Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì lễ đón Thủ tướng Hun Sen và đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Campuchia sang tỉnh Bình Phước thăm một số di tích liên quan đến sự kiện ngày 20/6/1977, khi Thủ tướng Hun Sen, lúc đó là lãnh đạo Trung đoàn, cùng một số cán bộ yêu nước của Campuchia vượt biên giới sang tìm kiếm sự giúp đỡ của Việt Nam, bắt đầu hành trình cách mạng cứu đất nước và nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng.

Cùng dự lễ đón, về phía Việt Nam có các đồng chí Bộ trưởng Quốc phòng, Công an, Ngoại giao; Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bí thư Tỉnh ủy các tỉnh Bình Phước và Tây Ninh; Đại sứ Việt Nam tại Campuchia và một số lãnh đạo các cơ quan trung ương, địa phương và tư lệnh các quân khu liên quan. Tháp tùng Thủ tướng Hun Sen có 6 Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng, tướng lĩnh quân đội, lãnh đạo một số bộ, ngành và địa phương liên quan và Đại sứ Campuchia tại Việt Nam.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hun Sen đã đến thăm bia đá lưu niệm tại khu vực X16 thuộc xã Lộc Tấn, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước - điểm dừng chân đầu tiên trên lãnh thổ Việt Nam của Thủ tướng Hun Sen và đồng đội đúng ngày này cách đây 45 năm. Hai Thủ tướng đã cùng trồng cây lưu niệm tại địa danh lịch sử X16, là một trong các địa danh như Thủ tướng Hun Sen từng nói "là đáng nhớ nhất trong cuộc đời mình và góp phần thay đổi đất nước Campuchia sau này".

Nói chuyện với đại diện quần chúng nhân dân địa phương tỉnh Bình Phước, Thủ tướng Hun Sen ôn lại một số kỷ niệm không thể quên về khởi đầu gian nan của hành trình cứu nước; nhấn mạnh ý nghĩa của tình đoàn kết, hữu nghị gắn bó giữa nhân dân hai nước; đồng thời cảm ơn sự giúp đỡ của quân đội và nhân dân Việt Nam đối với ông và nhân dân Campuchia trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giành lại tự do, hòa bình và hồi sinh đất nước Chùa Tháp.

Thủ tướng Campuchia cho biết, ở thời điểm đó, nếu không có sự giúp đỡ của phía Việt Nam thì ông có thể đã mất tính mạng và chưa biết tương lai của đất nước Campuchia sẽ như thế nào.

Ông nhắc lại việc đặt chân lên đất Việt Nam lúc 2h sáng và tới chiều tối ngày 21/6, ông lần đầu tiên được ăn bữa cơm sau hơn 1 năm - một bữa ăn mà ông coi là "vô giá", một bữa ăn "bằng hàng ngàn, hàng vạn tấn gạo ngày nay".

Theo Thủ tướng Hun Sen, 45 năm qua, quan hệ giữa hai nước đã ngày càng phát triển. "Xin gửi lời cảm ơn tới những người dân Việt Nam có mặt tại đây, tới những người không có mặt hôm nay và tới cả linh hồn những người đã hy sinh để cứu giúp tôi và giúp đỡ người dân Campuchia. Chúng ta quen biết nhau, giúp đỡ nhau từ lúc khó khăn, khi đó đã biết ai là bạn tốt", Thủ tướng Hun Sen xúc động chia sẻ.

Tiếp đó, Thủ tướng Hun Sen đã chủ trì lễ đón Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sang dự các hoạt động kỷ niệm bên phía Campuchia.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm lần thứ 45 năm Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot tổ chức tại tỉnh Tbong Khmum với sự tham dự của Đoàn đại biểu cấp cao hai nước cùng hàng ngàn người dân Campuchia, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh Lễ kỷ niệm ngày 20/6/1977 có ý nghĩa hết sức quan trọng kỷ niệm 45 năm bắt đầu hành trình đánh đổ chế độ diệt chủng Pol Pot của Thủ tướng Hun Sen, đưa đất nước Campuchia hồi sinh, thể hiện sự hợp tác và đoàn kết đặc biệt giữa hai nước, lại càng có ý nghĩa hơn khi diễn ra trong bối cảnh hai nước đang kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (24/6/1967 - 25/6/2022) và Campuchia vừa tổ chức thành công cuộc bầu cử Hội đồng xã phường khóa V ngày 5/6/2022.

Lên án thảm họa diệt chủng mà người dân Campuchia phải gánh chịu và những tội ác xâm lược tàn bạo của bè lũ Pol Pot đối với nhân dân Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam đã chia sẻ khó khăn, hết lòng giúp để xây dựng lực lượng cho cách mạng Campuchia; đồng thời hỗ trợ và phối hợp với lực lượng nổi dậy Campuchia đấu tranh chống lại Tập đoàn phản động Pol Pot. Đáp lời kêu gọi của Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, sau khi thực hiện quyền tự vệ chính đáng, chặn đứng hành động gây chiến tranh xâm chiếm biên giới Tây Nam Việt Nam của Tập đoàn phản động Pol Pot; Việt Nam đã giúp lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia giải phóng dân tộc khỏi nạn diệt chủng, khôi phục, xây dựng lại đất nước. Đến năm 1989, theo thỏa thuận giữa hai Nhà nước, Việt Nam rút hết quân tình nguyện về trong niềm tự hào, vinh quang, với những tình cảm lưu luyến, thắm thiết nghĩa tình của nhân dân Campuchia anh em, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả, vẻ vang, trong sáng, hiếm có trong lịch sử quan hệ quốc tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Nhân dịp kỷ niệm sự kiện đặc biệt trọng đại này, chúng ta thành kính tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn và sự hy sinh anh dũng của những người con ưu tú của cả hai dân tộc trong cuộc đấu tranh cao cả đó, đặc biệt là các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, các cựu cán bộ, chuyên gia, đội ngũ cựu Quân tình nguyện Việt Nam, đã kề vai sát cánh với những người con anh hùng của đất nước Campuchia anh em không tiếc máu xương, hy sinh thân mình để đánh đổ chế độ diệt chủng, hồi sinh đất nước Campuchia, vun đắp cho tình đoàn kết, gắn bó, hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai dân tộc Việt Nam - Campuchia, khẳng định chính nghĩa và đóng góp vào những lý tưởng cao đẹp của các lực lượng tiến bộ trên thế giới".

Theo Thủ tướng, kỷ niệm 45 năm "Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot" không chỉ nhắc nhở chúng ta ghi nhớ dấu mốc lịch sử về sự khởi nguồn của cuộc đấu tranh vì lương tâm, phẩm giá con người, vì chính nghĩa lật đổ chế độ diệt chủng tàn bạo mà còn là minh chứng sống động về mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết, thủy chung, gắn bó sắt son giữa hai dân tộc Việt Nam – Campuchia.

Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ sự cảm ơn chân thành và sâu sắc về sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu mà các thế hệ lãnh đạo và nhân dân Campuchia đã dành cho nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Hun Sen cảm ơn Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã nhận lời mời tham dự lễ kỷ niệm, phía Việt Nam đã hỗ trợ, phối hợp phía Campuchia tổ chức sự kiện quan trọng này.

Ông nêu rõ, phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tổng kết một cách minh bạch, rõ ràng về hành trình lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot, hồi sinh đất nước của cá nhân ông và nhân dân Campuchia, cũng như về quan hệ giữa hai nước trong lịch sử.

Thủ tướng Hun Sen cho biết khi đó ông có 4 lựa chọn: Một là sử dụng lực lượng mà ông đang chỉ huy để khởi nghĩa vũ trang, nhưng nếu lựa chọn phương án này, lực lượng mà ông chỉ huy sẽ sớm bị tiêu diệt trong bể máu.

Lựa chọn thứ hai là sang Việt Nam; lựa chọn thứ ba là không làm gì, để mặc chế độ diệt chủng Pol Pot tiếp tục gây tội ác và lựa chọn thứ tư là tự sát. Thủ tướng Hun Sen từng kể lại rằng khi ấy "chẳng còn gì ngoài hai bàn tay trắng và ngồi chờ cái chết".

Trong thời khắc gian nan đó, Thủ tướng Hun Sen đã cùng một số cán bộ yêu nước của Campuchia, đã quyết định sang Việt Nam bày tỏ ý nguyện của nhân dân Campuchia mong muốn nhận được sự giúp đỡ từ Việt Nam. Như ông từng phát biểu, căn cứ vào tình hình chính trị trong nước và quốc tế lúc đó, không còn con đường nào khác.

Thủ tướng Hun Sen nhấn mạnh lịch sử đã chứng minh nếu không có "hành trình lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot" bắt đầu vào ngày 20/6/1977 và những sự kiện tiếp theo thì Campuchia không thể có ngày hôm nay.

Ông một lần nữa khẳng định rằng hành động của Việt Nam là hoàn toàn đúng đắn, các chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã tham gia cùng Campuchia trong sự nghiệp giải phóng đất nước, cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot để hồi sinh và phát triển đất nước.

Thủ tướng Hun Sen cũng bày tỏ tự hào đã có nhiều đóng góp cho quan hệ 45 năm qua giữa Việt Nam và Campuchia; trong đó có việc cùng nhau từng bước hoàn thành việc phân giới cắm mốc biên giới, đưa những vùng biên giới từng bị chiến tranh tàn phá thành khu vực hòa bình, ổn định và hợp tác toàn diện.

Hai Thủ tướng bày tỏ vui mừng khi cùng với sự vươn lên mạnh mẽ, không ngừng của đất nước Chùa Tháp, tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống và quan hệ hợp tác toàn diện tốt đẹp giữa Việt Nam và Campuchia tiếp tục được củng cố và phát triển trên nhiều lĩnh vực, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, góp phần quan trọng vào hòa bình, ổn định, phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Hai Thủ tướng khẳng định coi trọng mối quan hệ "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài", mong muốn không ngừng củng cố và tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, cùng nhau thắt chặt, làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ đoàn kết hữu nghị truyền thống quý báu giữa hai dân tộc "mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững".

* Nhân dịp tham dự Lễ kỷ niệm tại Campuchia, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cùng Thủ tướng Hun Sen thăm quan một số hình ảnh và hạng mục công trình khu vực lịch sử quân sự Techo Koh Thmar X16 tại huyện Memot, tỉnh Tbong Khmum của Campuchia; đồng thời cùng trồng cây lưu niệm, cắt băng khánh thành và thăm quan Nhà Hữu nghị Campuchia - Việt Nam.

Thủ tướng Hun Sen nhấn mạnh lễ khánh thành Tòa nhà Hữu nghị do Bộ Quốc phòng Việt Nam hỗ trợ Bộ Quốc phòng Campuchia nhân dịp này có ý nghĩa thiết thực chào mừng kỷ niệm lần thứ 45 năm hành trình lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot và kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Campuchia; góp phần nâng cao hiệu quả hợp tác, xây dựng biên giới Campuchia-Việt Nam hòa bình, ổn định và bền vững./.