Những người tâm huyết

Thực hiện Đề án Bảo tồn, giữ gìn và phát triển văn hóa các DTTS, thời gian qua, những Người có uy tín, các già làng, trưởng thôn, nghệ nhân đã tích cực tham gia gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. 

Đơn cử như nghệ nhân ưu tú Phạm Văn Kít, ở Làng Xua, xã Ba Lế, huyện Ba Tơ, đã cất công truyền dạy cho lớp trẻ ở địa phương các làn điệu dân gian như, ka choi, ta lêu, hát ru, kể Hmon. Ngoài ra, ông còn nỗ lực tìm kiếm, giữ gìn nhiều nhạc cụ quý giá như đàn môi, ta lía...

Ông Kít cho biết: Dù âm nhạc hiện đại đang xâm nhập giới trẻ, nhưng vẫn còn nhiều thanh niên ham học hỏi và nỗ lực gìn giữ nét văn hoá của dân tộc mình. Nhạc cụ và dân ca là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống đồng bào Hrê.

Còn nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Biên, ở thôn Bắc, xã Trà Sơn, huyện Trà Bồng đã dùng chính ngôi nhà của mình làm nơi tập trung của nhiều nghệ nhân đến để truyền dạy cho thanh niên địa phương các điệu múa, đánh chiêng. Nhiều năm qua, những giá trị văn hóa của dân tộc Cor luôn được người dân ở đây ý thức gìn giữ, để phục vụ mỗi khi có lễ hội.

Ông Biên tâm sự: Chiêng ngày xưa rất nhiều, nhưng giờ toàn xã chỉ giữ được hơn chục bộ, người biết đánh chiêng cũng ít dần. Chính vì thế, gia đình tôi giữ gìn các bộ chiêng coi như tài sản quý giá và truyền dạy cách đánh chiêng cho lớp trẻ để lưu giữ nét văn hóa của dân tộc mình.

Trước sự mai một của trang phục, trang sức truyền thống người Cor, nghệ nhân Hồ Thị Non (65 tuổi), ở thị trấn Trà Xuân đã cất công tìm kiếm nguyên liệu, làm lại trang sức truyền thống để giữ “nét duyên” cho người thiếu nữ Cor.

Bà Non chia sẻ: Trước đây nhà nào cũng có cườm đá. Còn bây giờ, trang sức này đã và đang dần mất đi. Tôi đã cất công tìm mua nguyên liệu, làm lại trang sức cườm và chỉ dạy cho thế hệ trẻ ở địa phương để lưu giữ công thức làm cườm cho mai sau.

Trách nhiệm của chính quyền

Theo Trưởng phòng Văn hoá-Thông tin huyện Ba Tơ Lê Cao Đỉnh, việc tổ chức huy động nguồn lực xã hội hoá, để bảo tồn và phát triển văn hóa của dân tộc Hrê còn nhiều hạn chế; phần lớn vẫn dựa vào ngân sách nhà nước. Các giá trị văn hóa truyền thống của người Hrê chưa có sách ghi chép mà chủ yếu là truyền miệng. Do đó, thời gian tới, huyện Ba Tơ tăng cường việc lưu giữ, trao truyền những nét đẹp của văn hóa truyền thống cho lớp trẻ.

Tại huyện Sơn Tây, công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào Ca Dong luôn được chú trọng. Huyện đã chọn một số làng điển hình để bảo tồn mô hình nhà sàn truyền thống; đồng thời sưu tầm, lưu giữ, truyền dạy cho thanh niên các làn điệu dân ca của đồng bào Ca Dong, như hát xà ru, ka lêu, ta choi, a giới, ra nghế, kể Hmon... Đây là các làn điệu tiêu biểu, luôn được thực hành trong cộng đồng vào dịp Tết, lễ hội và dàn dựng, biểu diễn trong các sự kiện văn hóa văn nghệ.

Ngoài ra, huyện Sơn Tây còn chú trọng bảo tồn các nhạc cụ truyền thống như đàn Brook, Brau, Brook Tru, ra ngói, đặc biệt là cồng chiêng. Đến nay, huyện có hơn 120 bộ chiêng Kần, 166 bộ chiêng Lênh, 40 đàn Brook, Brau, Brook Tru, đàn Ra Ngói... được bảo tồn tại các hộ gia đình.

Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Tây Bạch Ngọc Thêm thông tin, hiện Sơn Tây đang xây dựng Đề án Bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa đồng bào Ca Dong, giai đoạn 2021 - 2025.

Còn tại Trà Bồng, Ban thường vụ Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết về bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa các DTTS ở địa phương, giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030.

Ông Đặng Minh Thảo, Bí thư Huyện ủy Trà Bồng chia sẻ: Việc bảo tồn và phát huy những giá trị di sản văn hóa của đồng bào các DTTS được xác định là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, xuyên suốt, lâu dài... do vậy huyện Trà Bồng đang tập trung thực hiện các giải pháp bảo tồn, phát huy để văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.