Những cây gỗ quý đường kính lớn bị cưa trộm.

Tây Nguyên được đánh giá là vùng có diện tích rừng tự nhiên giảm mạnh nhất cả nước và diễn ra liên tục trong nhiều năm nay. Năm 2010, Tây Nguyên có 2 triệu 836 nghìn ha rừng nhưng đến năm 2017 giảm còn gần 2 triệu 554 nghìn ha. Chất lượng rừng cũng giảm mạnh, độ che phủ rừng năm 2000 đạt 55% đến năm 2016 chỉ còn 46%. Đăk Lăk là tỉnh có diện tích rừng và đất lâm nghiệp lớn nhất nhì khu vực với 720 nghìn ha, trong đó diện tích đất có rừng là 526 nghìn ha, độ che phủ rừng đạt hơn 39,3%. Tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất trái phép diễn ra phức tạp trong những năm qua. Từ 2015 đến nay đã có hơn 10,5 nghìn ha rừng tự nhiên bị phá, lấn chiếm trái phép.

Nhìn từ thực tế bảo vệ, quản lý rừng tại Tây Nguyên. Vừa qua, Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Khoa học Kỹ thuật Lâm nghiệp Việt Nam phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp nhiệt đới tổ chức Diễn đàn Quản lý bền vững rừng Tây Nguyên trong bối cảnh thực thi Luật Lâm nghiệp mới mà điểm mấu chốt là bảo vệ, khôi phục và phát triển rừng bền vững. Tại đây, các nhà quản lý, khoa học, doanh nghiệp lâm nghiệp, người dân tham gia quản lý, bảo vệ rừng ở Tây Nguyên đã trình bày các khuyến nghị, để giúp hoàn thiện hơn các chính sách về quản lý rừng bền vững trên địa bàn.

Ông Cao Chí Công, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp cho biết: Luật Lâm nghiệp mới căn bản xác định ngành lâm nghiệp là một ngành kinh tế. Tuy nhiên, trước mắt toàn bộ chủ rừng của Nhà nước bao gồm các Công ty Lâm nghiệp, Ban Quản lý rừng phòng hộ, rừng đặc dụng phải xây dựng Phương án quản lý rừng bền vững, phát triển kinh tế nhưng cần đảm bảo về môi trường, xã hội. Theo một số chính sách về sinh kế của Luật Lâm nghiệp mới thì người dân sẽ được giao một quỹ đất ổn định, lâu dài để sản xuất lâm nghiệp bền vững, phát triển rừng trồng, được nhận khoán tiền bảo vệ rừng, vay vốn thực hiện trồng rừng, phát triển sản xuất của gia đình.

Theo Tổng cục Lâm nghiệp thì mới đây Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 297/QĐ-TTg ngày 18/3/2019 phê duyệt “Đề án bảo vệ, khôi phục và phát triển rừng bền vững vùng Tây Nguyên giai đoạn 2016- 2030”. Mục tiêu của Đề án nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng mất rừng, từng bước khôi phục, phát triển rừng. Đến năm 2030, diện tích rừng đạt khoảng 2,72 triệu ha, nâng tỷ lệ che phủ rừng lên 49,5%; quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững, tạo môi trường sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, cung cấp các dịch vụ môi trường rừng, góp phần phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội khu vực Tây Nguyên... Đến nay, đã có một số chủ rừng xây dựng phương án bảo vệ quản lý rừng bền vững bước đầu mang lại hiệu quả đáng khích lệ.

Tỉnh Lâm Đồng có 8 Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp với tổng diện tích gần 170 nghìn ha, chiếm 28,5% diện tích đất lâm nghiệp toàn tỉnh. Trong đó có 10,5 nghìn ha cho thuê để sản xuất kinh doanh. Đến nay, có 3 công ty đủ điều kiện đáp ứng đảm bảo 10 nguyên tắc theo tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp bộ tiêu chuẩn quản lý rừng bền vững của Việt Nam.

Công ty THHH MTV Lâm nghiệp Di Linh (Công ty Lâm nghiệp Di Linh) là một trong những đơn vị đi đầu trong việc xây dựng phương án bảo vệ quản lý rừng bền vững. Ông Lê Thành Thái, Giám đốc Công ty Lâm nghiệp Di Linh cho biết: Hiện Công ty đã hoàn thành phương án quản lý rừng bền vững và được UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt với tổng diện tích 26.550ha. Năm 2018, Công ty đã trồng 45,35ha rừng sau khai thác trắng; chăm sóc 211,05ha rừng trồng các năm theo đúng quy định, giao khoán quản lý bảo vệ 21.980,74ha rừng cho 779 hộ gia đình và 3 tập thể, trong đó đồng bào DTTS chiếm 94%. Đặc biệt, Công ty đã được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC trong năm qua.

Theo ông Trần Văn Con, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Lâm nghiệp, trong số 10 triệu ha rừng tự nhiên của Việt Nam chỉ có khoảng 14% là rừng giàu và trung bình, còn lại là rừng thứ sinh và rừng non phục hồi có trữ lượng nghèo và nghèo kiệt. Để hướng tới một nền lâm nghiệp bền vững và đa chức năng cần phải thay đổi quan niệm về rừng, nghề rừng, nhận thức đầy đủ hơn về vai trò, chức năng của rừng. Trong bối cảnh Luật Lâm nghiệp mới, cần xác định ngoài giá trị về gỗ và lâm sản, rừng còn rất nhiều giá trị khác như giá trị bảo vệ môi trường, nguồn nước, không khí, đa dạng sinh học, chức năng du lịch, nghỉ dưỡng.

LÊ HƯỜNG