Báo động ca mắc và tử vong do bệnh dại gia tăng

Từ năm 2022 đến nay, tình hình bệnh dại diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng ở nhiều địa phương, với số ca tử vong cao. Đến nay, cả nước đã ghi nhận 61 ca tử vong do dại, tăng 18 ca so với cùng kỳ năm ngoái (~42%). Đáng chú ý, dịch bệnh xuất hiện và tăng cao đột biến ở những tỉnh trước đây không phải là khu vực trọng điểm về dại, một số ca tử vong sau nhiều tháng bị chó dại cắn.

Theo thống kê của Bộ Y tế, trong 9 tháng đầu năm 2023, cả nước có 61 người tử vong vì bệnh dại ở 26 tỉnh thành. Địa phương có nhiều ca bệnh dại tử vong nhất là Gia Lai (10 ca), sau đó đến Nghệ An, Điện Biên (cùng 6 ca), Bình Phước, Bến Tre (cùng 4 ca), Quảng Bình, Đắk Lắk (cùng 3 ca)…

Tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM), trong 2 tuần qua, Khoa Hồi sức tích cực bệnh nhiễm và Covid-19 của bệnh viện tiếp nhận và đang điều trị cho 2 bệnh nhi mắc bệnh dại (bé trai 8 tuổi ở Gia Lai và bé trai 13 tuổi ở Đắk Nông). Cả 2 bé nhập viện đều vào giai đoạn viêm não, tổn thương não nặng, tính mạng nguy kịch. Người nhà 2 bé cho biết, trước đó các bé không kể cho gia đình biết có bị chó cắn nhưng tại khu vực quanh nhà đã phát hiện chó chết bất thường. Qua các xét nghiệm và chẩn đoán lâm sàng cho thấy, 2 bệnh nhi mắc bệnh do virus dại.

Trước đó, ngày 2/9, tỉnh Gia Lai ghi nhận thêm 1 trường hợp tử vong do bị mèo cắn nhưng không tiêm vắc-xin phòng dại. Như vậy đến ngày 22/9, tại Gia Lai đã có 11 trường hợp tử vong do bệnh dại, cao nhất khu vực Tây Nguyên.

Tại Đồng Nai, trong tháng 8 vừa qua ghi nhận thêm 1 ổ dịch dại tại ấp Bình Lâm, xã Lộc An, H.Long Thành. Từ ngày 27/7 đến 17/8, một con chó nhà nuôi đã cào, cắn 4 người tại xã này. Sau đó, con chó có các biểu hiện của bệnh dại và chết. Cả 4 trường hợp bị con chó trên cắn sau đó đã được tiêm huyết thanh và các mũi vắc-xin phòng dại. Theo CDC Đồng Nai, từ đầu năm đến nay, đây là ổ dịch bệnh dại thứ 2 trên địa bàn H.Long Thành và là ổ dịch thứ 9 của tỉnh Đồng Nai. Đã có hơn 13.000 người trên toàn tỉnh phải tiêm vắc-xin ngừa bệnh dại.

Hay tại xã Quảng Tân, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông cũng ghi nhận 1 trường hợp tử vong do mắc bệnh dại và 3 trường hợp bị phơi nhiễm sau khi bị chó cắn 40 ngày. Bệnh nhi mắc bệnh dại tử vong sinh năm 2018. Theo lời kể của người nhà, khoảng 40 ngày trước, cháu bị 1 con chó của hàng xóm cắn ở chân nhưng không đi tiêm vắc-xin phòng dại. Sau một thời gian bị chó cắn, cháu có biểu hiện của bệnh dại, được đưa đến bệnh viện điều trị. Các bác sĩ chẩn đoán cháu mắc virus dại và đã tử vong sau đó.

Ngoài trường hợp kể trên, còn 3 trường hợp bị phơi nhiễm do bị cùng con chó này cắn nhưng không tiêm vắc-xin và huyết thanh phòng bệnh dại. 3 trường hợp này sau đó được tiêm 1 liều vắc-xin đầu tiên vào ngày 1/8.

Tăng cường phòng, chống bệnh dại

Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus dại (Rhabdovirus) gây ra. Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào, liếm của động vật, thường thấy ở chó, mèo.

Cho tới nay, bệnh dại hiện vẫn là một trong số các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch có số tử vong trên người cao nhất trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Virus bệnh dại rất nguy hiểm, dù là vết cắn hay vết xước nhỏ, một khi virus đã xâm nhập vào cơ thể con người thì thời gian ủ bệnh có thể từ 2 - 8 tuần, hoặc có thể kéo dài đến 1 năm rồi phát bệnh, tùy lượng virus và độ nặng vết thương. Người bệnh sẽ nhiễm virus cấp tính tại hệ thần kinh trung ương. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% (đối với cả người và động vật).

Bệnh dại cho đến nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Tiêm vắc xin dại cho cả người và động vật (chủ yếu là chó) là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh dại.

Do đó, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo, để chủ động phòng, chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau: Tiêm phòng bệnh dại đầy đủ cho chó, mèo, vật nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm; không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.

Với những người tiếp xúc thường xuyên với động vật như nhân viên thú y, kiểm lâm... cũng cần chích ngừa định kỳ. Khi bị chó, mèo cắn, cào, liếm cần rửa sạch và sát trùng vết thương, nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để chích vắc-xin, huyết thanh kháng dại kịp thời. Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa hay nhờ thầy lang chữa bệnh dại.

Nhân Ngày Thế giới phòng, chống bệnh dại (28/9), các bác sĩ cũng lưu ý người dân cần chủ động phòng tránh, đặc biệt đối với trẻ nhỏ nên giúp trẻ hiểu và khai báo sớm nếu có động vật cắn, cào làm bị thương để người lớn xử lý kịp thời, tránh hậu quả đáng tiếc.