Huyện Vân Canh hiện có 15 dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn, gồm: Dân tộc Kinh có 18.730 người, chiếm tỷ lệ hơn 58,2%; dân tộc Chăm có 6.187 người, chiếm tỷ lệ gần 22,3%; dân tộc Ba Na: 6.373 người, chiếm tỷ lệ gần 19,9%; các dân tộc khác có 222 người, chiếm tỷ lệ gần 0,7%.

Trong giai đoạn 2019 - 2024, được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách và sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, cùng sự chỉ đạo kịp thời, sâu sát của cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở, cùng với sự đoàn kết, chung sức của đồng bào các dân tộc đã thực hiện hiệu quả, kịp thời các chương trình, dự án, chính sách dân tộc đạt đúng mục tiêu, kế hoạch đề ra.

Nhờ đó, kinh tế của huyện đạt tốc độ tăng trưởng khá. Tốc độ tăng giá trị sản phẩm bình quân hằng năm đạt 10,65%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp - xây dựng và giảm tỷ trọng nông, lâm nghiệp, thủy sản. Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 29,8 triệu đồng/người/năm (năm 2019) lên 41,58 triệu đồng/người/năm (năm 2024).

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng DTTS và miền núi, giai đoạn 2021 - 2025, huyện được Trung ương, tỉnh phân bổ tổng nguồn vốn hơn 108 tỷ đồng. Qua đó, huyện đã tập trung đầu tư xây dựng 65 công trình giao thông, trường học, nhà văn hóa, thủy lợi; hỗ trợ xây dựng nhà ở 21 hộ, nước phân tán 304 hộ...

Trong công tác giảm nghèo, UBND huyện đã lồng ghép các chương trình dự án, giải quyết việc làm cho trên 2.500 lao động; đào tạo nghề cho 1.060 người lao động, trong đó có 555 người lao động đồng bào DTTS; hỗ trợ các mô hình sinh kế, chuyển đổi nghề, mua sắm máy móc, nông cụ cho 167 hộ... Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm từ 39,71% (đầu năm 2019) xuống còn 19,31% (vào cuối năm 2023), trung bình giảm 4,08%/năm.

Phát biểu tại Đại hội, ông Lê Bá Thành - Bí thư Huyện ủy Vân Canh, cho biết: Sau 5 năm thực hiện Quyết tâm thư Đại hội Đại biểu các DTTS lần thứ III, các cấp, ngành, địa phương đã quán triệt và thực hiện tốt các chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với công tác dân tộc. Nhờ đó đời sống của đồng bào các dân tộc được nâng cao cả về vật chất lẫn tinh thần, diện mạo nông thôn, miền núi ngày càng đổi mới, khởi sắc. Tỷ lệ hộ nghèo đến nay giảm khoảng 20,4% so với năm 2019.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, lãnh đạo huyện Vân Canh cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng hiện nay vùng đồng bào DTTS Vân Canh vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Công tác thu hút đầu tư vào vùng đồng bào DTTS và miền núi vẫn còn hạn chế. Đời sống của người đồng bào DTTS tuy có cải thiện nhưng tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Công tác đào tạo nghề nông thôn, xuất khẩu lao động, giải quyết việc làm vẫn còn những khó khăn nhất định. Tiến độ, kết quả thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia vẫn còn chậm, hiệu quả chưa cao...

Do đó, tại Đại hội lần này, huyện Vân Canh đề ra mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp thực hiện công tác, chính sách dân tộc giai đoạn 2024 - 2029. Trong đó, huyện phấn đấu mức thu nhập bình quân của người DTTS tăng 2 lần so với năm 2020; thu nhập bình quân đầu người đạt 67,85 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS mỗi năm giảm từ 3 - 4%; 100% hộ DTTS không còn nhà ở tạm bợ, dột nát, được tham gia bảo hiểm y tế...

Ông Nguyễn Tự Công Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định biểu dương sự cố gắng vươn lên và những thành tựu mà cấp ủy, chính quyền và đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện Vân Canh đã đạt được trong thời gian qua. Điển hình như từ các nguồn vốn, huyện đã khéo léo sử dụng để đầu tư hàng trăm các công trình hạ tầng để phục vụ sản xuất, dân sinh, và đến nay đã phát huy hiệu quả. Các hộ đồng bào DTTS được hỗ trợ vốn, giống cây trồng, vật nuôi và vật tư sản xuất nông nghiệp; đời sống vật chất, tinh thần của người dân đã có sự thay đổi rõ rệt.

Để phát huy hơn nữa kết quả đạt được, đồng thời khắc phục khó khăn, đại diện lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định lưu ý huyện Vân Canh cần tiếp tục phát huy hơn nữa ý chí nỗ lực tự vươn lên của người dân, không trông chờ, ỷ lại. Bên cạnh đó, cần tăng cường sự lãnh đạo của các cấp trong việc thực hiện công tác dân tộc; gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với an ninh quốc phòng; khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư vào địa bàn để tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

“Cần tăng cường hơn nữa vai trò của già làng, trưởng thôn, Người có uy tín trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tích cực phát triển sản xuất, xây dựng thôn làng ngày càng giàu đẹp hơn. Huyện cần chú trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ; phát triển đảng viên; xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc. Đồng thời, phải nâng cao quyết tâm trong việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; tăng cường công tác giảm nghèo…”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Tự Công Hoàng lưu ý.

Dịp này, UBND huyện Vân Canh đã tặng 53 Giấy khen cho 4 tập thể, 49 cá nhân có thành tích xuất sắc tiêu biểu trong công tác dân tộc giai đoạn 2019 - 2024. Đại hội cũng đã biểu quyết hiệp thương thống nhất cử 68 đại biểu chính thức và 4 đại biểu dự khuyết dự Đại hội Đại biểu các DTTS tỉnh lần thứ IV, năm 2024.