Vỡ òa niềm vui

Là người trực tiếp tham dự tại Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh “Thực hành then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại tại thành phố Tuyên Quang, ông Tô Đình Hiệu, dân tộc Tày, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa Thông tin huyện Bình Liêu (Quảng Ninh) xúc động kể: khi đại diện đoàn Quảng Ninh lên sân khấu nhận Bằng ghi danh, những người ở dưới theo dõi như vỡ òa trong niềm hạnh phúc, một cảm xúc tự hào, xúc động, thiêng liêng đến khó tả. Những tiếng pháo hoa, những lời chúc mừng, những tràng pháo tay, những cái ôm thật chặt…đó là những giây phút thực sự thiêng liêng, tự hào, không thể nào quên.

Ông Hiệu thông tin, đoàn Quảng Ninh có 05 đại biểu tham gia. Khi nhận được tin thực hành Then được ghi danh, những nghệ nhân trong đoàn ai cũng háo hức, mình đi để đón niềm vinh danh về cho cộng đồng người Tày, chung vui với cộng đồng người Tày cả nước và người Tày Quảng Ninh. Nhiều bác còn nói, nhiều lần chỉ nghĩ đến ô tô là say xe nhưng lần này, từ Quảng Ninh lên Tuyên Quang hàng trăm cây số nhưng không bị say xe. 

“Trước thời khắc đón nhận Bằng, đoàn Quảng Ninh được các đại biểu người nước ngoài đến trò chuyện, trao đổi về then. Họ ngỏ ý muốn tìm hiểu, muốn nghe những khúc hát then của Quảng Ninh. Và như sự ngẫu hứng, xen lẫn niềm tự hào, tất cả chúng tôi đã thể hiện các ca khúc then hay nhất, mang đặc trưng then của tỉnh Quảng Ninh. Phần thể hiện được các đại biểu chăm chú lắng nghe, tán thưởng và họ xúc động bởi chúng tôi đã biểu diễn hết mình, cho dù ở dưới khán đài. Còn chúng tôi, khi được họ trân trọng với phần thể hiện của mình, tất cả các nghệ nhân trong đoàn, cũng rất xúc động xen lẫn tự hào và biểu diễn hăng say”, ông Hiệu cho biết thêm.

Nói về trách nhiệm trong việc gìn giữ làn điệu then, ông Hiệu cho rằng, với tất cả những người trong đoàn và cá nhân ông đều nêu cao trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn cho làn điệu then được sống mãi. Theo ông Hiệu, khi được công nhận, có nghĩa là mình đã nâng tầm then lên rất cao, việc phát huy di sản này có một vai trò rất quan trọng, không chỉ là gìn giữ một nét văn hóa riêng có của người Tày, đây là một tài nguyên vô cùng quý giá với những vùng có then. Bởi người ta sẽ phát triển then trở thành một sản phẩm du lịch.

"Riêng tại Bình Liêu, trong xu thế phát triển du lịch trải nghiệm, tôi sẽ tham mưu định hướng phát triển sản phẩm du lịch gắn liền với Then như: trải nghiệm một cuộc hát Then, những đêm then của người Tày; xây dựng không gian then để khi bước vào đó, người ta có thể hiểu được quá trình hình thành và phát triển của Then; cảm nhận được nét riêng có của vùng Then ở Bình Liêu", ông Hiệu nhấn mạnh.

Kỉ niệm không thể nào quên

Mặc dù không trực tiếp tham dự Lễ ghi danh, nhưng chị Hoàng Thị Bắc, dân tộc Thái, Hội viên CLB bảo tồn văn hóa dân gian dân tộc Thái huyện Than Uyên (Lai Châu) đã theo dõi trọn vẹn buổi Lễ qua màn hình điện thoại. Khi được hỏi về sự kiện này, chị Bắc nói, biết tin thực hành Then của dân tộc được ghi danh chị vui lắm. "Mình theo dõi gián tiếp mà như được sống trong bầu không khí tại đó, xúc động vô cùng. Trong thời gian tới, tôi sẽ cố gắng truyền tình yêu then tới các bạn trẻ qua mỗi tiết học ở lớp học tại trường ", chị Bắc bộc bạch.

Anh Dương Doãn Quảng (sinh năm 1992), dân tộc Tày, thôn Đon Riệc 1, xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn (Lạng Sơn) cũng vậy. Anh Quảng cũng được biết đến là người đam mê hát then và đàn tính từ khi còn nhỏ.

Nói về cảm xúc trong Lễ đón nhận Bằng ghi danh, anh Quảng xúc động kể: Đây là một kỉ niệm không thể nào quên trong cuộc đời của anh. Ngày diễn ra Lễ đón nhận Bằng, anh đang tham gia biểu diễn hát then phục vụ khách du lịch tại Làng Văn hóa Du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, xã Bắc Quỳnh. Anh kể, dù không được trực tiếp chứng kiến buổi Lễ, nhưng khi vừa tham gia biểu diễn cho khách du lịch, anh và các anh em khác cũng vừa mở điện thoại để theo dõi, đón chờ và hòa chung không khí vui tươi, niềm tự hào của dân tộc.

"Trong niềm hân hoan đó, anh cùng đội Then đã biểu diễn trong một tâm thế hồ hởi, hết mình trong Then để phục vụ du khách. Anh thấy rằng, không riêng gì anh, khách du lịch cũng cảm nhận Then có sức hút đặc biệt, minh chứng là khi anh và đoàn biểu diễn, du khách chăm chú lắng nghe và người người còn đung đưa theo nhịp then", anh Quảng kể.

Anh Dương Doãn Quảng nhấn mạnh, với việc di sản Then được ghi danh, anh thấy trách nhiệm hơn trong việc gìn giữ di sản đặc biệt này. Trong thời gian tới, anh sẽ nỗ lực làm ra những cây đàn tính với chất lượng tốt nhất, để cùng đội văn nghệ sẵn sàng biểu diễn Then phục vụ khách du lịch, từ đó lan tỏa làn điệu then được sâu rộng hơn.

Có thể nói, sự kiện UNESCO ghi danh thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam, một lần nữa khẳng định giá trị bản sắc văn hóa của đồng bào. Đây là niềm tự hào không chỉ riêng người Tày, Nùng, Thái, mà còn là niềm vui chung của dân tộc Việt Nam, góp phần tô điểm cho nền văn hóa Việt Nam phong phú, đa sắc màu dân tộc