Xác định đúng từ cơ sở

Ngày 16/10/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 272/2025/NĐ-CP về phân định vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2026 - 2030. Nghị định được hướng dẫn triển khai thực hiện tại Công văn số 2350/BDTTG-VPQGDTMN ngày 19/10/2025 của Bộ Dân tộc và Tôn giáo.

Theo ông Nguyễn Viết Hưng, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, sau khi có hướng dẫn của Trung ương, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 6262/UBND-KGVX ngày 26/10/2025 về việc rà soát, phân định vùng đồng DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2026 - 2030.

Đồng thời, UBND tỉnh cũng ban hành Quyết định số 3091/QĐ-UBND ngày 03/12/2025 thành lập Hội đồng và Tổ giúp việc thẩm định kết quả xác định thôn, xã vùng đồng bào DTTS và miền núi; kết quả phân định thôn đặc biệt khó khăn và phân định xã theo trình độ phát triển (xã khu vực I, II, III).

 Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh thông tin, đối chiếu các tiêu chí tại Nghị định số 272/2025/NĐ-CP thì việc rà soát, thẩm định trên địa bàn tỉnh sẽ gặp một số khó khăn nhất định. Sau sáp nhập, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, việc cập nhật số liệu không thể làm trong thời gian ngắn.

“Số liệu để rà soát là lấy năm 2024 liên quan đến các huyện, các xã cũ. Do đó xã mới phải tổng hợp từ các đơn vị trước đây mới có số liệu rà soát của xã mới, các tài liệu kiểm chứng cũng cần tìm kiếm từ nhiều nguồn, từ lưu trữ nên gặp nhiều khó khăn”, ông Hưng cho biết.

Ngoài ra, sau sáp nhập còn một số tiêu chí của các địa phương khó có tài liệu minh chứng như: Số liệu về đường giao thông, độ cao, độ dốc địa hình, thu nhập bình quân đầu người, tỷ lệ số hộ có hợp đồng sử dụng điện…

Giai đoạn 2021-2025, Sơn La được phân bổ hơn 5.650 tỷ đồng từ Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Ngoài vốn ngân sách Trung ương chiếm trên 96%, tỉnh còn huy động được 24,95 tỉ đồng từ vốn tín dụng chính sách và hàng chục tỷ đồng từ lồng ghép, xã hội hóa.

Báo cáo tổng kết 5 năm (2021-2025) thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của UBND tỉnh Sơn La

“Một số xã, phường bị tác động của việc sắp xếp đơn vị hành chính tại Nghị quyết 1280/NQ-UBTVQH15 và Nghị quyết 1681/NQ-UBTVQH15 gây khó khăn trong việc thống kê chính xác số liệu theo đơn vị hành chính mới”, ông Hưng cho biết.

Trước những khó khăn, vướng mắc đó, tại cuộc họp của Hội đồng và Tổ giúp việc tổ chức ngày 08/12, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Đặng Ngọc Hậu đã yêu cầu, các ngành rà soát lại các tiêu chí để có văn bản hướng dẫn các xã, phường tổng hợp số liệu đảm bảo chính xác.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đề nghị, các đơn vị bám sát văn bản hướng dẫn của các sở, ngành để tổng hợp số liệu. Thành viên Hội đồng thẩm định kiểm tra, rà soát việc triển khai thực hiện Nghị định số 272/2025/NĐ-CP hướng dẫn các xã, phường tự chấm điểm; đôn đốc các xã, phường gửi hồ sơ về Tổ giúp việc của Hội đồng thẩm định trước ngày 20/12/2025.

Nhận diện đúng khó khăn đặc thù

Một vấn đề được các sở ngành, địa phương trong tỉnh quan tâm rà soát là phân định xã vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2026-2030. Cùng với đó là xác định dân tộc có khó khăn đặc thù, dân tộc còn nhiều khó khăn.

Tại buổi làm việc với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đặng Ngọc Hậu, ngày 3/12, ông Nguyễn Xuân Hoàng, Phó Giám đốc sở Dân tộc và Tôn giáo đã báo cáo, giai đoạn 2021-2025, theo Quyết định số 861/QĐ-TTg, toàn tỉnh có 202 xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi; trong đó có 66 xã khu vực I, 10 xã khu vực II và 126 xã khu vực III).

Từ ngày 1/7, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, số lượng đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh đã giảm mạnh, từ 202 đơn vị xuống còn 75 đơn vị (gồm 67 xã và 8 phường), số xã khu vực III cũng giảm mạnh.

“Tại thời điểm tháng 6/2025, trên địa bàn tỉnh Sơn La có 177 xã thì 104 xã đặc biệt khó khăn; từ ngày 1/7, toàn tỉnh còn 67 xã thì chỉ còn 54 xã khu vực III”, ông Hoàng cho biết.

Theo ông Hoàng, công tác phân định vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2026 - 2030 được thực hiện trên cơ sở 75 đơn vị hành chính cấp xã mới đã được sắp xếp, đảm bảo tính đồng bộ giữa công tác xây dựng chính quyền địa phương tinh gọn và việc triển khai các chính sách dân tộc, an sinh xã hội theo khu vực mới.

Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, hiện ở nhiều địa bàn đời sống người dân còn nhiều khó khăn, nhưng địa phương lại không được công nhận là vùng khó khăn, dẫn đến nhiều chính sách không được thụ hưởng. Vì vậy, các chính sách dân tộc giai đoạn tới nên thiết kế theo hướng mở rộng ra các địa bàn khác để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS ổn định và toàn diện.

Tại cuộc họp này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đặng Ngọc Hậu giao Sở Dân tộc và Tôn giáo phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành liên quan và các địa phương tổ chức phân định vùng đồng bào DTTS và miền núi cũng như xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù phải đảm bảo kịp thời, khách quan, chính xác, công khai, minh bạch, đúng thực tiễn, các tiêu chí quy định.

“Việc phân định đảm bảo yêu cầu phải chặt chẽ, đúng theo quy định của Chính phủ, các tiêu chí, hướng dẫn và chỉ đạo của Bộ Dân tộc và Tôn giáo, UBND tỉnh”, ông Hậu lưu ý.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Đặng Ngọc Hậu nhấn mạnh, UBND cấp xã phối hợp Thống kê tỉnh lấy số liệu, đồng thời khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, báo cáo Đảng ủy UBND cùng cấp xin ý kiến thống nhất của Ban Thường vụ Đảng ủy trước khi trình UBND tỉnh hồ sơ báo cáo kết quả xác định, phân định trên địa bàn. Trường hợp có khó khăn, vướng mắc kịp thời báo cáo, đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện.

Việc rà soát kỹ lưỡng để xác định đúng và trúng địa bàn vùng đồng bào DTTS và miền núi theo trình độ phát triển, sẽ là “chìa khóa” để tỉnh Sơn La vận dụng hiệu quả nguồn lực của Chương trình mục tiêu quốc gia chung giai đoạn 2026-2035. Với lộ trình thực hiện 10 năm, dòng vốn từ chương trình này sẽ tạo đột phá để phát triển vùng “lõi nghèo” của tỉnh.