Con đường từ trung tâm xã về bản Háng Phừ Loa, xã Mồ Dề, huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) chỉ vài km nhưng lại thật xa, bởi con đường đất nhỏ, dốc dựng đứng. Ở mảnh đất này, với gần 100% đồng bào Mông sinh sống, cái khó, cái khổ nhất là không có điện lưới quốc gia, đường khó đi, nhiều hộ gia đình sống trong những căn nhà tạm đơn sơ, thiếu kiên cố. Thời hội nhập, nơi đô thành phát triển nhanh đến chóng mặt, thì tại nơi này vẫn còn rất nhiều hộ chưa có được một cuộc sống đúng nghĩa.

Trong căn nhà gỗ xiêu vẹo, nhìn lên nóc là thấy bầu trời, mọi sinh hoạt của gia đình bà Mùa Thị Là vẫn lặng lẽ trôi. “Gia đình tôi ở trong ngôi nhà này hơn 20 năm rồi. Muốn làm nhà mới lắm nhưng không có tiền. Chúng tôi đang cố gắng cuối năm sửa chữa lại ngôi nhà cho đỡ dột vào mùa mưa”, bà Là chia sẻ trong cái thở dài ngao ngán. 

Chúng tôi hiểu được cái thở dài của bà Là, bởi ngôi nhà tạm ấy không chỉ không che được mưa, nắng, mà còn đe dọa đến tính mạng khi nó đã xiêu vẹo sang hẳn một bên, có thể đổ sập bất cứ lúc nào. Cái nghèo, cái khó vẫn đeo đẳng họ mãi mà chưa tìm được lối thoát. 

Trưởng bản Háng Phừ Loa Giàng A Trú cho biết: “Bản có 69 hộ thì có gần một nửa là hộ nghèo. Cả bản vẫn còn rất nhiều hộ sống trong những căn nhà tạm, đơn sơ, thiếu kiên cố như nhà bà Là. Mong mỏi lớn nhất của bà con nơi đây là có điện lưới quốc gia và được sống trong những ngôi nhà kiên cố, vững chãi hơn”. 

Niềm vui khi được an cư

Từ nỗi lòng nặng trĩu khi chứng kiến những ngôi nhà tạm ở Yên Bái, chúng tôi so sánh và cảm nhận được giá trị, ý nghĩa nhân văn của hoạt động xóa nhà tạm cho hộ gia đình người có công, hộ nghèo khu vực biên giới khó khăn về nhà ở đang lan tỏa tại tỉnh Hà Giang. 

Vừa mới khánh thành căn nhà mới khang trang cạnh căn nhà đất cũ kỹ, tối tăm, nhỏ hẹp, cuộc sống của gia đình anh Vàng Sín Dìn, xã Tùng Vài, huyện Quản Bạ bước sang một trang mới. Điều vui mừng là ngôi nhà xây kiên cố nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc nhà truyền thống của đồng bào Mông, nên vợ chồng anh Dìn rất yêu thích. 

“Gia đình tôi được hỗ trợ 60 triệu làm nhà mới. Chúng tôi vay mượn thêm nên cất được căn nhà này. Chúng tôi vui lắm khi có được căn nhà mới để ở, từ giờ không phải lo lắng mỗi khi trời mưa bão nữa. Gia đình tôi sẽ chăm chỉ làm ăn để có tiền trang trải cuộc sống, cho các con được học hành đầy đủ”, anh Dìn bộc bạch. 

Trên miếng đất trước nhà, căn nhà đất cũ của gia đình anh Dìn trước đây được sử dụng dùng làm nơi cất giữ lương thực. Thế mới biết, an cư quan trọng như thế nào trong cuộc sống đồng bào. Đó là động lực để họ vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống. 

Nhằm chung tay xóa nhà tạm cho hộ người có công, hộ nghèo khu vực biên giới khó khăn về nhà ở, trong 1 năm qua, tỉnh Hà Giang đã kêu gọi xã hội hóa, tập trung nguồn lực, xây dựng được 2.600 ngôi nhà kiên cố cho người có công, cựu chiến binh, hộ nghèo khu vực biên giới khó khăn về nhà ở. Phần lớn những hộ này đều là hộ đồng bào DTTS. 

Dự kiến tới tháng 9, tỉnh sẽ xây thêm hơn 1.000 căn nhà nữa dành cho các gia đình khó khăn. Chương trình này, đang có sức lan tỏa mạnh mẽ, nhận được sự quan tâm, ủng hộ của người dân, cộng đồng xã hội. 

Từ thực tế cho thấy, ở vùng DTTS và miền núi còn rất nhiều những ngôi nhà tạm, không thể che mưa, che nắng… Và đồng bào DTTS vẫn đang hằng ngày mong mỏi được sống trong những căn nhà kiên cố. 

 Mới đây, UBDT phối hợp với TCTK đã công bố kết quả điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT-XH của 53 DTTS lần thứ hai năm 2019. Số liệu thống kê cho thấy cả nước vẫn còn 20,8% số hộ đồng bào DTTS đang sống trong các ngôi nhà thiếu kiên cố hoặc đơn sơ. 

Để giải quyết bài toán về nhà ở cho đồng bào DTTS, thiết nghĩ trước mắt cần sự quan tâm vào cuộc của toàn xã hội, bằng nhiều hình thức huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ dựng nhà cho đồng bào. Về lâu dài, việc triển khai hiệu quả chương trình Mục tiêu quốc gia...sẽ là giải pháp căn cơ để xóa nhà tạm cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi.