Đảm bảo an toàn cho đồng bào dân tộc

Nậm Nhùn là huyện biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc. Với điều kiện tự nhiên đồi núi dốc, phức tạp, địa hình chia cắt, giao thông đi lại khó khăn. Trên địa bàn cũng có nhiều khe suối, nên vào mùa mưa lũ hàng năm thường xảy ra tình trạng sạt lở đất, đá tại các bản dân cư, làm ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản của nhân dân.

Để đảm bảo an toàn cho người dân, hàng năm huyện Nậm Nhùn đã chủ động rà soát các hộ dân nằm trong vùng nguy hiểm, xây dựng phương án, kinh phí di dời người dân ra khỏi khu vực sạt lở, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản, giúp họ ổn định đời sống.

Phó chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn Nguyễn Quang Hải cho biết: Với đặc điểm địa hình đồi núi dốc, tập quán của người dân tộc thiểu số chủ yếu sinh sống trên các sườn núi treo leo, qua quá trình biến đổi khí hậu, lũ quét, sạt trượt đất thường xuyên xảy ra đặt nhiều điểm bản, nhóm dân cư vào tình thế không còn an toàn.

Đầu mùa mưa lũ năm nay, huyện Nậm Nhùn đã chỉ đạo các xã, thị trấn trên địa bàn chủ động rà soát các hộ dân sống ở ven sông, suối, trên nương, sườn núi; di dời người dân, bảo đảm tính mạng, tài sản cho nhân dân. Các xã, thị trấn đã tích cực rà soát, chủ động xây dựng các phương án di dời người dân dưới hình thức sắp xếp, xen ghép với các hộ khác trong bản ở khu vực an toàn; đến nay các hộ dân có nhu cầu di dời đã được sắp xếp đến nơi an toàn.

Giai đoạn 2013 - 2019 được sự quan tâm của tỉnh Lai Châu, huyện Nậm Nhùn có 14 điểm, với 770 hộ, 3.915 nhân khẩu nằm trong dự án, phương án đầu tư bố trí, sắp xếp ổn định dân; trong đó, có 10 điểm, với 151 hộ gia đình đã được phê duyệt di dời. Nhờ nguồn vốn từ Trung ương, từ xã hội hóa của tỉnh Lai Châu và huyện, đến nay huyện Nậm Nhùn đã thực hiện di chuyển, bố trí cho 460 hộ, với mức vốn đầu tư trên 82.700 triệu đồng.

Tuy nhiên, việc bố trí và sắp xếp dân cư ra khỏi vùng nguy cơ sạt lở, việc lựa chọn điểm đến ở huyện Nậm Nhùn gặp không ít khó khăn do địa hình của huyện chủ yếu là đồi núi dốc, lưu vực sông suối nhiều. Những bản có số lượng dân ít, việc lựa chọn điểm đến an toàn sẽ thuận lợi hơn. Những bản có số lượng người dân lớn, việc tạo mặt bằng để xây dựng các khu tái định cư là vấn đề nan giải. Cùng với đó, hệ thống cấp nước sinh hoạt, đường giao thông, điện lưới quốc gia cũng còn hạn chế do giao thông chưa được đầu tư.

Trong quá trình lựa chọn điểm đến, huyện Nậm Nhùn luôn quan tâm tới việc lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của người dân bởi họ là người sống trực tiếp ở đó. Trên cơ sở đề xuất của người dân, huyện bố trí lực lượng kiểm tra thực tế, lựa chọn những điểm đến phù hợp, đáp ứng điều kiện thiết yếu cho người dân. Hiện nay, huyện Nậm Nhùn còn 500 hộ cần được bố trí, sắp xếp ổn định nơi sinh sống trong giai đoạn 2020 - 2025.

Cần di chuyển gấp các hộ dân đang nguy hiểm

Theo Phó chủ tịch Nguyễn Quang Hải, qua rà soát và kiểm tra, hiện nay trên địa bàn huyện đang có ba điểm thuộc 2 bản của xã Nậm Pì nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở, người dân cần được di dời khẩn cấp đến nơi an toàn. Ba điểm này đều xuất hiện các vết nứt, cung trượt kéo dài, nguy cơ sạt trượt đất rất cao trong mùa mưa lũ.

Xã Nậm Pì, huyện Nậm Nhùn hiện có 9 bản, trong đó có 6 bản người dân tộc Mảng và 3 bản người dân tộc Mông sinh sống. Qua rà soát, xã có 3 điểm bản nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao. Trong đó, điểm Huổi Va ở bản Pá Bon với 16 hộ dân, 79 nhân khẩu. Điểm này đã được Chủ đầu tư công trình Thủy điện Nậm Cuổi hỗ trợ việc san gạt mặt bằng, cấp nước, cấp điện, hiện xã đang cố gắng đẩy nhanh việc hoàn thiện điểm đến để sớm di chuyển người dân vào trước tháng 10 tới. Điểm thứ 2 là Huổi Chạt cũng ở bản Pá Bon, với 21 hộ, 98 nhân khẩu. Cả 2 điểm này đều nằm xa trung tâm bản và chính quyền xã mong muốn người dân 2 điểm này sẽ được dời về trung tâm bản để con em thuận tiện học hành, hưởng các dịch vụ chăm sóc về y tế. 

Riêng điểm thứ 3 ở bản Ma Sang, có 84 hộ dân, 464 nhân khẩu. Ở bản này, người Mông cư trú thành 3 nhóm dân cư, trong đó khu trung tâm có nguy cơ sạt lở cao nhất với 51 hộ, 277 nhân khẩu. Bản nằm dưới chân núi với triền dốc dài 700 m. Do tác động của thiên nhiên, năm 2018 phía đỉnh núi phát sinh cung trượt đặt 8 hộ trước nguy cơ bị vùi lấp. Huyện và xã đã kịp thời hỗ trợ di chuyển các hộ đến nơi an toàn. UBND huyện Nậm Nhùn đã khảo sát đánh giá hiện trạng, nguy cơ và đề xuất trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn năm 2020 - 2025 trình các sở ngành và UBND tỉnh về kế hoạch sắp xếp dân cư cho cả bản Ma Sang đến nơi an toàn.

“Mùa mưa lũ năm 2020 khu vực nội bản Ma Sang tiếp tục xuất hiện lún, nứt đất và cung trượt làm trường học trên địa bàn bị sạt lở mất 2 gian lớp học. Vì vậy, nhu cầu sắp xếp dân cư ở điểm này rất cấp bách” - Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn lo lắng.

Chia sẻ với phóng viên, anh Lầu A Chứ, bản Ma Sang, xã Nậm Pì, huyện Nậm Nhùn (Lai Châu) bộc bạch "Tôi và các hộ dân ở đây rất lo sợ khi các vết nứt ngày càng xuất hiện nhiều. Bao nhiêu tính mạng, tài sản của người dân đang bị đe dọa. Tôi mong sớm được các cấp chính quyền quan tâm di chuyển về nơi ở mới an toàn để chúng tôi yên tâm sinh sống, lao động sản xuất”.

Chủ tịch UBND xã Nậm Pì Vũ Văn Thân cho hay, qua kiến nghị của người dân và khảo sát thực tế, xã đã triển khai đồng bộ các giải pháp, quyết liệt vận động di dời người dân, đặc biệt ở điểm Huổi Va. Sau nhiều ngày cán bộ xã xuống vận động, người dân cũng đã đồng ý di chuyển đến nơi ở mới. Riêng điểm ở Huổi Chạt và bản Ma Sang, xã đã rà soát và báo cáo huyện, để sớm thực hiện việc di chuyển người dân đến nơi ở mới.

"Xã Nậm Pì đã di chuyển được 2 bản Nậm Sập và Pá Sập với 75 hộ và 410 nhân khẩu về nơi ở mới. Đến nay, đời sống của người dân ở hai bản này được ổn định, cơ sở vật chất được xây dựng khang trang, các cháu học sinh đi học được thuận lợi và người dân cũng được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc y tế"- Chủ tịch UBND xã Nậm Pì Vũ Văn Thân nhấn mạnh.

Lãnh đạo UBND huyện Nậm Nhùn chia sẻ, với những khó khăn, vướng mắc hiện nay, chính quyền và nhân dân huyện Nậm Nhùn rất mong muốn tỉnh Lai Châu và các cơ quan Trung ương quan tâm, xem xét, bổ sung kinh phí để đưa người dân sống trong vùng nguy hiểm đến nơi ở mới an toàn. Song song đó, Nậm Nhùn cũng mong được quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là đường giao thông, hệ thống nước sinh hoạt và lưới điện quốc gia giúp bà con yên tâm lao động sản xuất, ổn định cuộc sống ở nơi ở mới.”.