Được các thần đồng ý, thầy cúng sẽ nói các học trò bắt đầu châm lửa vào đống củi. Tiếp đó, thầy quay về đàn cúng, tay gõ đàn pàn dơ và lắc người liên tục, miệng đọc các bài cúng.

Nghi thức cúng tế kết thúc, các chàng trai Pà Thẻn bắt đầu tham gia Lễ hội nhảy lửa mà không hề sợ hãi hay cảm thấy bỏng rát giữa sự hò reo, cổ vũ của đông đảo người dân và du khách.

Khi tiếng nhạc nổi lên cùng với lời gọi của thầy cúng trong khoảng 20 - 30 phút, từng chàng trai bắt đầu rung người, ánh mắt tự nhiên khác lạ, đầu lắc đi lắc lại... Họ nói rằng các thần ở trên trời đã xuống và nhập vào những người đó. Cứ thế, họ lao vào nhảy múa giữa đống lửa đang đỏ hồng, với bàn chân trần và dùng tay bốc than tung lên, ánh than phủ kín một màu đỏ rực xung quanh người nhảy.

Một người nhảy xong lao từ trong đống than hồng ra thì lại có một người khác tiếp nối, cũng có khi hai, ba người cùng vào nhảy một lúc. Những chàng trai Pà Thẻn cử thế vẫy vùng trong ánh lửa hồng rực trước sự reo hò và cổ vũ của những người xem như không hề cảm thấy sức nóng của than. 

Khi hết sức mạnh, họ tự bị đẩy ra khỏi đống lửa, trở về ngồi lễ và lại lắc lư trong tiếng nhạc, chờ thần linh ban tiếp sức mạnh cho đợt nhảy mới. Phần nhảy lửa diễn ra trong khoảng một tiếng cho đến khi lửa tàn hẳn. Khi lửa đã tàn, than đã nguội, thầy cúng tiếp tục gõ pàn dơ, khấn cúng tiễn thần thánh trở về trời với lời cảm tạ các vị thần đã xuống góp vui cho dân làng, cầu mong các vị thần phù hộ cho dân làng được ấm no, mạnh khỏe.

Lần đầu tiên được xem Lễ Nhảy lửa, anh Trần Thái Phương, du khách đến từ Hà Nội cảm thấy rất thú vị và cho rằng đây là nghi lễ độc đáo và thu hút sự hiếu kỳ nhiều nhất của mọi người.

Người duy nhất nắm giữ “bí kíp” của Lễ Nhảy lửa Pà Thẻn

Người dân tộc Pà Thẻn tin rằng, Lễ Nhảy lửa là một nghi lễ để đón thần thánh xuống trần gian cùng vui với dân làng. Trong cộng đồng người Pà Thẻn tại xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang chỉ có ông Phù Văn Thành là người duy nhất thực hiện được các nghi lễ linh thiêng của người Pà Thẻn, đặc biệt ông cũng là người nắm giữ bí kíp tâm linh huyền bí trong Lễ Nhảy lửa.

So với nhiều nghi lễ khác thì Lễ Nhảy lửa là nghi lễ được tổ chức khá giản đơn, nhẹ nhàng từ lễ vật đến bài cúng. Đó là không cần mâm lễ thịnh soạn, chỉ đơn giản là một bát nước lã, mâm lễ nhỏ có thể là một chiếc thủ lợn hoặc một con lợn bé. Thầy cúng sẽ đọc 3 bài cúng bằng tiếng Pà Thẻn trình bày rõ với thần linh về lý do của buổi lễ để mời thần về. Thầy cúng phải mời 28 vị thần tất cả, trong đó, quan trọng nhất là thần lửa.

.Để chuẩn bị cho Lễ Nhảy lửa, ngay từ buổi chiều các học trò tự tay gánh củi về để ở ngoài sân. Củi để nhảy lửa có thể bằng bất cứ gỗ gì miễn có nguồn gốc là sạch sẽ. Thầy cúng Phù Văn Thành cho biết: “Những người tham gia Lễ Nhảy lửa đều phải tịnh tâm, để cho thân thể sạch sẽ, lòng phải thành, phải luôn có lòng biết ơn thần lửa, cầu nguyện cho bản làng bình yên, ấm no. Có như thế thì thần lửa mới “độ”, ban truyền cho sức mạnh phi thường để chinh phục ngọn lửa linh thiêng, may mắn”.

“Điều quan trọng ngọn lửa phải được nhóm lên từ lửa của chiếc đèn trên mâm lễ. Người dân tộc Pà Thẻn quan niệm, đó là ngọn lửa thiêng, nơi ngự trị của thần lửa”, thầy cúng Phù Văn Thành cho biết thêm.

Thầy cúng Phù Văn Thành năm nay đã hơn 60 tuổi. Bởi là người duy nhất nắm giữ “bí kíp” của Lễ Nhảy lửa nên ông luôn đau đáu tâm nguyện muốn được truyền nghề cho học trò. Thế nhưng để tìm được một người "kế nghiệp" là một hành trình gian nan. Bởi so với thầy cúng các dân tộc khác thì để làm thầy cúng người dân tộc Pà Thẻn là cả một quá trình thử thách dài. “Bởi người dân tộc Pà Thẻn có mấy trăm bài cúng, người thầy cúng phải thông thạo tất cả các nghi lễ khác với hàng trăm bài cúng bằng tiếng Pà Thẻn. Ai sáng dạ học nhanh cũng phải 5 năm mới hết, còn có người học cả chục năm vẫn chưa gom đủ chữ làm thầy” - ông Phù Văn Thành cho biết.