Hơn một tháng đã trôi qua nhưng nét bàng hoàng, buồn tiếc vẫn hằn trên khuôn mặt của nhiều người nông dân ở Làng Ó (xã An Trung, huyện Kông Chro, Gia Lai). Buổi sáng 6/7/2018 với Làng Ó là ngày định mệnh, đầy ám ảnh.

Ngước nhìn tấm di ảnh của Đinh Khanh, cha của Khanh là ông Đinh Minh thổn thức: “Nó mới 13 tuổi, nghỉ hè theo người lớn lên rẫy nào ngờ đó cũng là ngày cuối cùng của cháu. Xưa nay dân làng vùng sâu, vùng xa của mình hoạt động bằng xe công nông (hay còn gọi là máy kéo) là chính. Công nông chở người, chở lương thực, chở nông cụ, chở củi... có khi cũ kỹ rồi, cứ nổ được máy và chạy, là dùng thôi. Bữa đó, như mọi lần, chiếc công nông chở người chen chúc chật ních đã xảy ra tai nạn đau lòng...

Xe công nông cơi nới, độ chế chạy rầm rầm trên Quốc lộ 26 ở Tây Nguyên.

Cũng là nạn nhân của vụ tai nạn thương tâm nói trên, Đinh H miệng méo xệch, thở hắt ra đầy khó nhọc mong ước: “Mình may mắn thoát chết trong vụ tai nạn ngày 6/7 ở Làng Ó nhưng giờ đi lại không được. Có lẽ phải tập luyện dài dài, gãy chân, dập xương khắp nơi. Mong buôn làng vùng sâu mình sẽ không còn chở quá tải bằng công nông nữa”.

Đinh H nhớ lại, sáng tinh mơ ngày 6/7, anh Lê Minh Triều dùng xe công nông không số hiệu, không phanh, không còi, đã cũ nát chở theo 22 người Làng Ó đi rẫy. Xe vừa chuyển bánh được một đoạn thì ì ạch. Đúng lúc ấy, xe tải mang biển kiểm soát 78C-077.42 do Đặng Ngọc Thuận điều khiển tông thẳng vào làm 22 người trên xe công nông văng ra đường. Cú tông mạnh làm 2 người tử vong, 20 người bị thương nặng. Nhiều người đến nay vẫn cơ cực từng ngày chạy chữa mong khỏe mạnh . Đinh H bảo; Trong số 20 người bị thương có 6 người bị thương rất nặng, phải bán hết của cải vật chất mới giữ được tính mạng. Có người phải chạy vạy vay mượn của họ hàng nữa nhưng tình trạng sức khỏe vẫn không tiến triển được bao nhiêu cả.

Không riêng ở Gia Lai, tai nạn từ xe công nông còn xảy ra ở nhiều địa phương khác. Đinh Lêu (xã Ea Lai, huyện Ma Đ’răc, Đăk Lăk ) bộc bạch: mặc dù, biết xe quá cũ, hỏng nhiều thứ rồi nhưng mình vẫn cố chất đầy bắp lên để chạy thêm vài chuyến rồi đi tu sửa. Không ngờ khi xuống dốc, xe lao vùn vụt, hàng hóa và người văng xuống mặt đường. Mình bị đứt một bàn tay, và dập chân, giờ chân vẫn bị liệt, chỉ quét dọn và coi nhà thôi không làm được gì nữa.

Bị tai nạn do xe công nông cũ, xe chất quá tải rồi mất phanh gây nên ở các huyện vùng sâu của Đăk Lăk này cũng nhiều vô kể. Có lúc người dân cũng thấy giật mình trước các tai nạn nhưng khi vào mùa đi rẫy thì lại quên hết, chỉ nghĩ sao tiện lợi trước mắt là làm thôi.

Cần thay đổi nhận thức để tránh hậu họa

Ông Lê Văn T ở xã Ea Pil (huyện Ma Đ’răc, Đăk Lăk), người chuyên cơi nới xe công nông cho biết: ở đây, 10 cửa hàng sửa chữa thì có đến 8-9 cửa hàng nhận hàn xì, cơi nới xe công nông, cả độ chế xe máy nữa. Người dân có nhu cầu thì thợ làm thôi. Hiếm có chiếc xe công nông nào để nguyên trạng cả. Tại hàng loạt cửa hàng sửa chữa công nông ở Quốc lộ 26 đoạn chạy qua tỉnh Đăk Lăk chúng tôi bắt gặp từng đoàn xe công nông cũ kỹ liên tục tấp vào các cửa hàng để phủ sơn lại và nới thùng thêm. Có khi nối cao lên gấp hai lần cho phép.

Đánh giá về sự hiểm nguy tiềm ẩn của công nông độ chế, ông Nguyễn Đức Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho biết: hiện nay, vùng Tây Nguyên có đến hàng trăm ngàn xe công nông, xe độ chế, cơi nới, trong đó Gia Lai có trên 30.000 xe. Bài toán để bảo đảm an toàn cho loại xe này vẫn rất nan giải. Đa số xe đều không gắn biển, không có đăng ký. Tuy nhiên, loại xe này phục vụ đắc lực cho việc vận chuyển hàng hóa, nông sản cho nông dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS. Chính vậy nên các cấp chính quyền vừa liên tục tuyên truyền để người dân dần nắm bắt và tuân thủ các quy định về an toàn giao thông đồng thời biết tác hại khôn lường của việc sử dụng xe độ chế, xe cơi nới quá công suất.

Sở Giao thông Vận tải tỉnh Đăk Lăk cũng cho rằng: Xe công nông gắn với đời sống của người dân vùng sâu, không thể thay đổi hay cấm đột ngột được nên phải làm chiến dịch “mưa lâu thấm dần” để cảnh tỉnh người dân không được chủ quan khi điều khiển xe, không ép xe chuyên chở quá công suất.

HÀ VĂN ĐẠO