Mở đầu lễ hội là nghi thức cúng cơm mới tại nhà thờ Đon Hó, bản Mường Chiến; nhà thờ thần cây sa mu, bản Nà Tâu. Thầy cúng thực hiện các nghi lễ bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên, trời đất, cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Sau khi làm lễ ở nhà thờ tổ, các hộ dân chuẩn bị lễ cúng cơm mới tại gia đình. Tùy điều kiện từng gia đình mà mời khách đến chung vui. Phụ nữ làm cốm, nấu cơm từ gạo thu hoạch của vụ mới; đàn ông chế biến các món ăn từ lợn, gà, cá, bò, dê, ong rừng...

Mâm lễ cúng tổ tiên được chủ gia đình bày giữa nhà, gần bàn thờ tổ tiên. Kết thúc lễ cúng, chủ nhà và khách cùng chung vui bên chum rượu cần, chén rượu nếp sữa.

Cùng với đó là các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao và các trò chơi dân tộc thu hút đông đảo nhân dân, du khách thập phương tham gia trải nghiệm, khám phá như: ném pao; giã cốm; thi ẩm thực; bắt cá; bắn nỏ; hái sơn tra; bịt mắt bắt vịt; đi cầu thăng bằng...

Chị Satomi Hanzawa - du khách đến từ Nhật Bản chia sẻ, đây là lần đầu tiên chị được tham dự Lễ hội mừng cơm mới ở Ngọc Chiến. Chị rất thích được thưởng thức các món ăn truyền thống của người dân và được khám phá những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc nơi đây.

Lễ hội mừng cơm mới là một nét văn hóa truyền thống lâu đời, mang đậm tính nhân văn, được cộng đồng các dân tộc ở Ngọc Chiến gìn giữ từ đời này sang đời khác. Đây cũng là dịp để giáo dục các thế hệ con cháu biết quý trọng sức lao động, giúp gia đình, dòng họ đoàn kết, gắn bó với nhau hơn.