệu quả vào các cơ chế do ASEAN chủ trì.

Hướng tới kỷ niệm 50 năm quan hệ vào năm 2023, với khẩu hiệu "Tình hữu nghị Vàng, Những cơ hội Vàng" (Golden Friendship, Golden Opportunities), ASEAN và Nhật Bản nhất trí phối hợp chặt chẽ tổ chức thành công Hội nghị Cấp cao kỷ niệm vào tháng 12/2023 tại Tokyo, cùng nhìn lại chặng đường đã đi qua và định hướng phát triển trong giai đoạn tiếp theo, tạo thêm xung lực mới cho sự phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Nhìn về tương lai, ASEAN và Nhật Bản nhất trí tập trung hỗ trợ lẫn nhau thúc đẩy phục hồi toàn diện, trong đó phục hồi kinh tế là động lực chính, trong khi tiếp tục hỗ trợ nhau kiểm soát đại dịch. Nhật Bản cam kết hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực tự cường y tế, trong đó tiếp tục hỗ trợ Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED) vận hành.

ASEAN mong muốn cùng Nhật Bản nỗ lực duy trì và thúc đẩy trao đổi thương mại, đầu tư, ổn định chuỗi sản xuất và cung ứng tại khu vực, triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ASEAN-Nhật Bản (AJCEP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), đồng thời đẩy mạnh hợp tác chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, hợp tác bảo đảm an ninh biển, quản lý thiên tai, giao lưu nhân dân, thanh niên, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng sạch và tăng trưởng xanh.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao tầm quan trọng của mối quan hệ giữa ASEAN với Nhật Bản, Đối tác đầu tiên của ASEAN, hiểu nhau rất rõ, quan hệ rất chặt chẽ, hợp tác rất hiệu quả suốt nửa thế kỷ qua, trở thành hình mẫu hợp tác giữa ASEAN và Đối tác, đóng góp tích cực cho hoà bình, an ninh, ổn định và phát triển thịnh vượng của mỗi bên và cả khu vực.

Định hướng phát triển quan hệ hai bên thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư phát triển cần là nền tảng, là động lực và là ưu tiên trong bối cảnh hồi phục sau COVID-19. Chính phủ các nước ASEAN đã và sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư Nhật Bản ổn định, mở rộng sản xuất, kinh doanh, nhất là các ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghệ cao; đồng thời mong Nhật Bản tạo thuận lợi hơn đối với xuất khẩu các mặt hàng nông sản của Việt Nam và các nước ASEAN, đa dạng hoá các chuỗi cung ứng.

Thủ tướng đề nghị hai bên tăng cường phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, mong Nhật Bản hỗ trợ ASEAN thúc đẩy chuyển đổi năng lượng công bằng, công lý, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, ưu tiên phát triển hạ tầng chiến lược ở các nước ASEAN, nhất là phát triển đường sắt tốc độ cao, kết nối giao thương với nhau, đảm bảo an ninh tài chính, an ninh năng lượng, lương thực.

Đề cao cách tiếp cận người dân là trung tâm, chủ thể của mọi hoạt động cần là nhận thức chung của các Chính phủ, Thủ tướng đề nghị Nhật Bản cùng ASEAN thúc đẩy giao lưu nhân dân, văn hoá, thúc đẩy du lịch, chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao, tạo điều kiện thuận lợi cho lao động và thực tập sinh Việt Nam và các nước ASEAN làm việc tại Nhật Bản. Nhân dịp này, Thủ tướng cảm ơn Nhật Bản đã tạo điều kiện thuận lợi cho hơn 400.000 người Việt Nam đang làm việc, sinh sống hòa thuận, hợp tác cùng người dân Nhật Bản theo đúng luật pháp.

Việt Nam nhất trí thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Hoa Kỳ

* Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 10, bày tỏ vui mừng gặp lại sau Hội nghị Cấp cao đặc biệt hồi tháng 5/2022 tại Washington DC, Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đánh giá cao tầm quan trọng của mối quan hệ đối tác với hoà bình, an ninh và phát triển thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới. Nhân dịp này, các Lãnh đạo ASEAN và Hoa Kỳ đã thông qua Tuyên bố chung thiết lập Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai bên.

Tổng thống Joe Biden khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và Quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP), mong muốn phối hợp chặt chẽ cùng ASEAN đẩy mạnh triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện ASEAN-Hoa Kỳ vừa được thiết lập, mở ra kỷ nguyên mới trong quan hệ hai bên, chung tay cùng ASEAN ứng phó hiệu quả các thách thức chung khu vực và toàn cầu. Nhân dịp này, Tổng thống Biden công bố hỗ trợ thêm 850 triệu USD cho khu vực ASEAN trong năm 2023 nhằm thúc đẩy hợp tác thực chất và hiệu quả giữa hai bên.

ASEAN và Hoa Kỳ hoan nghênh những tiến triển hợp tác tích cực giữa hai bên thời gian qua, trong đó có những kết quả đáng khích lệ trong triển khai Kế hoạch hành động ASEAN-Hoa Kỳ giai đoạn 2021-2025. Năm 2021, Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ hai và là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất của ASEAN, chiếm 23% trong tổng số vốn FDI vào khu vực.

Thời gian tới, ASEAN và Hoa Kỳ nhất trí tiếp tục ưu tiên thúc đẩy phục hồi toàn diện, hướng tới phát triển xanh và bền vững. Cùng với các nỗ lực duy trì và thúc đẩy trao đổi thương mại, đầu tư, ổn định chuỗi cung ứng, ASEAN cũng mong muốn cùng Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ nâng cao năng lực y tế, đồng thời mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực mới như ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững, chuyển đổi số, năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, hợp tác biển bền vững, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao những cam kết mạnh mẽ của Hoa Kỳ đối với ASEAN, nỗ lực nâng tầm hợp tác đóng góp tích cực hơn nữa cho hoà bình, ổn định và thịnh vượng chung. Thủ tướng nhất trí thông qua Tuyên bố thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Hoa Kỳ, đóng góp xây dựng mối quan hệ chặt chẽ đối phó hiệu quả với thách thức toàn cầu, vì một ASEAN tự lực, tự cường, phồn vinh và thịnh vượng.

Chia sẻ định hướng phát triển quan hệ thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh trong tình hình kinh tế khu vực và toàn cầu suy giảm hiện nay, ASEAN và Hoa Kỳ cần ưu tiên đẩy mạnh trao đổi thương mại, đầu tư, đẩy nhanh các nỗ lực phục hồi bền vững sau đại dịch. Khẳng định quan điểm nhất quán của Việt Nam là áp dụng mọi biện pháp tốt nhất hỗ trợ các nhà đầu tư, doanh nghiệp Hoa Kỳ, Thủ tướng đề nghị Hoa Kỳ, với vị trí, vai trò, uy tín, kinh nghiệm và nguồn lực của mình, hỗ trợ ASEAN để hàng hoá được rộng mở vào thị trường Hoa Kỳ, đồng thời giúp chuyển đổi cơ cấu kinh tế, phát triển kinh tế số, thương mại điện tử.

Hướng tới tương lai tự cường và bền vững, Thủ tướng đánh giá cao vai trò quan trọng và các cam kết mạnh mẽ của Hoa Kỳ trong thúc đẩy đoàn kết quốc tế và đề cao chủ nghĩa đa phương, chung tay đề ra những giải pháp toàn cầu để giải quyết hiệu quả các vấn đề toàn cầu.

Theo đó, Thủ tướng đề nghị Hoa Kỳ tăng cường hỗ trợ các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, nâng cao năng lực tự cường y tế, chủ động ứng phó dịch bệnh, ứng phó biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng xanh, trong đó có chuyển đổi năng lượng công bằng, công lý. Đồng thời, Thủ tướng mong Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ ASEAN phát triển bền vững tiểu vùng Mê Công thông qua Đối tác Mê Công-Hoa Kỳ, trong đó có hỗ trợ tăng cường khả năng chống chịu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương tại đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

ASEAN giữ vị trí trung tâm trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Canada

* Tại Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm ASEAN-Canada, Lãnh đạo các nước ASEAN và Thủ tướng Canada Justin Trudeau hoan nghênh những kết quả đáng khích lệ đạt được trong 45 năm đối thoại và hợp tác giữa ASEAN và Canada.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau khẳng định Canada luôn là đối tác tin cậy, trước sau như một của ASEAN, coi trọng quan hệ với ASEAN, nhấn mạnh ASEAN giữ vị trí trung tâm trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Canada sắp công bố và mong muốn nâng cấp quan hệ ASEAN-Canada lên Đối tác chiến lược.

Hợp tác hai bên thời gian qua, trong đó có hợp tác kinh tế, thương mại, ghi nhận những tiến triển tích cực. Trong năm 2021, kim ngạch thương mại hai chiều tăng 17,5% và đầu tư của Canada vào ASEAN tăng 4,6%. Hai bên nhất trí triển khai đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) ASEAN-Canada. Các nước ASEAN đánh giá cao Canada đã tích cực hỗ trợ phòng chống dịch bệnh COVID-19 trong thời gian vừa qua.

Về định hướng phát triển thời gian tới, các Lãnh đạo ASEAN và Canada chia sẻ nhận định còn nhiều tiềm năng để phát triển quan hệ hai bên, trước mắt tập trung hỗ trợ lẫn nhau thúc đẩy phục hồi toàn diện hướng tới phát triển xanh và bền vững. Theo đó, hai bên nhất trí tiếp tục phối hợp kiểm soát và đẩy lùi đại dịch, hỗ trợ nâng cao năng lực tự cường y tế, đẩy mạnh trao đổi thương mại và đầu tư, nỗ lực đàm phán xây dựng FTA ASEAN-Canada mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp hai bên, tăng cường hợp tác chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, giáo dục, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển cơ sở hạ tầng, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, quản lý thiên tai, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu, thu hẹp khoảng cách phát triển… Qua đó, góp phần nâng tầm và phát triển toàn diện quan hệ đối tác ASEAN-Canada trong thời gian tới.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh ASEAN và Canada tuy xa xôi nhưng không cách lòng, cùng chung mục đích, hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững vì thịnh vượng chung. Theo đó, Thủ tướng ủng hộ về nguyên tắc đối với việc nâng cấp quan hệ ASEAN-Canada lên Đối tác chiến lược, đồng thời đề nghị thực hiện các quy trình theo quy định của ASEAN về vấn đề này.

Hướng tới tương lai, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN và Canada cần tăng cường tham vấn chặt chẽ, phối hợp lập trường trong nhiều vấn đề quan trọng, đóng góp trách nhiệm hơn nữa đối với duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Đồng thời, hai bên cần khai thác, phát huy hiệu quả hơn những tiềm năng, thế mạnh riêng, đáp ứng nhu cầu cấp bách, phục hồi sau đại dịch, phát triển bền vững, nhất là phát triển xanh, bảo vệ môi trường.

Theo đó, cần ưu tiên đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, trong đó triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương và nỗ lực thúc đẩy đàm phán xây dựng FTA giữa hai bên, kêu gọi các doanh nghiệp Canada đầu tư nhiều hơn nữa vào ASEAN và hỗ trợ các doanh nghiệp của ASEAN tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, và đề nghị Canada tiếp tục hỗ trợ, mở cửa thị trường, tạo điều kiện cho hàng hoá Việt Nam và các nước ASEAN, nhất là mặt hàng nông thuỷ sản, hoa quả mùa vụ xuất khẩu nhiều hơn nữa sang thị trường Canada.

Thủ tướng đề nghị hai bên đẩy mạnh hợp tác giáo dục, đào tạo, hỗ trợ ASEAN phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thông qua cấp học bổng cho học sinh, sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam và các nước ASEAN. Đồng thời, mong rằng chính phủ Canada sẽ tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân Việt Nam và các nước ASEAN đang sinh sống, làm việc và học tập tại Canada theo đúng luật pháp.

* Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực tại các Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN và Đối tác đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và bảo đảm hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực, tạo điều kiện cho các nỗ lực phục hồi và phát triển bền vững hiện nay, là lợi ích và trách nhiệm chung của tất cả các nước.

ASEAN đề nghị các Đối tác ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông cũng như nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, xây dựng Biển Đông thành vùng biển hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.

Các Đối tác tiếp tục bày tỏ ủng hộ vai trò và nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình. Quan ngại sâu sắc các diễn biến phức tạp trên bán đảo Triều Tiên, nhất là các vụ thử tên lửa gần đây, ASEAN ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy hoà bình, ổn định và phi hạt nhân hoá hoàn toàn bán đảo Triều Tiên, khẳng định sẵn sàng đóng vai trò xây dựng, tạo thuận lợi cho đối thoại giữa các bên liên quan tại các cơ chế do ASEAN chủ trì.

* Tối cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cùng lãnh đạo các nước ASEAN và đối tác dự chiêu đãi cho Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen chủ trì./.