Nhà máy Gang thép Lào Cai của Công ty Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung (VTM) mỗi tháng nhập khẩu hàng nghìn tấn than cốc, vật liệu chịu lửa… qua cửa khẩu quốc tế Lào Cai, nhưng hiện nay chưa có phương án khả thi để nhập khẩu nguyên liệu sản xuất trong thời gian tới. Đồng thời, việc xuất khẩu phôi thép sang Trung Quốc cũng bị đình trệ. 

Tương tự, tại tổ hợp nhà máy tại Khu Công nghiệp Tằng Loỏng của Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc vận chuyển vật tư, đặc biệt là các vật tư nhập khẩu từ phía Trung Quốc còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến tình trạng khan hiếm nguyên liệu đầu vào, giá nguyên nhiên vật liệu: điện, quặng Apatit… tăng cao. 

Dự án Nhà máy Luyện đồng Bản Qua (Công trình chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XV) của Tổng Công ty Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) đang trong giai đoạn lắp đặt thiết bị cũng gặp nhiều khó khăn. Hiện, có 15% thiết bị đã về đến nhà máy, 25% thiết bị đã về đến cửa khẩu nhưng chưa thông quan được, 60% thiết bị rải rác tại 13 tỉnh của Trung Quốc đang gặp khó khi vận chuyển về Hà Khẩu. 

Đây chỉ là một số dẫn chứng về những khó khăn của ngành công nghiệp tỉnh Lào Cai đã và đang gặp phải trước đại dịch Covid-19. Theo Sở Công Thương tỉnh Lào Cai, với tình hình dịch Covid-19 chưa có dấu hiệu chấm dứt và còn diễn biến phức tạp, sản xuất công nghiệp của tỉnh sẽ đứng trước nhiều thách thức. 

Cụ thể, nguồn nguyên liệu đầu vào sẽ gặp khó khăn do nguồn cung nhập khẩu từ Trung Quốc hạn chế. Theo tính toán dự kiến cho sản xuất 6 tháng đầu năm, sản xuất gang thép của VTM sẽ thiếu hụt khoảng 80.000 tấn than cốc (hiện đang dự trữ cho hoạt động khoảng 1,5 tháng). Sản xuất phân bón của DAP của Công ty Cổ phần DAP số 2 -Vinachem sẽ thiếu hụt nguyên liệu Amoniac khoảng 20.000 tấn. 

Bên cạnh đó, nguyên liệu, máy móc, phụ tùng thay thế của các nhà máy sản xuất công nghiệp đang hoạt động sẽ gặp khó khăn như: Điện cực cacbon trong sản xuất phốt pho vàng, phụ tùng thay thế của các nhà máy chủ yếu nhập khẩu từ Trung Quốc. 

Kịch bản ứng phó

Ông Đỗ Trường Giang, Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Trước tình hình trên, Sở Công Thương đã xây dựng hai kịch bản tăng trưởng cho sản xuất công nghiệp của tỉnh. Tình huống thứ nhất là, dịch kéo dài đến hết quý I/2020. Bằng các giải pháp tích cực tìm kiếm nguồn cung khác ngoài Trung Quốc có thể bù đắp được 50% các loại nguyên liệu đầu vào thiếu hụt theo tính toán nêu trên. Sản xuất công nghiệp 6 tháng đầu năm ở một số ngành nghề sẽ bị ảnh hưởng, tuy nhiên, sau khi hết dịch, sản xuất được đẩy mạnh nhằm đáp ứng thị trường thiếu hụt so với nguồn cung nhập khẩu từ Trung Quốc hạn chế. 

Tình huống thứ hai là, dịch kéo dài đến hết quý II/2020. Với việc tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu, máy móc, thiết bị trong 6 tháng đầu năm như tình huống thứ nhất, 6 tháng cuối năm, nguồn cung đã tương đối ổn định. Tuy nhiên, giá sẽ tăng, một số máy móc, thiết bị thay thế đặc chủng sẽ không tìm được nhà cung cấp…

“Giải pháp trước mắt để ứng phó hiệu quả nhất là các doanh nghiệp, đơn vị sản xuất chủ động xây dựng lại kế hoạch sản xuất, tối ưu công nghệ, sắp xếp lại lao động, tiết giảm chi phí. Tích cực tìm kiếm nguồn nguyên liệu thiếu hụt thay thế nguồn cung từ Trung Quốc. Đề xuất với ngân hàng cơ cấu lại vốn vay, giảm lãi suất, nhất là tăng hạn mức tín dụng vốn lưu động để mua dự trữ nguyên liệu nhằm đẩy mạnh sản xuất khi thị trường có nhu cầu cao”, ông Giang nhấn mạnh.

Mặc dù gặp nhiều thách thức, nhưng theo Sở Công Thương, đây cũng là cơ hội, bởi một số sản phẩm công nghiệp của Lào Cai sẽ có cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu như: Phân bón, hóa chất, phốt pho vàng, phụ gia thức ăn gia súc, thùng phi cán nguội…; Đồng thời các doanh nghiệp, đơn vị sẽ có thêm một lần để bắt tay cùng nhau rà soát, nghiên cứu nghiêm túc để tập trung cơ cấu lại sản xuất thúc đẩy tăng trưởng bền vững.