Nói dân tin, làm dân làng làm theo

Trong ngôi nhà dài truyền thống, chiếc trống cổ đặt trên K’pan (K'pan là một loại ghế truyền thống của người Ê Đê), hàng chục giấy khen, bằng khen, Huân chương kháng chiến treo kín trên vách nhà, ông Y’Nguôm Byă kể cho chúng tôi nghe về cuộc đời của mình và sự đổi thay của buôn làng.

Sinh ra và lớn lên trong thời chiến, ông Y’Nguôm Byă (tên thường gọi Ama Hoa) sớm tham gia kháng chiến, khi hòa bình ông công tác ở nhiều vị trí chính quyền, đoàn thể của xã Cư Pui. Trong suốt những năm tháng đó, ông cùng Nhân dân nuôi giấu cán bộ, vận chuyển lương thực, phục vụ kháng chiến. 

Kháng chiến thành công, đất nước thống nhất, ông tiếp tục tham gia công tác chính quyền, đoàn thể xã Cư Pui, cùng Nhân dân khôi phục sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng buôn làng.

Bản thân là người trong buôn, ông hiểu rõ có những tập tục cần phải thay đổi để cuộc sống của người dân tiến bộ hơn. Điển hình như, vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Trước đây, người dân trong buôn không hiểu về Luật Hôn nhân gia đình và cũng không biết kế hoạch hóa gia đình nên tình trạng tảo hôn và sinh con thứ 3 trở lên rất nhiều. Nhận thấy đó là rào cản cho sự phát triển kinh tế của buôn, và vi phạm pháp luật của Nhà nước, ông đã cùng với các hội, đoàn thể kiên trì vận động để người dân hiểu ra. Đối với thanh niên, ngoài tư vấn pháp luật hôn nhân gia đình, ông cùng cộng tác viên dân số tận tình đến từng hộ hướng dẫn các biện pháp tránh thai nên những năm gần đây việc sinh con thứ 3 và tảo hôn đã giảm đáng kể. Hay như việc hòa giải ông làm rất tốt, mỗi khi có mâu thẫu, người dân trong buôn đều tìm đến ông…

Ngoài ra, ông còn thường xuyên tổ chức họp dân tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đến từng nhà dân để nắm tình hình. Để người dân làm theo, ông luôn đi đầu thực hiện, nói đi đôi với làm. Ông Y Nguôn bảo, “làm việc với bà con không thể nói suông được mà trước hết bản thân già luôn ý thức phải gương mẫu, đi đầu trong tất cả các công việc thì người dân mới tin tưởng, kính nể mình”.

Nhờ vậy, tình hình an ninh trật tự trên địa bàn được đảm bảo, bà con trong buôn sống và làm việc theo pháp luật. Từ chuyện cưới hỏi của thế hệ trẻ, người dân cũng đến hỏi ông, ông xem xét thấy hợp pháp, hợp tình mới tiến tới hôn nhân.

Đi đầu trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa

Không chỉ vận động bà con quan tâm phát triển kinh tế, cải thiện đời sống, ông còn tuyên truyền người dân buôn Đắk Tuôr giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Bảo tồn bản sắc văn hóa của người Mnông trong thời kỳ hội nhập, ông luôn nỗ lực truyền dạy cho các thế hệ trong buôn về văn hóa truyền thống của người Mnông. Nhờ đó, buôn Đắk Tuôr còn nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn được đồng bào Mnông giữ gìn phát huy. 

Đến nay, trong buôn còn lưu giữ khoảng hơn 50 ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào Mnông, hơn 20 chiếc ghế K'pan, 17 bộ cồng chiêng và hàng chục cối giã gạo bằng gỗ… Các lễ hội cồng chiêng, cầu mưa, cúng bến nước, cúng thần lúa, cúng mừng thọ được người dân duy trì thực hiện. Nhiều phụ nữ trong buôn vẫn giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Trong buôn ngày càng có nhiều người biết  múa, hát dân ca, đánh chiêng cũng rất nhiều. Nghệ nhân trong buôn còn truyền dạy đánh chiêng cho hàng chục thanh, thiếu niên trong buôn.

Với những đóng góp của mình cho sự nghiệp phát triển của buôn Đắk Tuôr, Người có uy tín Y’Nguôm Byă nhận được nhiều giấy khen, bằng khen của huyện Krông Bông và tỉnh Đắk Lắk. 

Ông Nguyễn Văn Tâm, Bí thư Đảng ủy Cư Pui cho biết: Buôn Đăk Tuôr có hơn 90% đồng bào DTTS, chủ yếu là dân tộc Mnông sinh sống. Ông Y’Nguôm Byă năm nay đã 50 năm tuổi đảng, là một trong những người có nhiều cống hiến cho xã Cư Pui. Ngoài việc tham gia kháng chiến, ông còn công tác ở các vị trí khác nhau, góp công lớn trong viện phát triển kinh tế, gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của cộng đồng. 

"Đến nay, đồng bào Mnông đã ý thức bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống gắn với du lịch và Buôn Đắk Tuôr thuộc Đề án phát triển tiềm năng du lịch của huyện. Tôi tin rằng, tương lai không xa buôn Đắk Tuôr sẽ trở thành điểm du lịch thân thiện, hút khách với những giá trị lịch sử, văn hóa", Bí thư Đảng ủy Nguyễn Văn Tâm nói