Lễ hội Lồng tồng hay còn gọi là Lễ hội xuống đồng, là lễ hội dân gian được truyền từ đời này sang đời khác trong cộng đồng các dân tộc Tày, Nùng ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Đây cũng được xem là hoạt động tín ngưỡng cúng thần nông – vị thần cai quản đồng ruộng, các hoạt động sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, người Tày, Nùng thường chọn thửa ruộng đất tốt nhất, địa điểm thuận lợi nhất để tổ chức lễ hội quan trọng này.

Xã Cư M’gar có 4 dân tộc anh em sinh sống, với trên 10.000 dân. Trong đó, các dân tộc Tày, Nùng chiếm khoảng 36%. Hằng năm, chính quyền địa phương đều phối hợp với các ngành chức năng và người dân tổ chức Lễ hội Lồng tồng.

Ông Nguyễn Văn Sỹ, Phó Chủ tịch UBND xã Cư M’gar, Trưởng ban Tổ chức Lễ hội Lồng tồng cho biết: Lễ hội Lồng tồng là một hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện khát vọng, mong ước, niềm tin thiêng liêng, cháy bỏng của mỗi người dân trong sự hoà hợp trời đất, âm dương; cầu mong cho cuộc sống khỏe mạnh, no đủ, vạn vật sinh sôi. Với đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Lễ hội Lồng tồng chính là tài sản văn hóa tinh thần vô giá. 

Những năm gần đây, cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Lễ hội Lồng tồng của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng diễn ra ngày càng sôi nổi, phong phú hơn, đảm bảo các yếu tố văn hóa dân gian. Từ đó, đã thu hút du khách đến tham dự lễ hội ngày một đông, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc. Trung bình mỗi năm Lễ hội Lồng tồng thu hút khoảng 10.000 lượt du khách đến tham dự.

Theo thông lệ, vào ngày mùng 6 tháng Giêng đồng bào dân tộc Tày, Nùng xã Cư M’gar, huyện Cư M’gar, lại cùng nhau Lễ hội Lồng tồng để cầu mong một năm mới mùa màng bội thu, mọi người ấm no.

Cụ bà Hoàng Thị Ngãi (80 tuổi), trú thôn 3 chia sẻ: gia đình bà từ tỉnh Cao Bằng vào Đắk Lắk lập nghiệp từ năm 1991 đến nay. Mấy chục năm qua, cộng đồng người Tày, Nùng ở đây vẫn chăm chỉ lao động, sản xuất và bảo ban nhau gìn giữ, bảo tồn các nét văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó có Lễ hội Lồng tồng. Bà con đến đây, không chỉ để tạ ơn trời đất, thần linh mà còn giao lưu văn nghệ, nghe hát then, nhịp đàn tính và tham gia các trò chơi dân gian tung còn, bịt mắt đánh trống, bịt mắt bắt vịt, đi câu kiều, lấy cỏ...

Ông Y Wem Hwing, Phó Chủ tịch UBND huyện Cư M’gar cho biết: Huyện rất quan tâm đến bảo tồn văn hóa dân gian các dân tộc, trên địa bàn huyện đã có nhiều lễ hội truyền thống được duy trì tổ chức nhiều năm qua như, Lễ hội mừng lúa mới của người Xơ Đăng; Ăn cơm mới của người Thái; Cúng bến nước, cúng sức khỏe của người Ê Đê… Để tạo điều kiện thuận lợi cũng như thể hiện sự quan tâm của huyện, hàng năm UBND huyện hỗ trợ về kinh phí, trang thiết bị cho các địa phương tổ chức lễ hội truyền thống.

Lễ hội Lồng tồng nhằm mục đích giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc Tày, Nùng và tạo nguồn cảm hứng cho cộng đồng các dân tộc trên địa bàn huyện Cư M’gar để gìn giữ văn hóa truyền thống. Đồng thời, góp phần động viên tinh thần bà con cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm lao động, sản xuất, để năm tới mùa màng bội thu. 

Ngoài Lễ hội Lồng tồng, thời gian qua, các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn đã gìn giữ rất tốt các nét văn hóa truyền thống từ trang phục, đàn tính, hát then rất đặc sắc. "Giữ gìn bản sắc văn hóa của các dân tộc có ý nghĩa sâu sắc trong việc phát triển du lịch, đặc biệt là các lễ hội đã tạo sức thu hút khách du lịch thập phương. Qua đó, quảng bá hình ảnh du lịch của huyện Cư M’gar và bản sắc văn hóa đặc sắc và vô cùng phong phú của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn huyện" , ông Y Wem Hwing nhấn mạnh.