Vướng mắc từ cơ sở

Tiểu dự án 1, Dự án 9 Chương trình MTQG 1719 là dự án: “Đầu tư phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, dân tộc có khó khăn đặc thù” được triển khai trên địa bàn 31 tỉnh thành trên cả nước. 

Đối tượng thụ hưởng là đồng bào các dân tộc thuộc Danh sách dân tộc có khó khăn đặc thù theo Quyết định 1227/QĐ-TTg ngày 14/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ sinh sống ổn định thành cộng đồng trên địa bàn các xã khu vực III và các thôn đặc biệt khó khăn (ĐBKK) thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn 2021 - 2025; hộ dân tộc nghèo thuộc Danh sách dân tộc còn gặp khó khăn theo Quyết định 1227; hộ gia đình người Đan Lai (dân tộc Thổ) sinh sống tại 2 bản: Cò Phạt, Búng thuộc vùng lõi vườn Quốc gia Pù Mát, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An.

Mục tiêu của dự án nhằm xóa đói, giảm nghèo nhanh, bền vững, nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, dân tộc có khó khăn đặc thù, thu hẹp khoảng cách về mức sống, thu nhập so với các dân tộc khác trong vùng… và đầu tư phát triển bền vững người Đan Lai gắn với bảo vệ phát triển rừng, môi trường sinh thái tại Vườn Quốc gia Pù Mát. 

Tổng nguồn vốn để thực hiện Tiểu dự án 1 là 6.699,138 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương: 6.610,272 tỷ đồng, ngân sách địa phương: 88,866 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Tiểu dự án này, đã phát sinh nhiều vướng mắc. Một số địa phương cho rằng, việc triển khai thực hiện Dự án có thể gây ra một số tác động không mong muốn, có khả năng gây tâm tư cho đồng bào DTTS. Đặc biệt là thực tiễn triển khai sẽ gặp khó khăn trong công tác quản lý, điều hành, triển khai ở một số địa phương, cần phải sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản, cơ chế cũng như nguồn vốn thực hiện…

Mới đây, tại Hội thảo Tham vấn ý kiến các địa phương về sửa đổi, bổ sung Tiểu dự án 1, Dự án 9 tại Thông tư 02/2022/TT-UBDT và Quyết định 12/2018/QĐ-TTg được tổ chức tại Hà Nội tháng 5, ông Triệu Trung Hiệp - Trưởng ban Dân tộc tỉnh Hà Giang cho biết: Theo hướng dẫn của Thông tư 02, thì địa bàn đầu tư của Tiểu dự án 1 là các thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù, có tỷ lệ hộ nghèo cao... đang gây khó cho địa phương triển khai.

Ông Triệu Trung Hiệp kiến nghị nên bỏ cụm từ tỷ lệ hộ nghèo cao, bởi các thôn ĐBKK được phê duyệt tại Quyết định số 612/QĐ-UBDT của Ủy ban Dân tộc đã được xác định theo tiêu chí tỷ lệ hộ nghèo thuộc Danh sách các thôn ĐBKK vùng đồng bảo DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025.

Cũng theo ông Triệu Trung Hiệp, về đối tượng thụ hưởng, Ủy ban Dân tộc cần xem xét, bổ sung thêm hộ sinh sống nhỏ lẻ, xen kẽ với các dân tộc khác. Bởi theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg quy định 14 dân tộc có khó khăn đặc thù sinh sống ổn định thành cộng đồng trên địa bàn các xã khu vực III và các thôn ĐBKK. Còn những hộ cũng thuộc 14 dân tộc theo Quyết định số 1227, nhưng hiện sinh sống nhỏ lẻ lại không được thụ hưởng chính sách sẽ gây tâm tư cho đồng bào.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương cũng kiến nghị về định mức hỗ trợ phát triển sản xuất và phát triển sinh kế và việc phát triển mô hình, tổ hợp tác liên kết theo chuỗi sản xuất tiêu thụ sản phẩm còn nhiều bất cập.

Ông Hoàng Trường Minh - Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai kiến nghị: Hiện nay, mức vốn hỗ trợ phát triển sản xuất đối với đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù cho cả giai đoạn chỉ được 20 triệu đồng/hộ là quá cứng nhắc. Bên cạnh đó, hiện nay, nguồn nhân lực làm công tác dân tộc ở cơ sở thiếu cũng là những khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện chương trình tại cơ sở.

Nỗ lực tháo gỡ nút thắt

Căn cứ vào những vướng mắc, bất cập triển khai tại cơ sở và thực hiện Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025, Ủy ban Dân tộc đã nghiên cứu xây dựng dự thảo sửa đổi, bổ sung Thông tư 02/2022/TT-UBDT ngày 30/6/2022, trong đó có sửa đổi, bổ sung vướng mắc trong triển khai thực hiện nội dung Tiểu dự án 1, Dự án 9.

Về cơ bản, việc xây dựng dự thảo sửa đổi, bổ sung Tiểu dự án 1, Dự án 9 tại Thông tư 02/2022/TT-UBDT được các địa phương đồng thuận. Ông Nguyễn Văn Bảo - Phó Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai cho biết: Qua Dự thảo sửa đổi bổ sung Tiểu dự án 1, Dự án 9 có thể thấy, Ủy ban Dân tộc đã nỗ lực rà soát, ghi nhận kiến nghị ở cơ sở để sửa đổi, bổ sung Thông tư 02 nhằm tháo gỡ những nút thắt trong quá trình triển khai thực hiện tại địa phương.

Theo dự thảo sửa đổi, bổ sung hướng dẫn Tiểu dự án 1, Dự án 9 sửa đổi bổ sung 8 điều với các nội dung như: Phạm vị áp dụng, địa bàn hỗ trợ, định mức hỗ trợ…

Phát biểu tại Hội thảo tham vấn Tham vấn ý kiến các địa phương về sửa đổi, bổ sung Tiểu dự án 1, Dự án 9 tại Thông tư 02/2022/TT-UBDT và Quyết định 12/2018/QĐ-TTg, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr thông tin rõ thêm: Hiện nay, Ủy ban Dân tộc đang rà soát, sửa đổi bổ sung Thông tư 02 thuộc thẩm quyền và nhiệm vụ được giao của UBDT. 

Cụ thể là xây dựng sửa đổi, bổ sung Thông tư số 02/2022/TT-UBDT của Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT về Hướng dẫn thực hiện một số dự án thuộc Chương trình MTQG 1719; sửa đổi, bổ sung Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định số 39/2021/QĐ-TTg ngày 30/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình….

Theo Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Y Vinh Tơr, dự thảo Thông tư 02 sửa đổi, bổ sung sẽ giải quyết 9 vấn đề được nêu trong Công điện số 71/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Các nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung giải quyết những khó khăn vướng mắc liên quan đến Dự án 1; Nội dung số 1, Nội dung số 2 Tiểu Dự án 2 thuộc Dự án 3; Nội dung số 1, Nội dung số 2 Tiểu dự án 2 thuộc Dự án 5; Tiểu Dự án 4 thuộc Dự án 5; Tiểu dự án 1, Tiểu Dự án 2 thuộc Dự án 9; Nội dung số 1, Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 10.

Ngoài ra, một số nội dung Thông tư số 02 hướng dẫn chưa rõ, chưa cụ thể, chưa phù hợp cũng sẽ được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Qua đó góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG 1719 một cách hiệu quả, nâng cao đời sống đồng bào vùng DTTS và miền núi.

Với sự vào cuộc quyết liệt, gấp rút triển khai của Ủy ban Dân tộc, những "nút thắt" sẽ sớm được tháo gỡ, chính sách sẽ sớm đi vào cuộc sống, giúp đồng bào nhánh chóng được thụ hưởng chính sách, phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững.