Lễ khởi công Dự án thành phần 1 thuộc Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được tổ chức tại 5 điểm, gồm: Ga Lào Cai, Ga Phú Thọ, Ga Bắc Hồng, Ga Lương Tài và Ga Hải Dương Nam; trong đó, Lào Cai đóng vai trò điểm cầu chính.

Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có tổng chiều dài tuyến chính hơn 390km; trong đó, đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai dài hơn 143km, đi qua 12 xã, phường; điểm đầu tại vị trí nối ray với Trung Quốc, điểm cuối tại phường Âu Lâu gồm 5 nhà ga và 4 trạm tác nghiệp kỹ thuật.

Tuyến đường được thiết kế hiện đại với khổ ray 1.435mm (tương thích với khổ đường ray bên phía nước bạn Trung Quốc, giúp cho việc vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế thuận lợi hơn), tốc độ tối đa là 160km/h đối với tuyến chính từ Ga Lào Cai mới đến Ga Nam Hải Phòng; 120km/h đối với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội và tốc độ 80km/h đối với các đoạn tuyến còn lại. Tổng mức đầu tư cho dự án là trên 203 nghìn tỷ đồng, tương đương với 8,3 tỷ đô la theo hình thức đầu tư công.

Trong quá trình triển khai, dự án gặp nhiều khó khăn, nhất là việc giải phóng mặt bằng do hồ sơ hướng tuyến, ranh giới giải phóng mặt bằng nhiều lần thay đổi, dẫn đến các địa phương phải tổ chức đo đạc và thống kê, kiểm đếm điều chỉnh, bổ sung nhiều lần, ảnh hưởng đến tiến độ và tâm lý của người dân. Tuy nhiên, các địa phương của tỉnh Lào Cai đã tập trung, chủ động tuyên truyền, vận động người dân trong vùng dự án và nhận được tạo sự đồng thuận, nhất trí cao của Nhân dân.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy khẳng định: Đây là dự án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cụ thể hóa chủ trương đột phá chiến lược về phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại của Đảng và Nhà nước. Dự án không chỉ mang lại lợi ích cho các địa phương trên tuyến mà còn tăng cường kết nối các trung tâm kinh tế lớn, thúc đẩy giao thương, logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Việc khởi công trong thời gian ngắn chuẩn bị thể hiện quyết tâm chính trị cao của Chính phủ, cùng sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương của Việt Nam và các cơ quan hữu quan Trung Quốc.

Phát biểu tại buổi Lễ khởi công, ông Hà Vĩ, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại Việt Nam nhấn mạnh, tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là lĩnh vực hợp tác trọng điểm, mang ý nghĩa chiến lược trong quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc. Dự án nhận được sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai Nhà nước và đang được các cơ quan chức năng hai bên tích cực thúc đẩy. Phía Trung Quốc sẵn sàng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan của Việt Nam trong thiết kế kỹ thuật, tạo nền tảng vững chắc để triển khai dự án trong thời gian tới. 

Đại sứ Hà Vĩ khẳng định, khi đi vào vận hành, tuyến đường sắt sẽ góp phần tháo gỡ rào cản địa lý, nâng cao năng lực vận tải xuyên biên giới, giảm chi phí logistics, thúc đẩy kết nối chuỗi cung ứng và tạo động lực mới cho hợp tác kinh tế - thương mại song phương phát triển mạnh mẽ, bền vững.