Phân quyền trong công tác phổ cập, XMC

Nghị định số 143/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) là một trong số 28 nghị định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp.

Nghị định số 143 bảo đảm phân cấp triệt để các nhiệm vụ giữa cơ quan Nhà nước ở Trung ương với chính quyền địa phương, bảo đảm thẩm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ, quyền điều hành của người đứng đầu Chính phủ đối với lĩnh vực quản lý Nhà nước về giáo dục. Đồng thời, phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.

Nghị định quy định việc thực hiện phân quyền, phân cấp giữa các ngành, lĩnh vực có liên quan bảo đảm đồng bộ, tổng thể, liên thông, không bỏ sót hoặc chồng lấn...

Nghị định số 143 đẩy mạnh phân quyền, phân cấp và phân định rõ thẩm quyền của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND; phân định rõ thẩm quyền chung của UBND và thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND; bảo đảm phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn và năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân định. Theo đó, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh được phân quyền, phân cấp mạnh mẽ hơn trên nhiều lĩnh vực.

Trong đó, về phân quyền công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục, xóa mù chữ (XMC). Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 1 và mức độ 2, XMC mức độ 1 đối với tỉnh quy định tại Điều 25 Nghị định số 20/2014/NĐ-CP ngày 24/3/2014 của Chính phủ về phổ cập giáo dục, XMC.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT chỉ công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 3, XMC mức độ 2 đối với tỉnh quy định tại Điều 25 Nghị định số 20/2014/NĐ-CP.

Quy định trình tự, thủ tục công nhận tỉnh đạt chuẩn

Nghị định 143/2025/NĐ-CP cũng quy định rõ trình tự, thủ tục thực hiện công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục, XMC. Theo đó, hồ sơ đề nghị công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục, XMC, gồm: Báo cáo quá trình thực hiện và kết quả phổ cập giáo dục hoặc XMC kèm theo các biểu thống kê; Biên bản kiểm tra phổ cập giáo dục hoặc XMC của tỉnh đối với xã trên địa bàn tỉnh; Quyết định công nhận xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục hoặc XMC trên địa bàn tỉnh. Thời điểm báo cáo số liệu thống kê phổ cập giáo dục, XMC hằng năm của tỉnh là ngày 10/10.

Về trình tự thực hiện, UBND cấp tỉnh hoàn thành việc tự kiểm tra công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục, XMC theo các quy định hiện hành trước ngày 30/12 hằng năm.

Trong trường hợp đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 1 hoặc mức độ 2 hoặc XMC mức độ 1 thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh công bố việc đạt chuẩn phổ cập giáo dục, XMC và gửi báo cáo Bộ GD&ĐT để tổng hợp, theo dõi.

Trong trường hợp đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 3, XMC mức độ 2, UBND cấp tỉnh lập hồ sơ theo quy định và đề nghị Bộ GD&ĐT kiểm tra hồ sơ, kiểm tra thực tế kết quả thực hiện phổ cập giáo dục, XMC.

Trong trường hợp đủ tiêu chuẩn, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quyết định công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 3, XMC mức độ 2. Trong trường hợp chưa đạt, Bộ GD&ĐT thông báo bằng văn bản cho UBND cấp tỉnh và nêu rõ lý do.