Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến Campuchia.

Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Vương quốc Campuchia Samdech Techo Hun Sen đã có nhiều cuộc điện đàm và gặp gỡ tại nhiều sự kiện, diễn đàn khác nhau. Chuyến thăm càng có ý nghĩa trong bối cảnh năm 2022 cũng là năm kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam - Campuchia.

"Gian nan mới biết bạn hiền, hoạn nạn mới hiểu lòng nhau"

Sự gần gũi về địa lý cùng với những nét tương đồng về văn hóa lịch sử là nền tảng vững chắc để Việt Nam và Campuchia vun đắp và phát triển một trong những mối quan hệ có truyền thống lâu đời tại khu vực Đông Nam Á.

Ngày 23/6/1967 trong bức điện gửi Quốc vương Campuchia Norodom Sihanouk, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ: "Việc đặt quan hệ ngoại giao giữa hai nước chúng ta là biểu tượng rực rỡ của mối tình hữu nghị thân thiết đoàn kết chiến đấu. Đó là một sự kiện lịch sử quan trọng giữa Việt Nam và Campuchia. Một nhân tố tích cực trong việc gìn giữ hòa bình ở Đông Dương và Đông Nam Á".

Chỉ một ngày sau đó, ngày 24/6/1967, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Vương quốc Campuchia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra một chương mới trong lịch sử hai nước.

Trong bức điện khác gửi Quốc trưởng Norodom Shihanouk (ngày 8/11/1968) nhân dịp chúc mừng Campuchia kỷ niệm 15 năm Ngày Độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục nhấn mạnh: "Ngày nay cũng như ngày mai, hai nước chúng ta mãi mãi là người bạn thân thiết".

Năm 2005, lãnh đạo cấp cao hai nước đã thống nhất đề ra phương châm mới trong phát triển quan hệ song phương là "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài". Với định hướng đó, quan hệ hai nước đã không ngừng được củng cố và phát triển trên mọi lĩnh vực, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực và trên thế giới.

Thời gian qua, quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài giữa hai nước tiếp tục phát triển ổn định. Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì các chuyến thăm, tiếp xúc và trao đổi dưới nhiều hình thức kể cả khi dịch COVID-19 còn diễn biến phức tạp.

Sau khi hai nước mở cửa trở lại và Campuchia tổ chức thành công bầu cử xã/phường khóa V, trao đổi đoàn cấp cao và các cấp tăng mạnh.

Về phía Campuchia, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) Samdech Techo Hun Sen dự cuộc gặp Người đứng đầu ba Đảng Việt Nam - Lào - Campuchia tại Hà Nội (26/9/2021); Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Heng Samrin thăm chính thức Việt Nam (12-14/9/2022); Chủ tịch Thượng viện Campuchia Samdech Say Chhum thăm chính thức Việt Nam (24-26/10/2022); Đại tướng Hun Manet, Phó Tổng Tư lệnh kiêm Tư lệnh Lục quân, Quân đội Hoàng gia Campuchia thăm Việt Nam tháng 8/2022.

Về phía Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc thăm cấp Nhà nước tới Campuchia (21-22/12/2021); Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Chủ tịch CPP Hun Sen (29/1 và 27/6/2022); Thủ tướng Phạm Minh Chính điện đàm với Thủ tướng Hun Sen (29/1, 12/4, 7/5, 7/6/2022). Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp song phương Thủ tướng Hun Sen bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN – Mỹ tại Washinton D.C (11/5/2022) và lễ kỷ niệm 45 năm "Con đường tiến tới đánh đổ chế độ diệt chủng của Thủ tướng Hun Sen" (21/6/2022).

Hai bên phối hợp tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa trong khuôn khổ Năm Hữu nghị Việt Nam - Campuchia kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (24/6/1967 - 24/6/2022), như lễ kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Campuchia tại Hà Nội tháng 6/2022 với sự tham dự của đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia "Năm Hữu nghị Việt Nam-Campuchia 2022" và Phó Thủ tướng Campuchia Men Sam An.

Lễ kỷ niệm 45 năm "Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot" được tổ chức tại khu vực biên giới hai nước dưới sự đồng chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hun Sen.

Đây là hoạt động kỷ niệm ngày 20/6/1977, khi Samdech Techo Hun Sen- lúc đó là lãnh đạo Trung đoàn - cùng đồng đội quyết định sang Việt Nam bày tỏ mong muốn nhận được sự giúp đỡ từ Việt Nam.

Sự kiện lịch sử quan trọng này không chỉ đánh dấu sự khởi đầu hành trình cách mạng cứu đất nước và nhân dân Campuchia thoát nạn diệt chủng, hồi sinh đất nước mà còn minh chứng sống động cho tình đoàn kết gắn bó giữa hai dân tộc Việt Nam - Campuchia.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm này, Samdech Techo Hun Sen đã nhấn mạnh: Hành trình hướng tới lật đổ chế độ Pol Pot" đã mang lại hòa bình cho đất nước Campuchia, tiến tới Hiệp định Paris, tiếp tục tiến tới thắng lợi cuối cùng và thực hiện chính sách hòa hợp và độc lập dân tộc. Lịch sử khắc ghi nghĩa cử của quân đội Việt Nam cứu người dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot. "Gian nan mới biết bạn hiền, hoạn nạn mới hiểu lòng nhau", Samdech Techo Hun Sen nhấn mạnh.

Việt Nam đứng đầu ASEAN về đầu tư vào Campuchia

Cũng trong thời gian qua, quan hệ hợp tác giữa các bộ, ngành, địa phương hai nước với các cơ chế hợp tác thiết thực được triển khai ngày càng hiệu quả, đưa quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực ngày càng đi vào chiều sâu. Các hoạt động ngoại giao nhân dân của Mặt trận, Nhóm Nghị sĩ hữu nghị, Hội Hữu nghị, các tổ chức đoàn thể quần chúng của hai nước, nhất là tại các tỉnh biên giới diễn ra sôi nổi và rộng khắp, góp phần nâng cao sự hiểu biết của nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về truyền thống đoàn kết, hữu nghị, hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau giữa hai dân tộc và nhân dân hai nước.

Hợp tác kinh tế thương mại, đầu tư giữa hai nước phát triển nhanh chóng và đạt được những kết quả đáng khích lệ. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2021 đạt 9,54 tỷ USD, tăng 79,1% so với năm 2020; 9 tháng đầu năm 2022 đạt 8,45 tỷ USD, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm 2021 (Việt Nam xuất siêu sang Campuchia với giá trị 487,7 triệu USD).

Đến nay, Việt Nam có 198 dự án đầu tư còn hiệu lực ở Campuchia với tổng vốn đăng ký đạt 2,92 tỷ USD, đứng đầu ASEAN và trong tốp 5 nước có đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Campuchia, đồng thời đứng thứ 2 trong số 79 quốc gia và vùng lãnh thổ Việt Nam có đầu tư.

Các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam tại Campuchia đã và đang đóng góp tích cực vào công tác an sinh xã hội và sự phát triển thịnh vượng của Vương quốc Campuchia.

Hợp tác quốc phòng, an ninh, biên giới tiếp tục được tăng cường. Trên cơ sở các Hiệp ước, Hiệp định và thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao hai nước, các cơ quan chức năng, chính quyền và nhân dân địa phương biên giới hai bên đang phối hợp tích cực triển khai công tác phân giới cắm mốc trên đất liền.

Năm 2019, hai bên đã ký hai văn kiện pháp lý ghi nhận thành quả phân giới cắm mốc khoảng 84% đường biên giới trên đất liền Việt Nam - Campuchia. Hai bên đang nỗ lực đàm phán giải quyết 16% chưa hoàn thành phân giới cắm mốc để tiếp tục xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển bền vững. Chính phủ hai nước cam kết tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho kiều dân hai nước sinh sống trên lãnh thổ của nhau, phù hợp với luật pháp mỗi nước.

Các lĩnh vực hợp tác khác về giáo dục - đào tạo, giao thông - vận tải, văn hóa, y tế, viễn thông... cũng được quan tâm, đẩy mạnh. Hằng năm, Việt Nam cấp hàng trăm suất học bổng dài hạn cho sinh viên Campuchia sang học tại Việt Nam và số lượng sinh viên Việt Nam sang học tập tại Campuchia ngày càng nhiều. Hai nước cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, nhất là ở các địa phương giáp biên giới.

Việt Nam thường xuyên tổ chức các đoàn bác sĩ tình nguyện sang khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho nhân dân Campuchia; các bệnh nhân Campuchia khi sang khám và điều trị bệnh tại Việt Nam được hưởng mức lệ phí khám chữa bệnh như người Việt Nam. Đặc biệt, hai nước luôn quan tâm, giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau trong ứng phó với đại dịch COVID-19.

Du khách Việt Nam tới Campuchia trong 6 tháng đầu năm 2022 đứng vị trí thứ nhất với 143.239 lượt khách, chiếm 28,3% tổng số du khách vào Campuchia.

Hai nước cũng phối hợp chặt chẽ với nhau tại các diễn đàn quốc tế, khu vực và tiểu vùng, nhất là Liên Hợp Quốc, ASEAN và các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, cơ chế CLV, CLMV, ACMECS,… góp phần nâng cao uy tín và vị thế của mỗi nước ở khu vực và trên thế giới.

Ưu tiên cao cho quan hệ Việt Nam - Campuchia

Với nhiều ý nghĩa quan trọng, chuyến thăm Campuchia của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ góp phần phát triển quan hệ giữa Việt Nam với các nước láng giềng, các nước ASEAN; trong đó dành ưu tiên cao cho mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài với Campuchia; tiếp tục đưa quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước đi vào giai đoạn phát triển mới trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi, hợp tác hiệu quả, tôn trọng lợi ích của nhau.

Trong không khí hữu nghị, gắn bó của "Năm Hữu nghị Việt Nam - Campuchia 2022", chuyến thăm cho thấy sự phối hợp, hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau giữa Việt Nam và Campuchia tại các diễn đàn khu vực và quốc tế; thể hiện sự ủng hộ của Việt Nam với Campuchia đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2022, cùng đóng góp thúc đẩy đoàn kết, thống nhất, củng cố vai trò trung tâm, nâng cao năng lực tự cường của ASEAN trong ứng phó với các thách thức đặt ra.

Chuyến thăm sẽ tiếp tục đưa quan hệ với Campuchia đi vào thực chất, hiệu quả trên mọi mặt chính trị - ngoại giao, quốc phòng - an ninh; kinh tế, thương mại, đầu tư (trong đó phát huy thế mạnh của thương mại biên giới và nâng cao hiệu quả của hệ thống cửa khẩu); hợp tác biên giới; văn hóa, giáo dục…

Cũng trong chuyến thăm, Thủ tướng Chính phủ sẽ gặp gỡ cộng đồng người Việt Nam ở sở tại, thể hiện sự quan tâm sâu sắc, sự thấu hiểu, sẻ chia của Đảng và Nhà nước đến cộng đồng người Việt Nam vốn còn chịu nhiều khó khăn ở sở tại, góp phần triển khai Kết luận 12-KL/TW ngày 12/8/2021 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, góp phần phát huy khối đại đoàn kết và sức mạnh toàn dân tộc./.