Khi vừa tròn 18 tuổi, chàng thanh niên Vàng Duần Phù bắt đầu theo thầy học và tiếp cận những nghi lễ tín ngưỡng quan trọng của người Dao đỏ ở Dền Sáng. Anh được thầy dạy từng nét viết, cách đọc, ghép chữ và đọc các cuốn sách chữ Nôm Dao.

Theo phong tục của người Dao đỏ, việc học chữ sẽ diễn ra vào đầu năm mới. Ngày ấy, thầy dạy của ông Phù đã đưa học trò của mình vào lán trên nương dạy chữ để bảo đảm sự yên tĩnh, tập trung cao độ...

Sau gần 10 năm miệt mài đèn sách, Vàng Duần Phù đã thấm nhuần đạo đức, tinh thông sách cổ, nắm được hầu hết việc thực hành cái “lý” của người Dao. Đồng thời học hỏi những kiến thức phong phú từ thực tế cuộc sống, như phong tục, tập quán tốt đẹp trong các dịp lễ, tết, các bài hát, điệu múa và tri thức dân gian trong lao động, sản xuất.

Hơn 35 năm kể từ những ngày đầu đi học, ông Phù đã lĩnh hội được tri thức trong những cuốn sách của lớp người đi trước, ông lại trở thành người truyền dạy những nét chữ, những bài văn, bài thơ cho lớp thanh niên trẻ người Dao ở Dền Sáng.

Các học trò ngày nay đã không còn phải “cõng” gạo lên nương dựng lán nữa mà sẽ tập trung học tại nhà của thầy hoặc nhà văn hóa thôn. Và cũng không nhất thiết cứ phải đợi đến đầu năm mới được dạy chữ, thầy và trò có thể thống nhất việc học sau khi kết thúc mùa vụ, vào thời điểm nông nhàn hoặc cuối tuần.

Từ năm 1998 đến năm 2023, ông Phù đã đưa học trò của mình theo cùng khi thực hành nghi lễ cấp sắc cho 230 chàng trai người Dao, gần 200 đám cưới hỏi. Một điều đáng quý ở ông Phù là khi được mời làm chủ hôn cho các đám cưới thì điều đầu tiên ông Phù quan tâm là đôi bạn trẻ ấy kết hôn có đúng quy định của pháp luật hay không, có trên cơ sở tình yêu trong sáng và tự nguyện đến với nhau xây dựng hạnh phúc trăm năm không. Nếu bảo đảm thì mới làm lễ, chưa đến tuổi thì ông khuyên can.

Trong quá trình được mời làm chủ hôn cho các đôi bạn trẻ ông còn kết hợp tuyên truyền Luật Hôn nhân và gia đình cũng như những kiến thức cơ bản, những kinh nghiệm hay và trách nhiệm, nghĩa vụ của các bên khi thành vợ thành chồng, trách nhiệm, nghĩa vụ đối với các thành viên trong gia đình đôi bên, kinh nghiệm chăm sóc con cái...

Ông Phù cho hay: Sách cổ Nôm Dao là tài sản quý báu lưu truyền từ đời này sang đời khác nhưng đây cũng là pho sách mở bởi những kinh nghiệm sống, những bài học hay về đạo đức, pháp luật đều được các thầy bổ sung vào sau mỗi lần ghi chép.

Ông bảo, là Người có uy tín, một người thầy, luôn dạy các học trò của mình và tuyên truyền với tất cả đồng bào mình phải nghiêm túc chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không nghe theo kẻ xấu lôi kéo, không làm việc xấu, chăm chỉ lao động, phát triển sản xuất. Khi cuộc sống tốt đẹp hơn thì lúc đó việc gìn giữ và trao truyền những nét đẹp văn hóa của người Dao mới được thuận lợi.

Cùng với việc dạy chữ cho các thanh niên người Dao, ông Phù còn giúp các cơ quan, sở, ngành, các đoàn nghiên cứu về văn hóa dân tộc dịch một số cuốn sách sang tiếng phổ thông để phục vụ cho việc nghiên cứu và giới thiệu các tri thức của người Dao đỏ tới toàn thể Nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh Lào Cai nói riêng và Nhân dân cả nước nói chung.