Các đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Đại hội.

Sau phiên thứ nhất (chiều ngày 18/9) hiệp thương cử Đoàn Chủ tịch và Đoàn Thư ký, sáng 19/9, Đại hội Đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2019-2024 đã chính thức khai mạc với sự tham dự của 999 đại biểu chính thức và hơn 200 đại biểu khách mời. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng gửi lẵng hoa chúc mừng Đại hội.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dự Đại hội và tham gia Đoàn Chủ tịch. Cùng dự Đại hội có lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban MTTQ Việt Nam; lãnh đạo các ban, bộ ngành Trung ương và lãnh đạo các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Đại hội.

Trong diễn văn khai mạc Đại hội, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn khẳng định, Đại hội lần này có ý nghĩa rất quan trọng, có nhiệm vụ đánh giá tình hình khối đại đoàn kết toàn dân tộc và các tầng lớp Nhân dân; việc thực hiện 5 Chương trình hành động của MTTQ Việt Nam lần thứ VIII nhiệm kỳ 2014-2019 và đề ra Chương trình hành động nhiệm kỳ 2019-2024, đáp ứng yêu cầu đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước nhanh, bền vững, hội nhập quốc tế sâu rộng, đáp ứng tâm tư nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp Nhân dân.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc Đại hội.

Tại Đại hội, ông Hầu A Lềnh, Phó Chủ tịch-Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã trình bày tóm tắt Báo cáo của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khoá VIII. Trong nhiệm kỳ, Ủy ban MTTQ các cấp đã triển khai các đợt sinh hoạt chính trị, diễn đàn Nhân dân, sinh hoạt chi đoàn, chi hội... theo các chương trình trọng tâm, chủ đề cụ thể, thiết thực.

Thông qua cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, Mặt trận đã góp phần tích cực vào kết quả xây dựng nông thôn mới của cả nước (tính đến tháng 8/2019, cả nước có 4.475 xã (đạt 50,26%) được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; có 84 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới). Hưởng ứng phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo-Không để ai bị bỏ lại phía sau, hệ thống Mặt trận các cấp đã vận động được 19.703 tỷ đồng cho các chương trình an sinh xã hội; vận động quỹ “Vì người nghèo” trên 4.672 tỷ đồng, xây dựng và sửa chữa trên 153.000 căn nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, xây dựng hàng nghìn công trình phúc lợi, giúp đỡ hàng triệu gia đình phát triển sản xuất,  khám, chữa bệnh và học sinh nghèo có điều kiện đến trường.

Để chia sẻ, giúp đỡ đồng bào chịu thiệt hại do bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn gây ra và các trường hợp gặp sự cố nghiêm trọng, đặc biệt là ở các tỉnh miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Ủy ban MTTQ các cấp đã tổ chức tốt các hoạt động cứu trợ, chủ trì phát động, kêu gọi, vận động và kịp thời phân bổ các nguồn hỗ trợ đến với người dân. Trong nhiệm kỳ, ở cấp Trung ương đã vận động và phân bổ cứu trợ số tiền 140,5 tỷ đồng; các địa phương vận động, cứu trợ 696,6 tỷ đồng…

Cùng với những kết quả trong các cuộc vận động, phong trào thì trong nhiệm kỳ qua, Ủy ban Mặt trận các cấp đã tăng cường công tác giám sát và phản biện xã hội. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội đã chủ trì hoặc phối hợp với các tổ chức thành viên và các cơ quan, tổ chức của Đảng, Nhà nước triển khai 12 chương trình giám sát cấp Trung ương; Ủy ban Mặt trận cấp tỉnh chủ trì và tham gia giám sát liên ngành 4.093 cuộc; Ủy ban Mặt trận cấp huyện chủ trì giám sát 22.679 cuộc; Ủy ban Mặt trận cấp xã chủ trì giám sát 466.012 cuộc. Những báo cáo, kiến nghị sau giám sát của Mặt trận, đặc biệt là những vấn đề bức xúc trong Nhân dân đã được các bộ ngành ở Trung ương, cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp nhận, kịp thời chỉ đạo giải quyết và thông báo đến các tầng lớp Nhân dân.

Đặc biệt, trong nhiệm kỳ qua, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng và trình Quốc hội thông qua dự án Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi). Sau khi luật được thông qua, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã phối hợp với Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng và ban hành Nghị quyết liên tịch về các hình thức giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, là cơ sở pháp lý quan trọng để Mặt trận tăng cường công tác giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền.

Đối với lĩnh vực dân tộc, tôn giáo, Ủy ban MTTQ các cấp đã tăng cường bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc, phát huy vai trò Người có uy tín tiêu biểu, già làng, trưởng bản... làm lực lượng nòng cốt trong tuyên truyền, vận động; đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, thể thao; hướng dẫn đồng bào tham gia các cuộc vận động và phong trào thi đua yêu nước; tổ chức các chương trình tiếp xúc, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đồng bào; đề xuất với cấp ủy, phối hợp với các cơ quan nhà nước xây dựng và giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách về phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục, y tế và giảm nghèo trong vùng đồng bào DTTS…

Trong công tác đối ngoại Nhân dân, trong nhiệm kỳ qua, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên giữ mối quan hệ thường xuyên với lãnh đạo một số tổ chức quốc tế, đại sứ các nước tại Việt Nam. Thông qua tiếp xúc, gặp gỡ nhằm giới thiệu về chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, về vai trò của Mặt trận và các tổ chức thành viên; tranh thủ sự ủng hộ của các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ nước ngoài đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong nhiệm kỳ, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã đón 40 đoàn quốc tế đến trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và tổ chức 35 đoàn công tác, nghiên cứu, học tập ở nước ngoài.

Đoàn Chủ tịch Đại hội.

Báo cáo chính trị Đại hội cũng chỉ rõ, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác Mặt trận trong nhiệm kỳ qua vẫn còn những hạn chế, yếu kém. Các cuộc vận động và phong trào thi đua yêu nước có nơi còn hình thức; kết quả vận động Nhân dân tham gia phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh chưa đồng bộ, giảm nghèo chưa bền vững. Công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền ở một số địa phương, cơ sở còn hình thức, chất lượng không cao; vai trò Mặt trận đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân chưa được phát huy đầy đủ. Kết quả hoạt động đối ngoại Nhân dân chưa tướng xứng với tiềm năng và vị thế của MTTQ Việt Nam; công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại kết quả chưa rõ nét. Hoạt động của Ủy ban Mặt trận ở một số nơi chậm đổi mới, hiệu quả không cao.

Phát biểu tại Đại hội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những kết quả công tác của MTTQ trong nhiệm kỳ qua. Thủ tướng khẳng định, thông qua việc triển khai 5 Chương trình hành động, hầu hết các nội dung công tác của Mặt trận đều có bước chuyển biến về chất, có sức lan toả. Với những thành tích đạt được trong thời gian qua, MTTQ tiếp tục xứng đáng với vai trò là liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, là cơ sở chính trị của chính quyền Nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, là tổ chức nòng cốt trong hệ thống chính trị ở nước ta.

“Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi trân trọng cảm ơn và nhiệt liệt chúc mừng những thành tích mà MTTQ các cấp đã đạt được; trân trọng cảm ơn tất cả các tầng lớp Nhân dân cả nước đã nêu cao tinh thần yêu nước, đoàn kết, hưởng ứng, ủng hộ và nỗ lực thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần làm nên những thành tựu quan trọng của đất nước ta trong những năm qua”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng, nhiệm kỳ qua, MTTQ đã có nhiều cố gắng trong đổi mới tổ chức và hoạt động; phát huy ngày càng tốt hơn vai trò tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, cùng với Đảng, Nhà nước chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; chủ động, tích cực tham gia phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị. Đặc biệt là đã có nhiều đóng góp thiết thực, hiệu quả trong việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, giám sát, phản biện xã hội, thực hiện các chính sách an sinh xã hội, phong trào xoá đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, gia đình văn hoá…

Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng, công tác Mặt trận còn những hạn chế, bất cập, cần có các giải pháp để khắc phục. Đó là: Nội dung và phương thức vận động, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân vẫn chưa đáp ứng kịp thời trước những biến đổi nhanh chóng của đời sống xã hội. Các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước có nơi còn hình thức, chưa hiệu quả; vai trò đại diện, bảo vệ lợi ích chính đáng của Nhân dân và giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận còn hạn chế. Hoạt động của Uỷ ban MTTQ ở một số nơi chậm đổi mới, kém hiệu quả; chưa khắc phục được tình trạng hành chính hoá.

Thủ tướng cho rằng, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của MTTQ là tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Mặt trận cần động viên các tầng lớp Nhân dân củng cố, tăng cường khối liên minh giữa công nhân-nông dân-trí thức, làm nền tảng cho khối đại đoàn kết toàn dân; phát huy tốt hơn nữa vai trò tiên phong của giai cấp công nhân, tiềm năng to lớn của giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức và doanh nhân. Phát huy vai trò của các cá nhân tiêu biểu trong các giới, các dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

“Mặt trận cần phát huy dân chủ, thân ái trao đổi, bàn bạc, bảo đảm sự bình đẳng, tôn trọng, thông cảm lẫn nhau; tôn trọng những điểm khác biệt không trái với lợi ích chung của quốc gia-dân tộc; làm sao để Mặt trận các cấp thực sự là trung tâm đoàn kết, tập hợp mọi lực lượng xã hội, là nơi mọi người có thể nói lên tiếng nói, nguyện vọng của mình, đóng góp trí tuệ, công sức cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, Thủ tướng yêu cầu.

Thủ tướng cũng đề nghị, Mặt trận tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa vai trò nòng cốt trong việc chủ trì hiệp thương, phối hợp với các cấp chính quyền và các tổ chức thành viên triển khai sâu rộng các cuộc vận động, phong trào thi đua nhằm phát huy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường, tự tôn dân tộc, đổi mới sáng tạo của các tầng lớp Nhân dân, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước trong thời kỳ mới. Mặt trận cũng cần chủ động phối hợp với chính quyền giải quyết có hiệu quả những vấn đề bức xúc ngay tại cơ sở, góp phần bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân; Thường xuyên theo dõi, giám sát việc xử lý, giải quyết kiến nghị, phản ánh của Nhân dân, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân, nhất là đồng bào các DTTS, ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng căn cứ kháng chiến cũ, các vùng chiến lược, vùng có đông đồng bào tôn giáo…

Với quyết tâm mới, khí thế mới của Đại hội Đại biểu toàn quốc  MTTQ Việt Nam lần thứ IX, Thủ tướng tin tưởng rằng, trong những năm tới, MTTQ các cấp sẽ tiếp tục có những hoạt động năng động, sáng tạo, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, thiết thực, hiệu quả nhiều hơn nữa, góp phần tập hợp ngày càng đông đảo các tầng lớp Nhân dân trong khối đại đoàn kết dân tộc; tăng cường mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Nhân dân với Đảng và chính quyền, tạo thành sức mạnh to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sau phiên khai mạc, chiều 19/9, đại biểu tham dự Đại hội tập trung thảo luận, cho ý kiến vào các văn kiện và Chương trình hành động nhiệm kỳ 2019-2024. Sáng 20/9, Đại hội sẽ thảo luận và thông qua Điều lệ MTTQ Việt Nam khóa IX, hiệp thương cử Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam khóa IX, nhiệm kỳ 2019-2024 và tiến hành Hội nghị lần thứ nhất Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khóa IX, nhiệm kỳ 2019-2024.

HÀO DƯƠNG