Mang hy vọng đổi đời, nhiều thanh niên ở các làng quê nghèo, chủ yếu người DTTS bị lừa sang Campuchia làm việc văn phòng, mức lương vài chục triệu đồng/tháng. Miền đất hứa bỗng biến thành địa ngục trần gian khi hàng ngày họ phải làm việc quá sức, nhận những trận đòn roi “thừa sống, thiếu chết”, lời đe dọa tính mạng.

Sập bẫy lừa

Không hợp đồng, chỉ giao kèo miệng làm việc văn phòng, lương cao, thưởng nhiều khi vượt doanh thu. Những lời nói ngọt của các đối tượng “cò mồi” như có ma lực hấp dẫn lao động trẻ ở các vùng quê Việt Nam. Vì mong muốn có công việc làm ổn định, mức lương như lời hứa để đỡ dần cho gia đình. Không ít bạn trẻ sẵn sàng sang Campuchia để làm việc mà không biết rõ công việc mình sẽ làm, cũng như cuộc sống nơi đất khách.

Hoàn cảnh gia đình khó khăn, không có công ăn việc làm, nương rẫy ít, anh em Puih Đại và Puih Thái ở làng Kloong, xã Ia O, huyện Ia Grai, Gia Lai mong muốn tìm công việc mới có thu nhập ổn định đỡ đần gia đình. Số phận đưa đẩy, Puih Đại gặp tay “cò lao động” Trần Quang Quyết (SN 2001), trú xã Ia Đal, huyện Ia Hdrai, tỉnh Kon Tum.

Puih Đại kể: Mình tình cờ quen biết Quyết và nghe Quyết giới thiệu xuống TP. Hồ Chí Minh làm việc làm nhẹ nhàng, lương 18-20 triệu đồng/tháng, muốn ứng tiền trước gửi cho gia đình cũng được. Thấy lời mời làm việc hấp dẫn, em hỏi một vài anh em xem có ai muốn đi cùng thì đi. Khi ấy 4 người bạn trong làng là Puih Môi, Puih Phú, Ksor Jối, Puih Chiêu quyết định cùng đi làm với em. Ngày hôm sau, có thêm anh trai em là Puih Thái và Ksor Gum cũng đi theo.

Cứ như vậy 7 thanh niên làng Kloong, xã Ia O bị đối tượng Quyết lừa đưa sang Campuchia làm việc. “Vì hoàn cảnh gia đình mình nghèo quá, mấy năm nay mình làm thuê cuốc mướn, vất vả mà chẳng đủ ăn. Vì vậy, mình muốn tìm đường đi làm có công việc, đồng lương ổn định, không ngờ lại ra nông nỗi này”, Puih Đại buồn bã nói.

Tình trạng người lao động bị dụ dỗ đi lao động tại Campuchia cũng đang diễn ra rầm rộ ở huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, họ gọi tắt là đi “Cam làm game”.

Mấy tháng trước, Tẩn Văn C. dân tộc Dao ở xã Quang Kim đã cùng 8-9 thanh niên huyện Bát Xát theo môi giới dẫn dắt xuống Hà Nội để bay vào TP. Hồ Chí Minh, rồi đến cửa khẩu Mộc Bài tỉnh Tây Ninh để sang Campuchia làm việc như đã thỏa thuận. Công việc nhàn hạ, chẳng cần bằng cấp cũng không qua đào tạo gì. 

Tẩn Văn C. cho biết: Chủ của những hãng Game này hầu hết người Trung Quốc, họ trả lương thưởng hậu hĩnh để thu hút nhiều người thu nhập thấp sẵn sàng bỏ nhà, vượt biên đi làm. Công việc đơn giản, em chỉ cần gửi tin nhắn mời người vào chơi game, hướng dẫn họ cách nộp tiền vào tài khoản ngân hàng và rút tiền ra nếu thắng. Càng nhiều người chơi thì doanh thu công ty càng cao, càng được thưởng nhiều. Nhưng khi người chơi bỏ dần, doanh thu của công ty giảm xuống, lương của chúng em giảm theo. Nếu không đạt doanh số phần thiếu sẽ được dồn vào tháng sau. Doanh thu không đủ mà muốn về sẽ bị phạt tiền.

Địa ngục nơi trần gian

Trò chuyện với chúng tôi, Ksor Gum ở làng Kloong, xã Ia O ngồi cúi mặt, e dè với người lạ. Nhớ lại những ngày kinh hoàng vừa trải qua ở Campuchia, Ksor Gum vẫn chưa hết bàng hoàng. 

Gum bảo: Mình cứ nghĩ là đi làm ở TP. Hồ Chí Minh, không biết rằng mình sẽ bị lừa qua Campuchia làm việc. Người ta yêu cầu mình làm trên máy tính, zalo, tik tok để lừa bạn bè, người thân của mình. Không làm được thì bị người ta đánh đập, bỏ đói. Mình nghỉ học từ nhỏ, không biết chữ, không biết dùng máy tính nên không làm được việc. Họ đánh đập hàng ngày, khắp người lúc nào cũng đầy những vết bầm tím, đau lắm, còn nhốt vào phòng kín không có chỗ đi vệ sinh và bị bỏ đói. Không chịu được nữa mình gọi điện về nhà cầu cứu gia đình kiếm tiền chuộc mình về.

Không có việc làm, tìm việc khó khăn, anh T.P.V (21 tuổi) ở xã vùng cao Sơn Dung, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi lên mạng xã hội tìm việc. Tìm hiểu một trang Web thấy công việc phù hợp, V. liên lạc làm thủ tục, hồ sơ và sập bẫy đường dây lừa sang Campuchia làm việc.

Đôi mắt trầm tư nghĩ về những ngày làm việc nơi đất khách, bị ép buộc làm việc quá sức, bị đánh đập hành hạ suốt nhiều tháng, V. bỗng rùng mình. V. bảo, bên đó có đông người Việt lắm. Họ nhốt chúng tôi trong một tòa nhà, bên ngoài có nhiều người Campuchia canh gác. Họ phát cho mỗi người 1 cái tô, chén và 1 đôi đũa, đến giờ ăn tự ra hành lang lấy, không kịp lấy thì chịu đói. Mọi hoạt động từ làm việc đến sinh hoạt đều ở không gian đó, không được ra khỏi tòa nhà và cũng không được nói chuyện với nhau. Làm việc từ 8h sáng đến 22h tối mới nghỉ, nhưng lại không được trả đồng lương nào.

Dừng lại vài giây, hít một hơi thở thật sâu, giọng run run, V. kể tiếp: nếu nguồn thu mang về không đủ định mức thì bị đánh, có lần tên môi giới gọi đến phòng bắt quỳ gối, dùng dùi cui đánh hộc máu miệng, sưng húp mặt mày, đau lắm. Người Việt ở đây ít nhiều đều trải qua những trận đòn. Có lần tôi nói chuyện mẹ ốm, muốn về nhà thế là bị trói treo ngược lên, bị đánh một trận bầm dập. Đầu năm 2022, tôi được chủ cho về nhưng phải đóng tiền chuộc 60 triệu đồng. Gia đình nghèo xoay sở số tiền đó rất khó khăn, đến hẹn chưa có tiền đóng nên ngày nào tôi cũng bị tra tấn, có ngày 2 trận đòn. “Bây giờ tôi đã ở nhà cùng gia đình, nhưng tâm trí vẫn hay hoảng sợ, ám ảnh những trận đòn, ám ảnh tháng ngày sống trong địa ngục.

Bài 2: Gian nan đường trở về