Đặt tên buôn để ghi nhớ công lao người mở đất lập làng

Già làng Ama Giai tên thật là Kpăh Y Thia, năm nay đã 92 tuổi. Ông được xem là người tiên phong đến vùng đấy xa xôi, hẻo lánh này đã mở đất và dẫn dắt bà con đến lập làng, định cư từ sau giải phóng cho đến nay.

Trong lòng mỗi người dân nơi đây luôn tự hào về Ama Giai - một đảng viên kiên trung, người đặt nền móng cho buôn làng. Không ai biết chính xác buôn làng này hình thành từ khi nào. Nhưng việc buôn đã qua 2 lần mang tên người có công mở đất lập làng, thì bà con ai cũng nhớ. Trước năm 1945, nơi này gọi là buôn Ma Yú (Ama Yú là cha của Ama Giai) và từ năm 1975 trở lại đây là buôn Ma Giai.

Theo lời kể của ông Bă Văn Hơm, sinh năm 1950, là con rể của Ama Giai, nơi đây là vùng căn cứ cách mạng. Người Chăm Hroi trong những năm tháng chống Mỹ đã quen sống nơi rừng núi, không muốn xuống đồng bằng. Sau giải phóng, bố vợ tôi là một trong những người đầu tiên rời núi cao về buôn. Khi đó, toàn buôn chỉ vỏn vẹn 6 hộ.

Bằng tài dân vận khéo của mình, ông đi khắp các ngọn núi vận động bà con về đây lập làng, hướng dẫn họ làm lúa nước, dần bước qua đói nghèo, lạc hậu. Ông thường nói, đất đai rộng lớn, bằng phẳng như ở đây thì không sợ đói, chỉ sợ lười lao động. 

Nghe lời khuyên của Ama Giai, ai nấy cũng chí thú làm ăn, dần dần đời sống ổn định và ngày càng phát triển. Từ đó, người dân thống nhất đặt tên buôn là Ma Giai để ghi nhớ công lao người đã dẫn dắt họ ăn cư, lạc nghiệp ở vùng đất mới, không còn lo cảnh thiếu ăn, thiếu mặc.

Anh La O Á, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn (buôn) cho biết: Buôn Ma Giai hiện có 184 hộ với 752 khẩu, trong đó, 99% là người dân tộc Chăm Hroi. Chính Ama Giai là người đặt nền móng cho sự phát triển cộng đồng người Chăm Hroi nơi đây.

Điều đặc biệt, tên của Ama Giai không chỉ được đặt cho buôn mà còn gắn với những con sông, dòng suối, thác nước, đập dâng như: thác Ma Giai, đập dâng Ma Giai, dòng suối Ma Giai... Điều đó minh chứng cho sự kính trọng của người dân dành cho người có công mở đất lập làng.

Giờ đây đã ở vào cái tuổi “gần đất, xa trời”, mắt mờ, chân mỏi, trí óc không còn minh mẫn, nhưng Ama Giai giống như một “cây đại thụ” che chở cho bà con, là biểu tượng sống luôn được bà con tôn sùng, kính trọng.

Những đảng viên viết tiếp câu chuyện của buôn làng

Có thể nói, Ama Giai không chỉ có công trong việc tiên phong mở đất lập làng, ông còn là người đã “ươm mầm” tinh thần cách mạng trong gia đình và cộng đồng trên vùng đất này. Riêng gia đình cụ đã có 7 người là đảng viên.

Tất cả các thành viên trong gia đình Ama Giai đều tích cực tham gia công tác tại địa phương, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết, phát triển cộng đồng. Dù tuổi cao, sức yếu, Ama Giai vẫn hăng hái cống hiến cho các phong trào thi đua yêu nước, xóa đói giảm nghèo.

Theo quy luật thời gian, Ama Giai giờ đây như một bóng đại thụ. Thế hệ con cháu của ông tiếp nối truyền thống viết tiếp những câu chuyện buôn làng. Ông Bă Văn Hơm, 75 tuổi, con rể út của Ama Giai, là Bí thư Chi bộ đầu tiên của buôn Ma Giai, chia sẻ: Tôi từng tham gia ở một trung đội thuộc Tỉnh đội Phú Yên (cũ) trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đến năm 1977, tôi tạm gác việc nước trở về vận động vợ con rời núi xuống đồng bằng định cư.

“Năm 2006, buôn Ma Giai thành lập chi bộ và tôi được bầu làm Bí thư Chi bộ. Đó là một trọng trách vì hơn nửa số hộ trong buôn khi đó còn thuộc diện nghèo. Nếu không làm gì để giúp dân, giúp Chi bộ phát triển thì trách nhiệm trước hết thuộc về mình. Học theo tấm gương của bố vợ tôi (Ama Giai), tôi luôn tin vào ánh sáng của Đảng, cố gắng làm những việc đúng đắn, có ích cho dân.

Chi bộ buôn Ma Giai khi thành lập chỉ có 9 đảng viên, đến nay đã phát triển lên 26 đảng viên. Tiếp sau ông Hơm trong vai trò Bí thư Chi bộ là ông La O Khởi (SN 1951), cũng là con rể của Ama Giai. Ông Khởi cũng từng tham gia kháng chiến, tham gia xóa mù chữ cho bà con những năm trước và sau giải phóng nên ông thấu hiểu và cống hiến hết mình, giúp bà con phát triển kinh tế.

“Đảng viên là phải luôn gương mẫu, đi đầu trong mọi việc. Khi thấy bà con còn nghèo khó, bản thân tôi luôn cố gắng hỗ trợ trong khả năng của mình. Có gì giúp nấy, không có của cải vật chất thì tôi giúp bằng kiến thức, bằng sự hướng dẫn tỉ mỉ, động viên khích lệ để mọi người cùng nhau làm ăn, phát triển kinh tế. Trong gia đình, tôi luôn cố gắng giữ gìn sự hòa thuận, không để xảy ra bạo lực, không vi phạm pháp luật. Trước khi giúp người khác, mỗi đảng viên phải gương mẫu trong chính ngôi nhà của mình”, ông Khởi bày tỏ.

Tinh thần “đảng viên đi trước”, không chỉ được ông Khởi thể hiện trong phát triển kinh tế gia đình, mà còn vì cộng đồng. Ông Khỏi là người tiên phong trong việc nhường đất để xây dựng Dự án “Sắp xếp, bố trí ổn định các hộ DTTS du canh, du cư buôn Ma Giai”.

Ông Khởi cho biết, diện tích đất thu hồi của gia đình là 2,2 ha, gần bằng một nửa diện tích đất dự án. Việc này ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất, sinh kế của gia đình. Nhưng vì sự an toàn của 60 hộ dân trong buôn, ông đồng thuận với chủ trương của Nhà nước. “Muốn bà con đồng thuận, mình phải làm gương trước. Chứ động viên, tuyên truyền bằng lời nói suông, họ không nghe đâu”, ông Khởi nói.

Theo ông Hồ Văn Thảo, Bí thư Đảng ủy xã Phú Túc, Ama Giai là già làng có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Gia đình ông là một trong những gia đình tiêu biểu, giàu truyền thống cách mạng. Họ không chỉ là những người làm kinh tế giỏi, mà còn là tấm gương sáng về lòng yêu nước, lý tưởng cách mạng, tiếp lửa và truyền cảm hứng cho các thế hệ đảng viên trẻ học tập và noi theo.

“Cá nhân ông Ama Giai vừa vinh dự được trao tặng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng - phần thưởng cao quý ghi nhận quá trình cống hiến không ngừng nghỉ cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc”, ông Thảo thông tin thêm.