Sơn La - Hủa Phăn là hai địa phương có quan hệ láng giềng thân thiết, xây đắp trên nền tảng mối quan hệ tốt đẹp được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử giữa hai dân tộc Việt Nam - Lào. Trong suốt tiến trình lịch sử, đặc biệt là kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, mối quan hệ truyền thống tốt đẹp, sự gắn bó thủy chung giữa cấp ủy, chính quyền và Nhân dân hai tỉnh Sơn La - Hủa Phăn được củng cố và phát triển toàn diện về mọi mặt, đóng góp vào sự tiến bộ của mỗi địa phương và thắt chặt hơn mối quan hệ hữu nghị Việt Nam - Lào.

Trên cơ sở nội dung các văn bản hợp tác đã ký giữa tỉnh Sơn La và tỉnh Hủa Phăn, tỉnh Sơn La đã thường xuyên tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, chiến sỹ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh về truyền thống đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào, Sơn La - Hủa Phăn. 

Ông Văn Xay Pheng Xum Ma, Ủy viên BCH TW Đảng nhân dân cách mạng Lào, Bí thư, Tỉnh trưởng tỉnh Hủa Phăn nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào cho biết: Tỉnh Sơn La với tỉnh Hủa Phăn là hai tỉnh có mối quan hệ đoàn kết gắn bó và là hai tỉnh kết nghĩa anh em. Lãnh đạo của hai tỉnh thường xuyên có những chuyến thăm và tổ chức hội nghị trao đổi tình hình lẫn nhau, cùng nhau ký biên bản ghi nhớ về mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai tỉnh giai đoạn 2022-2024. Đặc biệt trong những năm qua, tỉnh Sơn La đã giúp đỡ cho tỉnh Hủa Phăn trên nhiều lĩnh vực, thông qua nhiều hình thức, như: Giúp đỡ tiền, vật chất và hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, giúp đào tạo nguồn nhân lực ở nhiều cấp học, nhiều chuyên ngành cho tỉnh Hủa Phăn. Còn Tỉnh Hủa Phăn đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân và các doanh nghiệp của Việt Nam nói chung và tỉnh Sơn La nói riêng thường xuyên qua lại trao đổi kinh nghiệm trong phát triển kinh tế - xã hội.

Trong suốt chiều dài lịch sử, mối quan hệ hữu nghị Sơn La - Hủa Phăn, sự giúp đỡ tương trợ của hai bên cũng đã có từ trong các cuộc kháng chiến giành độc lập, giải phóng Hủa Phăn. Sau khi giải phóng, tỉnh Sơn La cũng đã giúp đỡ tỉnh Hủa Phăn trên nhiều lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội xây dựng cơ sở hạ tầng bệnh viện, trường học, đường sá... 

Nằm cách trung tâm thị xã Sầm Nưa của tỉnh Hủa Phăn khoảng 30 km, với địa thế núi cao hiểm trở và gần 500 hang động độc đáo nằm rải rác xung quanh, Viêng Xay đã được chọn làm căn cứ địa cách mạng của Lào trong kháng chiến chống Mỹ. Tại đây, trong các hang tự nhiên được công binh Việt Nam mở rộng, Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản và nhiều nhà lãnh đạo cách mạng Lào đã từng sống, làm việc, lãnh đạo cuộc kháng chiến cứu nước cho đến ngày cách mạng toàn thắng 2/12/1975. Từ những năm 40 của thế kỷ XX những chiến sỹ vệ quốc đoàn, chiến sỹ Tây Tiến và chuyên gia đầu tiên của Việt Nam trong đó có không ít những người con của nhân dân các dân tộc tỉnh Sơn La đã tình nguyện sang giúp nhân dân các bộ tộc Lào chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp. Tháng 11 năm 1969 tại căn cứ địa cách mạng Lào ở Viêng Xay (tỉnh Hủa Phăn) đoàn đại biểu cấp cao tỉnh Sơn La đã ký văn bản hợp tác đầu tiên với tỉnh Hủa Phăn, mở ra thời kỳ phát triển mới cho quan hệ hợp tác hữu nghị giữa tỉnh Sơn La của Việt Nam và các tỉnh Bắc Lào.

Cũng theo ông Văn Xay Pheng Sum Ma, Ủy viên BCH TW Đảng nhân dân cách mạng Lào, Bí thư- Tỉnh trưởng tỉnh Hủa Phăn nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào: Trong giai đoạn hai năm vừa qua, lãnh đạo hai tỉnh đã ký biên bản ghi nhớ về chương trình hợp tác toàn diện giữa hai bên.Trong đó coi công tác quản lý bảo vệ biên giới là vấn đề rất quan trọng, vì vậy hàng năm hai bên thường xuyên tổ chức giao ban trao đổi tình hình, học tập kinh nghiệm lẫn nhau và hàng năm giao cho lực lượng bảo vệ biên giới hai bên thường xuyên tổ chức tuần tra biên giới với những mục tiêu cụ thể như: Quản lý bảo vệ đường biên, cột mốc; tổ chức tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân chấp hành nghiêm các Quy chế bảo vệ biên giới, đồng thời tạo điều kiện cho nhân dân vùng biên giới của hai nước tăng cường tình đoàn kết, học hỏi trao đổi kinh nghiệm, tăng gia sản xuất cùng nhau phát triển kinh tế, giao lưu văn hóa làm cho đời sống ngày càng phát triển mọi mặt...

Trong suốt quá trình xây dựng và phát triển, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa tỉnh Sơn La và Hủa Phăn đã không ngừng phát triển cả chiều rộng và chiều sâu. Tình cảm sâu nặng, tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt và sự tin cậy, hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau giữa Sơn La và Hủa Phăn đã góp phần thúc đẩy mối quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào phát triển lên một tầm cao mới.

Ông Hoàng Quốc Khánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La khẳng định: Trong điều kiện kinh tế - xã hội của một tỉnh miền núi còn muôn vàn khó khăn, nhưng từ thập niên 90 của thế kỷ 20, tỉnh Sơn La đã hỗ trợ xây dựng nhiều công trình, giúp đỡ tỉnh Hủa Phăn phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó phải kể đến ngôi trường phổ thông dân tộc nội trú, được thành lập từ năm 1996, tỉnh Sơn La đã hỗ trợ 88 tỷ đồng xây dựng phòng học và các thiết bị. Sự phát triển của Trường PTDT nội trú tỉnh Hủa Phăn hôm nay cũng đã mang những dấu ấn trong quan hệ hợp tác giữa Sơn La với Hủa Phăn. Tiếp theo là ngôi trường Phăn La, một công trình hữu nghị do Sơn La hỗ xây dựng, được khởi công xây dựng từ ngày 15/3/2003, hoàn thành và đưa vào sử dụng 2/9/2003. Cũng từ ngôi trường này nhiều thế hệ học sinh đã trưởng thành, qua đó góp phần vào sự nghiệp phát triển giáo dục đào tạo của tỉnh Hủa Phăn.

Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, lực lượng quân sự, an ninh, tỉnh Sơn La và tỉnh Hủa Phăn đã thường xuyên duy trì công tác trao đổi thông tin, phối hợp xử lý kịp thời những vụ việc phát sinh liên quan đến an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội của mỗi bên với nhữn hoạt động như: duy trì đều đặn giao ban công tác biên giới về việc tuần tra song phương và sửa chữa mốc giới trên tuyến biên giới giáp hai tỉnh Hủa Phăn và Luông Pha Băng; Phối hợp, đấu tranh phòng, chống âm mưu "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch, phòng, chống tội phạm trọng tâm là tội phạm về ma túy.... Bên cạnh đó, lực lượng vũ trang tỉnh Sơn La đã hỗ trợ giúp các tỉnh của nước Bạn Lào đào tạo, tập huấn cán bộ và hỗ trợ một số phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật...; 

Với những hoạt động hợp tác giữa hai tỉnh Sơn La- Hủa Phăn nói trên đã một lần nữa khẳng định thêm, nhân dân vùng biên giới của tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào ngày càng tăng cường đoàn kết, thực hiện tốt qui chế biên giới, giúp đỡ nhau vượt mọi khó khăn để ổn định và phát triển. Từ đó, góp phần vun đắp, phát triển mối quan hệ truyền thống, đoàn kết, tình hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào, Sơn La với 9 tỉnh Bắc Lào.